Türkiye ihracatının sürekliliği ve sürekliliğin belirleyicileri

Abstract

Geleneksel ticaret teorileri, dış ticaretin oldukça stabil ve kalıcı olduğuna işaret etmektedir. Bu nedenle, standart ticaret modelleri çoğunlukla dış ticaretin sürekliliği meselesini ihmal etmektedirler. Dış ticaretin sürekliliğine ilişkin literatür Besedes ve Prusa (2006a-b) çalışmalarıyla birlikte popüler bir hale gelmiştir. Bu çalışmalar, sanılanın aksine, ticaret ilişkilerinin sıklıkla kısa sürekliliğe sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Bu beklenmeyen sonuç çerçevesinde, bu tez çalışmasında da Türkiye ihracatının sürekliliğine ilişkin olarak betimleyici istatistik ve regresyon analizleri gerçekleştirilmektedir. Bu tez çalışmasının iki amacı bulunmaktadır. İlk olarak, tanımlayıcı analizlerle ve Kaplan-Meier yöntemiyle Türkiye ihracatının sürekliliği belirlenmektedir. İkinci olarak da ihracat akımlarının tehlike oranını etkileyen faktörler tespit edilmektedir. Bu bağlamda, kesikli zamanlı Probit, Logit ve Cloglog tehlike modelleri ve Cox tehlike modeli olmak üzere iki farklı yapıdaki regresyon analizleriyle uygulamalar yapılmaktadır. CEPII-BACI tarafından sunulan, Türkiye'nin 1998-2013 döneminde 245 ülkeye gerçekleşen altı fasıllı ürün kategorilerindeki ihracatına ilişkin veri seti uygulamalarda kullanılmaktadır. Tanımlayıcı analizlerden elde edilen sonuçlar, Türkiye ihracatının sürekliliğinin oldukça kısa sürekliliğe sahip olduğunu göstermektedir. Buna göre, Türkiye ihracatının sürekliliğinin ortalaması 3,41 ve medyanı da sadece 1'dir. Bununla birlikte, yeni başlayan ticaret dönemlerinin % 51'i ilk yılda sonlanmaktadır. Sağkalım fonksiyonunun Kaplan-Meier kestirimleri, sağkalım eğrilerinin azalan oranla aşağı yönlü eğimli olduğunu ve ticaret ilişkilerinin ilk yıl içinde başarısız olma olasılığının % 42 olduğunu göstermektedir. Regresyon analizlerinin sonuçları kesikli zamanlı Logit tehlike modelinin kestirim için en uygun tehlike modeli olduğuna işaret etmektedir. Kesikli zamanlı Logit tehlike modeline ilişkin ampirik bulgular ortak dil, ortak sınır, ithalatçı ülke GSYİH, reel efektif döviz kuru, ihracat başlangıç değeri, gecikmeli süreklilik, toplam ihracat değeri, ihracat edilen ürün sayısı ve ihracat yapılan ülke sayısı değişkenlerinin tehlike oranı üzerinde güçlü bir negatif etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Buna karşılık, uzaklık, kişi başına fark GSYİH ve AB-27 değişkenleri de tehlike oranı üzerinde pozitif bir etkiye sahiptir.

The standard theory of international trade almost implies that trade patterns are highly static and persistent. Therefore, the issue of trade duration is generally ignored in these standard trade models. The literature on trade duration has been popular since the seminal works by Besedes and Prusa (2006a-b). These papers reveal that trade relationships are often very short-lived contrary to previously thoughts. In line with this unexpected result, this thesis provides a thorough statistical description and regression analysis of the duration of Turkish exports. The aim of this thesis is two-fold. Firstly, it attempts to identify the duration of Turkish exports by performing a highly detailed analysis of descriptive statistics and the Kaplan-Meier method. Secondly, this thesis explores the factors that affect on the hazard rates of export flows. To this end, two different regression analysis are performed by using Cox proportional hazard model and discrete-time Probit, Logit and Cloglog hazard models. The detailed trade data reported by CEPII-BACI are employed to investigate Turkey's export to 245 partners from 1998 to 2013 according to the 6-digit Harmonized system. Results obtained from the analysis of descriptive statistics suggest that the duration of Turkish exports is very short-lived. The median and mean duration of Turkish exports are merely one year and 3,41, respectively. 51% of all trade spells, however, cease during the first year. The Kaplan-Meier estimates of survival functions show that all survival curves are downward sloping with decreasing rate and about 42% of export relationships is likely to fail in the first year. The results of regression analysis indicate that discrete-time Logit hazard model is more suitable hazard model for estimation. Empirical evidences of discrete-time Logit hazard model demonstrate that common language, common border, importer GDP, relative real exchange rate, initial export value, lagged duration, total export value, number of export products and number of export markets variables have a strong negative impact on the hazard rates of export flows. Whereas distance, difference in GDP per capita and EU-27 variables have a positive effect on the hazard rates of export flows.