Sarıcakaya (Eskişehir) bölgesi bitümlü şeyllerinde organik jeokimyasal araştırma

Abstract

m ÖZET Yüksek Lisans Tezi SARICAKAYA (ESKİŞEHİR) BÖLGESİ BITÜMLO ŞEYLLERÎNDE ORGANİK JEOKİMYASAL ARAŞTIRMA Necla AKÇA Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabil im Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Gönül BÜYÜKÖNAL 1987, Sayfa: 64 Jüri: Prof. Dr. Mümin KÖKSOY Yrd. Doç. Dr. Gül tekin KAVUŞAN Yrd. Doç. Dr. Gönül BÜYÜKÖNAL Sarıcakaya (Eskişehir) ve Beydili (Ankara) ilçeleri arasın da, Sakarya nehri boyunca dar bir şerit halinde uzanan çalışma ala nında; Paleozoyik, Mesozoyik ve Senozoyik yaşlı birimler yüzeylemek- tedir. Çalışma alanında bitümlü şeyi içeren Paleosen-Eosen yaşlı istif, çalışma amacını oluşturması nedeniyle detaylı olarak incelen miş ve alttan üste doğru; Beyköy, Çamalan ve Laçin formasyonlarına ayrılmıştır. Beyköy formasyonu çakıltaşlarının egemen olduğu, kırmızı renkli birimdir. Çamalan formasyonu bitümlü şeyi seviyelerinin yer aldığı, kumtaşı marn ardal anmasından oluşan gri renkli birimdir. La çin formasyonu çakıltaşı, kumtaşı, şeyi, kireçtaşı ardal anmasından oluşan alacalı renkli birimdir. İncelenen birimlerin kaya türü ve tortullaşma özellikleri, çalışma alanında, gölsel ortam koşullarının varlığını gösterir. Böl gede toplam bitümlü şeyi kalınlığı 25-120 m. arasında değişmektedir. Sarıcakaya bitümlü şeyllerinin toplam organik karbon oranı %0. 41-14. 35 arasındadır. Ortalama ısıl değeri 800 KCal/kg, kül oranı %68'dir. Sarıcakaya bölgesindeki bitümlü şeyllerde; piroliz, gaz kro- matografi ve mikroskopik analiz sonuçlarına göre kerojen, algal orga nik maddeden oluşmuştur. Spor renk indeksine göre birimler olgunlaşma mıştır. ANAHTAR KELİMELER: Sarıcakaya-Eskişehir, Paleosen-Eosen, bitümlü şeyi, Beyköy formasyonu, Çamalan formasyonu, Laçin for masyonu, ortam, organik madde, alg.

IV ABSTRACT Masters Thesis ORGANIC GEOCHEMICAL INVESTIGATION OF BITUMINOUS SHALES OF SARICAKAYA-ESKİSEH1R REGION Necla AKÇA Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geological Engineering Supervisor: Asst. Prof. Dr. Gönül BÜYÜKÖNAL 1987, Page: 64 Jury: Prof. Dr. Mümin KÜKS0Y Asst. Prof. Dr. Gül tekin KAVUŞAN Asst. Prof. Dr. Gönül B0Y0KÜNAL In the study area which is located between Sarıcakaya (Eski şehir) and Beydili (Ankara) counties, Paleozoic, Mesozoic and Cenozoic units crop out along the Sakarya river. Pal eocene-Eocene sequence, which is the main concern of this study, have been investigated in detail, and have been separated into three formations namely from the bottom to the top as Beyköy formation, Çama! an formation, Laçin formation. Beyköy formation is a red colored unit which is dominated mostly by conglomerates. Çama! an formation is composed of intercala tions of sandstone and marl, and contains levels of bituminous shale. The formation has a grayish appearance. Laçin formation is consisted of conglomerate, sandstone, shale and limestone layers, and it has, in general, a mottled appearance. The types of sedimentary rocks and sedimentation conditions have suggested a lacustrine environment of deposition. Total thickness of bituminous shale in the area ranges from 25 m. to 120 m. Organic carbon content of bituminous shales varies between 0.41% and 14.35%. Average heat value of this shales is found to be 800 KCal/kg. and the ash content is 68%. The kerogen in bituminous shales of the Sancakaya region is formed by algal material according to the results of pyrolysis, gas chromatography and microscopic analysis. According to the spor color index the units have been found to be immature. KEY WORDS: Sancakaya-Eskişehir, Pal eocene-Eocene, bituminous shale, Beyköy formation, Çama Ian formation, Laçin formation, environment, organic matter, algae.