Canlandırma filmlerinde toplumsal cinsiyet rolleri: 2000 sonrası Disney ve Pixar filmleri üzerinden bir analiz

Abstract

Çalışmanın amacı, hedef kitlesi çocuklar olan canlandırma filmlerinde yer alan güçlü kadın temsillerinin toplumsal cinsiyet kalıplarının ne derece dışına çıkabildiklerini, ataerkil toplumsal cinsiyet rollerinin yeniden üretilip üretilmediğini ve bu rollerin kadınlar için pozitif bir değişime uğrayıp uğramadığını ortaya koymaktır. Bu çalışmada öne sürülen sav, canlandırma filmlerinin kadın-erkek rolleri üstü kapalı olarak tekrar tekrar ürettiği ve kadınların güçlü imajlarla temsil edilmelerine rağmen hala ataerkil toplumsal cinsiyet kalıplarının taşıyıcısı olarak konumlandırıldıkları, dolayısıyla çok küçük yaşlardan itibaren çocukların zihinlerine toplumsal cinsiyet kalıplarının yerleştirildiğidir. Bu kapsamda canlandırma filmlerindeki kadın temsilinin incelenmesi için, öncelikle toplumsal cinsiyet ve feminizm kavramları ele alınmıştır. Toplumsal cinsiyet ve çocuk ilişkisi, medya temelinde incelenmiştir. Sinema genelinde ve canlandırma filmleri özelinde kadın temsilleri üzerinden sunulan ideolojiler ele alınmıştır. Canlandırma sinemasının tarihsel değişimi ve gelişimi, literatürdeki kaynaklara dayanarak incelenmiştir. Çalışmada, çocukların kimlik inşalarında önemli rol oynayan canlandırma filmlerinin 2000 yılı sonrasında güçlü kadın başkarakterlere yer vermelerine rağmen, toplumsal cinsiyet kalıplarını yansıtan ve var olan düzenin devamlılığını sağlamak için erkek egemen ideolojiyi tekrar tekrar üreten araçlar olmaya devam ettikleri sonucuna varılmıştır. Kadınları at binen, ok atan, maceracı karakterler olarak kurgulayan canlandırma filmlerinin yüzeyde kadın temsilini değiştirmiş gibi göründükleri, ancak derinde ataerkil ideolojinin temsilciliğini aşamadıkları tespit edilmiştir.

The aim of this study is to demonstrate to what degree the strong female representations in the animation movies, the target audiences of which are children, can go beyond the gender stereotypes, whether patriarchal gender roles are reproduced and whether these roles have undergone a positive change for women. The argument put forward in this study is that animated movies repeatedly reproduce male-female roles implicitly and that women are still positioned as carriers of patriarchal gender stereotypes, although they are represented by strong images, and therefore from very early ages, gender stereotypes are placed on children's minds. In this context, the concepts of gender and feminism have been first handled in order to examine the female representation in the animation movies. The relations between gender and children have been examined on media basis. Ideologies that are presented over female representations generally in cinema and specially in animation movies have been handled. The historical change and development of the animation cinema has been examined based on the sources in the literature. The study concluded that animated movies, which played an important role in children's identity construction, continued to be instruments that repeatedly reproduced the male dominant ideology to reflect gender stereotypes and maintain the continuity of the existing system. It has been found that the animated movies, which depict women as horse-riding, arrowing, adventurous characters, seem to have changed the representation of women on the surface, but have not been able to overcome the representation of the patriarchal ideology.