Spor turizmi aracılığı ile sürdürülebilir destinasyon geliştirme: Hava sporları açısından Uşak ili potansiyeli

Abstract

Turizm, ekonomik, sosyal, kültürel birçok yöne sahip olan bir endüstri olarak ifade edilmektedir. Özellikle son yıllarda sosyal ve ekonomik boyutunun ön plana çıkmasıyla birlikte uluslararası önemini de giderek arttırdığı tespit edilmiştir. Turizmin sosyal ve ekonomik boyutlarının önem kazanmasının en önemli sebeplerinden biri de küresel çapta düzenlenen spor etkinliklerinin olduğu görülmektedir. Turizm faaliyetleri; ekonomik, sosyokültürel ve çevresel açıdan destinasyonları olumlu veya olumsuz yönde etkilemektedir. Özellikle doğrudan etkilenen/etkileyen paydaşlar arasında merkezi/yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, işletmeler, yerel halk ve turistler yer almaktadır. Destinasyonların sürekliliğini ve dolayısıyla sürdürülebilirliğini sağlamak açısından söz konusu bu paydaşların beklentilerini belirlemek önemlidir. Beklentilerin belirlenmesi sürdürülebilir turizm faaliyetlerinin ve pazarlama çabalarının doğru bir şekilde gerçekleştirilmesine katkı sağlayacaktır. Deniz-kum-güneş üçlemesinden faydalanamayan destinasyonlardaturizm faaliyetlerinin çeşitliliğiavantaj sağlamaktadır. Özellikle turizm faaliyetlerinin hava sporu turizmi gibi spesifik alanlara indirgenebiliyor olması bir çok destinasyonun turizm gelirlerinden pay almasını ve ülke ekonomisine katkıda bulunmasını sağlamaktadır. Hava sporu ile ilgili destinasyonların alan yazında çok fazla yer edinememiş olması, geçerli ölçekler üzerine yapılan araştırmaların kısıtlı olması destinasyon yönetim ve pazarlaması çabalarında eksik değerlendirmelere yol açtığı düşünülmektedir. Bu eksikliğin giderilmesi için paydaşlara (yerel halk, hava sporu turistleri) yönelik ölçeklerin geliştirilmesi ve destinasyonların sürdürülebilirliği (hava spor uzmanları, merkezi/yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları, işletmeler) ile ilgili görüşlerin belirlenebilmesi önemli hale gelmiştir. Bu doğrultuda araştırmada, hava spor turizmi aracılığı ile sürdürülebilir destinasyon oluşturmada yerel halkın ve hava spor turistlerinin beklentilerinin belirlenebilmesini sağlayacak bir ölçek geliştirmek, hava spor uzmanları, yerel/merkezi yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve işletmelerin konuyla ilgili görüşleri doğrultusunda değerlendirmeler yaparak alan yazına, destinasyon yönetiminde ve pazarlamaçabalarında karar alıcılara ışık tutmak, katkı sağlamak amaçlanmaktadır.Bu bağlamda söz konusu çalışma nitel ve nicel araştırma yöntemleri temeline dayandırılarak tasarlanmıştır.Hava spor turistlerinin evreni oluşturduğu araştırmada 333 hava spor turistinden maksimum çeşitlilik ve kartopu örnekleme stratejileri kullanılarak veri seti oluşturulmuştur.Verileri toplamak amacıyla oluşturulan veri toplama aracında 33 önerme yer almaktadır. Veriler çevrimiçi anket uygulaması aracılığıyla toplanmıştır. Uşak destinasyonunyaşayanların evreni oluşturduğu araştırmada basit rastlantısal örnekleme stratejisi kullanılarak 527 yerel halktan yüz yüze görüşme tekniği ile veriler elde edilmiştir. Veri toplama aracı olarak kullanılan anket formunda 38 önerme yer almaktadır.Hava sporu uzmanları, yerel/merkezi yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve işletmelerden maksimum örnekleme stratejisi ile yarı yapılandırılmışgörüşme formu kullanılarak veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler ve alan yazın taramasından elde edilen bilgiler ışığında Uşak destinasyonuna ilişkin GZFT analizi yapılmıştır.Hava spor turistlerinin ve yerel halkın sürdürülebilir destinasyondan beklentilerini tespit edebilmek amacıyla elde edilen verilerin analizi, SPSS ve Lisrel analiz programları aracılığı ile yapılmıştır. Hava spor uzmanlarından, yerel/merkezi yönetimlerden, sivil toplum kuruluşlarındanve işletmelerden elde edilen veriler içerik analizi yöntemlerinden betimleyici ve sıklık analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda yerel halkın ekonomik, sosyokültürel ve çevresel açıdan destinasyondan beklentilerini ortaya koyabilecek ölçekler geliştirilmiştir.Uşak destinasyonu hava sporu turizmi için gerekli olan doğal güzelliklere sahip olduğu görülmüştür. Uşak destinasyonunda işlevsel bir turizm yönetim modeli bulunamamıştır. Doğal ve kültürel değerleri korumak ve bu değerleri turizm açısından daha işlevsel hale getirmek için destinasyon yönetim modeline ve stratejik pazarlama planına ihtiyaç olduğu görülmüştür.

Tourism is expressed as an industry with many economic, social and cultural aspects. Especially in recent years it has been determined that the social and economic dimension has become the foreground and the international importance has been increasing gradually. One of the most important reasons for the importance of tourism's social and economic dimensions seems to be the sports events organized on a global scale. Tourism activities; economically, socio-cultural and environmental destinations in the positive or negative direction. Particularly, stakeholders directly affected / affected include central / local governments, non-governmental organizations, businesses, local residents and tourists. It is important to determine the expectations of these stakeholders in order to ensure the continuity and thus sustainability of the destinations. Determination of the expectations will contribute to the realization of sustainable tourism activities and marketing efforts correctly. When the diversity of tourism activities is evaluated, it is advantageous in destinations that cannot benefit from sea-sand-sun triple. Especially, tourism activities can be reduced to specific areas such as air sports tourism, so that many destinations have a share in tourism revenues and contribute to the economy of the country. Air sports related destinations are thought to have not acquired much space in the literature, and limited research on current scales is thought to lead to incomplete assessments in destination management and marketing efforts. In order to address this deficiency, it has become important to establish scales for stakeholders (local people, air sports tourists) and to be able to define views on the sustainability of destinations (air sports experts, central / local governments, non-governmental organizations, businesses).In this aim of research, the development of a scale that will enable the determination of the expectations of the local people and the air sports tourists in creating a sustainable destination through air sports tourism, air sports experts, local / central administrations, non-governmental organizations and enterprises make evaluations in the field, and to shed light on decision makers in marketing efforts.In this context, the study was designed based on qualitative and quantitative research methods. In the study, which is the population of air sports tourists, data set was created by using maximum diversity and snowball sampling strategies from 333 air sports tourists. There are 33 propositions in the data collection tool for collecting the data. The data were collected through an online survey application. In the study of the population of the Uşak destination, 527 local face-to-face interview techniques were obtained using a simple random sampling strategy. There are 38 propositions in the questionnaire which is used as data collection tool. Data were collected using a semi-structured interview form with maximum sampling strategy from air sports specialists, local / central government, non-governmental organizations and businesses. The data obtained from the obtained data and field data were analyzed by SWOT analysis for Uşak destination.The analysis of the data obtained in order to identify the predictions of the sustainable destiny of the air sports tourists and the local people was made through the SPSS and Lisrel analysis programs. It has been analyzed using descriptive and frequency analysis of data content analysis methods obtained from air sports specialists, local / central administrations, non-governmental organizations and enterprises.As a result of the study, scales have been developed that will enable local people to set expectations for economic, sociocultural and environmental destruction. Uşak destination has been found to have the natural beauty required for air sports tourism. A functional tourism management model was not found in Uşak destination. It has been seen that there is a need for a destination management model and strategic marketing plan to protect natural and cultural values and to make these values more functional in terms of tourism.