IBA ve bakteri (agrobacterium rubi ve bacillus OSU 142) uygulamalarının M9 elma anacında farklı dönemlerde alınan çeliklerin köklenmesi üzerine etkisi

Abstract

ÖZET 2000-2001 yılları arasında yürütülen bu araştırmada, materyal olarak M9 elma anacına ait odunsu, yarı odun ve yeşil çelikler kullanılmıştır. Alınan çeliklere tek başına ve kombinasyon halinde 2000, 4000, 6000 ppm IBA ile Agrobacterium rubi 'nin 3 farklı ırkı (A1, A16, A18) ve Bacillus OSU 142 uygulanmıştır. IBA solüsyon halinde hızlı daldırma yöntemiyle, Agrobacterium rubi ve Bacillus OSU 142 ise yine solüsyon halinde 1x1 09 bakteri/ml konsantrasyonunda hazırlanarak çeliklere uygulanmıştır. Uygulama yapılan çelikler serada şişleme sisteminde, içinde perlit bulunan ortama dikilmişlerdir. 3 ay süre ile şişleme ortamında bırakılan çelikler bu sürenin sonunda sökülmüş ve köklenme oranları (%), kallus oluşturma oranları (%) ve canlı kalma oranları (%) belirlenmiştir. Araştırmada iki farklı dönemde alınan çeliklerde köklenme bakımından tatminkar sonuçlar alınamamıştır. Yapılan uygulamalarda sadece I. Dönem çeliklerinde 2000 ppm IBA (% 6.66), 4000 ppm IBA (% 13.33) ve 2000 ppm IBA + OSU 142 (% 6.66) uygulamalarında köklenme olmuştur. Uygulamaların çoğunda çeliklerde kallus oluşmuştur. I. Dönemde kontrolde % 66.66 olan kalluslu çelik oranı A16 + A18 uygulamasında % 84.61'e kadar yükselmiştir. Tek başına IBA uygulamalarında dozun artışına paralel olarak kallus oluşumunda azalma görülmüştür. Tek başına bakteri uygulamaları arasında da önemli farklar bulunmuştur. İki dönem birlikte değerlendirildiğinde en yüksek kallus oluşumu Agrobacterium rubfrim A18 ırkında, en düşük ise A1'de belirlenmiştir. Bakterilerin kombinasyon halinde uygulanmasında en fazla kallus oluşumu A16 + A18, en az kallus oluşumu da A1 + OSU 142 kombinasyonunda meydana gelmiştir. Hormon + bakteri kombinasyonlarında ise en iyi sonuç 4000 ppm IBA + A18 uygulamasından elde edilmiştir. Çeliklerde canlı kalma oranlarına ait sonuçlar genel olarak kallus oluşturma oranlarına benzerlik göstermektedir. Uygulamalar sonunda çeliklerin önemli bir bölümü canlılığını muhafaza etmişlerdir. İki dönemde de tek başına IBA uygulamalarında canlılık oranları kontrol uygulamasının oldukça altında bulunmuştur. Tek başına ve kombinasyon halinde bakteri uygulamalarının çeliklerin canlı kalma oranlarına etkileri dönemlere göre farklı olmuştur.

SUMMARY This research was carried out between 2000-2001 using hardwood, semi- hardwood and green cuttings of rootstock for apple M9 as material. The cuttings treated with IBA alone at different concentrations (2000, 4000 and 6000 ppm) and in combinations of three Agrobacterium rubi (A1, A16, A18) and Basillus OSU 142 strains. Quick dip method was used for application of IBA solution. Agrobacterium rubi and Basillus OSU 142 strains were applied in the form of bacterial suspension prepared in sterile water at the concentration of 1x109 bacteria/ml. The treated cuttings were placed mist propagation system including perlite medium. After three months the cuttings were uprooted and evaluated for rooting percentage (%), callusing (%) and viability rate (%). There were determined inadequate results about rooting of cuttings taken two different time. Rooting in cuttings was observed in 2000 ppm IBA (6.66 %), 4000 ppm IBA (13.33 %), and 2000 ppm IBA + Basillus OSU 142 combination (6.66 %), respectively. Callus were observed in all treated. Callus rate was 66.66 % in control while the rate was 84.61 % in A16 + A18 applications in the first samples. Callus rate decreased depending on increasing of IBA doses. There were determined significantly differences in bacteria alone applications. The highest and lowest callus rate were A18 strain and A1 strain in Agrobacterium rubi, respectively, when two cutting taken periods were considered in together. According to application of bacteria combinations, the highests callus rate was A16 + A18 while the lowest was A1 + OSU 142. The best result of hormones + bacteria combinations were taken from 4000 ppm IBA + A18 application. Cutting living rate was similar to callus rating results. Many of the cuttings were live after application. Living rate was low at alone IBA application in both of period compared to that of the control. The effects of alone and combined bacteria applications on cutting living rate were different according to periods.