Azot dozlarının üç arpa genotipinde bazı malt kalite kriterlerine etkisi

Abstract

ÖZET Arpa verim ve malt kalitesinin genotip ve azot dozuna göre önemli derecede değişmesi, optimum gelişmeyi sağlayacak uygulamaları gerekli kılmaktadır. Bu amaca yönelik olarak, 3 arpa genotipine ( Tokak 157/37, Cytris, 1515), 5 azot dozu ( 0, 2, 4, 6 ve 8 kg/da) uygulanmıştır. Erzurum koşullarında 1996 ve 1997 yıllarında yürütülen bu araştırmadan elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir. Ham protein oranı, ekstrakt oranı, 2.5 mm lik elek üstü oranı, nem oranı, 1000 tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı yönünden genotipler arasındaki farklar önemli bulunmuştur. En yüksek tane verimi (270.6 kg/da), 1000 tane ağırlığı (52.5 g), hektolitre ağırlığı (70.7 kg), 2.5 mm lik elek üstü oranı (% 82.6) ile en düşük nem oranı (% 10.35) Tokak 157/37; en yüksek çimlenme hızı (% 96.7), çimlenme gücü (% 98.4) ve ekstrakt oranı (% 80.6) ile en düşük kavuz (% 8.06) ve ham protein oranı (% 10.25) ise 1515 kayıt nolu genotipten elde edilmiştir. Denemeye alman genotipler incelenen bütün karakterler yönünden (1000 tane ağırlığı yönünden 1515 genotipi hariç) malt kalitesi ile ilgili standartlara uygunluk göstermiştir. Azot dozlarının tane verimi, 1000 tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, ekstrakt oranı ve ham protein oranma etkisi önemli olmuştur. En yüksek tane verimi (312.8 kg/da) ve 2.5 mm lik elek üstü oranı (% 80.3) 6 kg N/da, en yüksek ekstrakt oranı (% 80.4) 2 kg N/da, en düşük ham protein oranı ise (% 9.59) 0 kg N/da dozundan elde edilmiştir. Tane verimi ve malt kalitesi birlikte düşünüldüğünde, benzer yetiştiricilik koşullarında 6 kg N/da dozunun yeterli olduğu sonucuna varılmıştır.

SUMMARY Variation in yield and quality of malting barley with genotypes and nitrogen doses requires the treatments that provides optimum development. For this reason, 3 barley genotypes (Tokak 157/37, Cytris, 1515) were investigated in relation to N doses (0, 2, 4, 6, 8 kg/da). The results obtained are summarised below. The differences among the genotypes for crude protein, extract and moisture content, sieve analysis (> 2.5 mm), 1000-kernel and hectolitre weight were significant. Tokak 157/37 had the highest grain yield (270.6 kg/da), 1000-kernel (52.5 g) and hectolitre weights (70.7 kg), sieve analysis value (82.6 %) and the lowest moisture content (10.35 %). Genotype 1515 had the highest germination rate (96.7 %), germination capacity (98.4 %), extract content (80.6 %) and the lowest chaff (8.06 %) and crude protein contents ( 10.25 %). The results showed that the genotypes in terms of all characteristics (except 1000-kernel weight for 1515) were suitable to Turkish malting barley standards. The effects of N doses on grain yield, 1000-kernel and hectolitre weights, extract content and crude protein content were significant. The highest grain yield (312.8 kg/da), sieve analysis value (80.3 %), extract (80.4 %) and the lowest crude protein contents (9.59 %) were obtained from 6, 6, 2 and 0 kg N/da doses, respectively. When grain yield and malting quality are considered together, application of 6 kg N/da may be recommend for similar condition.