Atatürk Dönemi`nde sosyal alanda yapılan inkılaplara tepkiler (1925-1935)

Abstract

Sosyal hayat, insanoğlunun toplum haline gelip, organize şekilde yaşamaya başlamasından itibaren insanın yaşamına ve anlayışına dair önemli ip uçları sunmaktadır. Tarihin her döneminde farklı kurallar ve uygulamalarla çizilen sosyal hayatın sınırları, sürekli değişkenlik göstermiştir. Toplum haline gelmeyi başarabilen her ulus, bu sosyal hayat döngüsüne dahildir. Türklerde tarih sahnesine çıktıkları ilk dönemden bu yana, toplum halinde yaşamını sürdürmüşlerdir. İlk başta göçebe kültürün etkisiyle sosyal hayatını şekillendiren Türkler, İslamiyet'e geçişleriyle birlikte, Doğu toplumlarının kuralları ve uygulamaları ile sosyal hayatlarını şekillendirmişlerdir. Osmanlı Devleti zamanında da sosyal hayat, İslam dininin kurallarıyla biçimlenmesinin yanı sıra ağırlıklı olarak, Doğu toplumlarının kültür ve gelenekleriyle şekillenmiştir. 18 ve 19. yüzyıla kadar, sınırları bu doğrultuda çizilen Türk toplumunun sosyal hayatı esasında, temel ihtiyaçlarını karşılamak boyutuyla sınırlı kalmıştır. Fakat 18 ve 19. yüzyılda dünya düzeninde başlayan değişim, Osmanlı'yı da etkisi altına almış, dolayısıyla mevcut olan sosyal düzen ihtiyaçlara cevap vermemeye başlamıştır. Böylelikle sosyal hayatın her alanında sorunlar ortaya çıkmış ve bu sorunları ortadan kaldırmaya yönelik reformlar gerçekleştirilmiştir. Ancak yapılan reformlar, toplumun geleneksel yaşam döngüsünden ötürü başarıya ulaşamamış ve sorunlar çözülememiştir. Bu nedenle, Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra sosyal hayatın hemen hemen her alanında kargaşayla karşılaşılmıştır. Bu kargaşayı ortadan kaldırmaya çalışan genç Cumhuriyetin kurucuları, belirli ilkeler çerçevesinde ayrıcalıksız, modern, milli ve akılcı bir toplum inşa etmeye gayret etmişlerdir. Hedefe ulaşılmaya çalışırken ise, Osmanlı'daki kargaşa düzeninden faydalanan bazı unsurların çıkarları zedelenmiştir. Dolayısıyla çıkarı zedelenen bu gruplar, genellikle yerleşmekte olan yeni düzene `din elden gidiyor` söylemiyle karşı duruş sergilemişlerdir. Ayrıca bu gruplara, gelenekçi anlayışa sahip, inkılapların toplumu hızlı bir şekilde değiştirmesine karşı çıkan ve inkılapları kabullenemeyen kişiler de dahil olmuştur.Anahtar Kelimeler: Din, Gelenek, İnkılap, Reform, Sosyal Hayat, Tepki, Toplum.

Social life presents important clues about human life and understanding since mankind beings become a society and begin to live as an organize. Every period of social life boundaries are drawn of social relations with practices and different rules, and these limits have been constantly changing. Every nation that can succeed in becoming a society is included in this social life cycle. Turks have been living in society since the early periods when they were seen in history. At first, the Turks, who shaped their social life under the influence of nomadic cultures, have shaped the rules and practices of the Eastern societies and their social lives with the process beginning with the Islamic transitions. Social life in the era of the Ottoman State was shaped by the culture and traditions of the Eastern societies rather than being shaped by the rules of Islamic religion. Until the 18th and 19th centuries, the social life of the Turkish society, whose borders were drawn in this direction responded to their needs. But in the 18th and 19th the alternation that starting in world order centuries has also affected the Ottoman State, so existing social order began to fail respond to social needs. Thus, problems have arisen in all areas of social life and reforms have been caried out to eliminate thes problems. However, the reforms have not succeeded and the problems can not be solved because the society has a traditional understanding.Therefore, after the establishment of the Republic of Turkey, it confusion turmoil in almost every aspect of social life. The administrators of the young government, which started to work to destroy this confusion, aimed to build a modern, national and rational society without privileges in the work they carried out within certain principles. While trying to achieve the goal, the gains of the groups benefiting from the confusion in the Ottoman State were damaged. Therefore, the group that has damaged a gain, reacted to the revolutions by saying `religion is being destroyed`. This group also include those who have a traditionalist understanding and oppose the rapid change of society by revolutions and who can not accept the reforms.Keywords: Reaction, Reform, Religion, Revolution, Society, Social Life, Tradition.