Yöneticilerin liderlik tarzlarının örgütsel değişim üzerindeki etkisi: Antalya ili beş yıldızlı otel işletmelerinde bir uygulama

Abstract

Günümüzde hemen her şeyin hızla değiştiği görülmektedir. Yaşam koşulları, çalışma şartları, ticaret şekilleri, insan ihtiyaçları, ekonomik ve sosyal koşullar gibi pek çok unsur hızla değişmektedir. İnsan unsurunun çok önemli olduğu otel işletmelerinin bu değişim koşullarından kendilerini soyutlamaları mümkün değildir. Değişimi işletmeye olumlu şekilde aktaracak ve değişen şartları fırsata çevirecek önemli unsurların başında liderlik gelmektedir. Bu bağlamda otel işletmelerinin tepe noktalarında bulunan yöneticilere çok büyük görevler düşmektedir. Değişimi işletmelerine yansıtacak ve değişime olan uyumunu sağlayacak olan liderdir. Liderliğin örgütsel değişim üzerindeki etkisi incelenmesi gereken bir konudur. Bu amaç doğrultusunda, otel işletmelerindeki tepe yöneticilerin liderlik tarzı ile gerçekleşen örgütsel değişim arasındaki etkileşimi ortaya koyan araştırma, Antalya'da bulunan beş yıldızlı otel işletmeleri yöneticileri üzerinde gerçekleştirilmiştir. Aralık 2014 – Mayıs 2015 tarihleri arasında anket tekniğinden yararlanarak, araştırma evreninin tamamı olan 257 otel işletmesi üzerinde gerçekleştirilen araştırmada, 187 işletme araştırmaya katılmış ve değerlendirmeye katılan anket sayısı 157'de kalmıştır. Yöneticilerin liderlik tarzını ölçmek için Bass ve Avolio (1995) tarafından geliştirilen `çok faktörlü liderlik ölçeği`, otel işletmelerinde gerçekleşen örgütsel değişim performansını ölçmek için ise araştırmacı tarafından oluşturulan `örgütsel değişim ölçeği` kullanılmıştır. Araştırmada verilerin analizinde bağımsız örneklem t–testi, ANOVA analizi ve basit doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır.Araştırma sonucunda elde edilen bulgulara göre yöneticilerin dönüşümcü liderlik tarzını etkileşimci liderlik tarzına göre daha fazla sergiledikleri ortaya çıkmıştır. Ayrıca yöneticilerin liderlik tarzı yöneticilerin sahip oldukları sektör deneyimi ve yöneticilik deneyimine göre farklılık göstermektedir. Yöneticilerin liderlik tarzının düzeyi yöneticinin cinsiyeti, yaşı, eğitim durumu, turizm eğitimi ve liderlik eğitimi alıp almadığı, pozisyonu, otelde çalışma süresine göre ve otelin işletme türü, yönetim şekli, faaliyet süresi ve çalışan sayısına göre farklılık göstermemektedir.Araştırma sonucunda elde edilen örgütsel değişim performansı ile ilgili bulgulara bakıldığında genel olarak otel işletmelerinde örgütsel değişimin gerçekleştiği görülmektedir. Ayrıca otel işletmelerinde gerçekleşen örgütsel değişim yöneticilerin cinsiyetine, yaşlarına, yöneticilik deneyimlerine göre ve otelin yönetim şekli, faaliyet süresi ve çalışan sayısına göre farklılık göstermektedir. Örgütsel değişim performansı yöneticilerin eğitim durumu, turizm eğitimi ve liderlik eğitimi alıp almadığı, otelde çalışma süresi, pozisyonu, sektör deneyimine göre ve otelin işletme türüne göre farklılık göstermemektedir. Son olarak yöneticilerin liderlik tarzının örgütsel değişim üzerindeki etkisini ortaya koymak için yapılan regresyon analizi bulgularına bakıldığında, yöneticilerin liderlik tarzı, örgütsel değişimin motivasyon boyutu üzerinde anlamlı etkiye sahipken, işleyiş, katılım, iletişim ve eğitime yönelik değişim üzerinde etkiye sahip değildir.Anahtar Kelimeler: Dönüşümcü Liderlik, Etkileşimci Liderlik, Örgütsel Değişim, Otel İşletmeleri.

Everything changes rapidly today. Living and working conditions, types of trade, man's needs, economic and social situations are all continuously subject to change. It is not, therefore, possible for hotels managements to isolate themselves from such changes. Leadership is the leading factor that would transfer the change in a positive manner to the enterprise and turn the changing conditions into an opportunity. Hence, the managers become the responsible people for all. It is still the leader that should adopt the change and reflect it unto their institutions. The effect of leadership on organizational change is a topic to be examined. The present study that aims to reveal the interaction between leadership style of the top managers in hotels and the organizational change that occurs has been conducted on the managers of five star hotels in Antalya. In the present study conducted on overall 257 hotel managements using survey between December 2014 and May 2015, only 187 institutions participated in the research and the number of respondents was finally 157. In order to measure leadership style of managers, `multifactor leadership questionnaire` developed by Bass and Avolio (1995) was used while `organizational change questionnaire` developed by the researcher was conducted to assess organizational change rate. To analyze the data independent t-test, ANOVA and simple linear regression analysis were mainly used. The findings obtained suggest that managers perfomed better transformational leadership style than transactional leadership style. Besides, leadership style of managers varies depending on experience in sector and management. The level of leadership style of managers, it seems, does not vary in accordance with gender, age, educational background, manager's education in tourism, whether manager has joined any leadership program, his/her position, the number of working years in the hotel, type of hotel management, the way the hotel is managed, duration of activity and finally the number of staff. Considering the findings obtained on performance driven organizational change, organizational change in hotel managements is generally observed. In addition, organizational change varies depending on gender, age, managing experiences of managers and type of hotel management, duration of activity as well as the number of staff. Performance of organizational change does not vary depending on educational background, whether manager has had education in tourism or joined any leadership program, his/her position, the number of working years in the hotel, experience in the sector and finally type of hotel management. The results of regression analysis conducted to reveal the effect of leadership style of managers on organizational change show that leadership style of managers has a significant impact on the motivation of organizational change while it does not influence the change in the function, participation, communication and education.Keywords: Transformational Leadership, Transactional leadership, Organizational Change, Hotel Establishments.