Yalova-Termal yöresinin turistik planlamasında peyzaj mimarlığı kriterlerinin saptanması

Abstract

ÖZET Doktora Tezi YALOVA-TERMAL YÖRESİNİN TURİSTİK PLANLAMASINDA PEYZAJ MİMARLI?I KRİTERLERİNİN SAPTANMASI Ar. Gör. Oğuz Yılmaz Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalx Danışman: Doç. Dr. Metin BAŞAL 1987, Sayfa: 313 JÜRİ Doç. Dr. Metin BAŞAL Doç.Dr.Türker ALT AN Doç. Dr. İlcin ASLANBO?A Yalova - Termal, kaplıcaları ve yakın çevresi gerek turistik, gerekse doğal güzellikler açısından ülkemizin en çekici yörelerinden birisidir. Sahip olduğu bu değerler eski dönemlerde olduğu gibi günümüzde de yöreye iç ve dış turizm yönünden büyük bir canlılık kazandırmaktadır. Peyzaj mimarlığı yönünden oldukça değer taşıyan vadi ve akarsu boyu olanağına ek olarak, yapılmakta olan Gökçe barajının oluştu racağı göl, yoğun ve zengin bitki örtüsü, ilginç mikrokli- matik özellikleri de dikkate alındığında, yörenin rekreasyon olanaklarının çok yüksek düzeylere ulaştığı görülür. IIIIV Orman ve makilikler içindeki bu vadi ve akarsu boyun ca, doğanın insanlara sunduğu çok yararlı, tedavi edici özel liğe sahip sıcak kaynakların da varlığı, rekreasyonel çekici liğin yanısıra, sağlık turizmi için de çekim yaratmaktadır. Böylesine olumlu değerlere sahip yöreyi, doğal olarak her türlü sorundan kesinlikle korumak, turistik ve rekreasyonel açıdan peyzaj planlama disiplini ilkeleri doğrultusunda ge liştirmek, yapılması öncelikle zorunlu çalışmalardır. Turizm yönünden konuya yaklaşıldığında, kaplıca ve içmecelerin hizmet1`- ve olanaklar açısından çok yetersiz olduğu ülkemizde, Yalova-Termal kaplıcalarının, günümüzdeki düzenlemelerin de katkısıyla, en iyi sağlık turizmi tesisi olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu araştırmada dünyadaki sağlık turizmi tesislerinin kullandığı uluslararası kriterlere uy gun olarak, daha nitelikli ve. uygun, yeni düzenlemeler için öneriler getirilmiştir. Araştırma alanı için seçilen ve geliştirilen `Ana liz Yöntemine` göre, üzerinde çalışılan `Yalova-Termal kap lıcalar yöresi`nde; yöreyi sosyo-ekonomik yönden güçlendir meye, kırdan kente göçü engelmeye ve ülke ölçeğinde turis tik çekiciliği arttırıcı rekreasyon olanaklarını sağlamaya yönelik olarak; - Araştırma alanında turistik ve rekreasyonel et kinlikler` açısından değer taşıyan alanlar, eğim durumu, bü yük toprak grupları, arazi kullanım yetenek sınıfları, hid-V rojeolojik yapı ve su varlığı, peyzaj estetiği, bitki örtüsü, özel ekolojik önemi olan alanlar, ulaşım ve yaya cazibe kuşak ları, vadinin algılanma düzeyleri, mülkiyet durumu ve turis tik çekicilik sağlayan olanaklar açısından,, çeşitli yerli ve yabancı kaynaklardan yararlanılarak geliştirilen matema tiksel bir model ile değerlendirilmiştir. - Turistik ve rekreasyonel etkinliklere uygunluk açısından değerlendirilen alanların, uygunluk derecelerine göre alandaki dağılımları belirlenmiştir. - Dağılım içinde birbirine yakın olan değerler, sağlık turizmi alanları planlama kriterleri göz önünde bulundurularak gruplandırılmış ve uygunluk açısından dört zon oluşturulmuştur. Bu değerlendirmelere dayanarak, peyzaj, mimarlarının önderliğinde, diğer plana ve yatırımcı kuruluşların desteği ile ve yöre halkının sorumluluğunda olmak üzere rekreasyonel ve turistik (özellikle saglıkturizmine yönelik) alan planlama ve kullanım önerileri getirilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Yalova-Termal, Kaplıca, Sağlık Turizmi.

ABSTRACT PhD Thesis DETERMINING LANDSCAPE ARCHITECTURE CRITERIA OF YALOVA-TERMAL REGION FOR TOURISTIC PLANNING PURPOSES Oğuz Yxlmaz Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Landscape Architecture Supervisor: Assoc. Prof.Dr. Me tin BÂŞAL 1987, Page: 313 JURY Assoc. Prof.Dr. Metift BASAL Assoc. Prof.Dr. Tlirker ALTAN Assoc. Prof.Dr. İlcin ASLANBO?A Yalova-Termal springs and environs with its touristic and natural beauties one of the most attractive sites of our country. These values are still the main reason for the touristic activ.itis, as they were in the past. Along with the valley and the creek; the Gökçe Dam Lake which is under construction, interesting and rich vegetation cover, pleasant microclimatic conditions create an extraordinary setting for recreational activities. VIVII The thermal springs located at the base of the valley is the main resource for cure tourism activities. Naturally, to protect such a valley from the unwanted influences of the environmental problems and to develop in accordance with Landscape planning principles is a duty of primary importance which must be carried by the landscape architects. From the tourism point of view, it can easily be seen that the valley is the best, with its facilities when compared with similar ones in Turkey. But when compared with the facilities of thermal springs at world wide scale, it can be stated that there ise still much to be done from the view point of Landscape planning. According to the `Analyzing Method` developed to improve the environmental qualities of the region under rese arch, the fallowing facts have been determined to contribute the site in socio-economic terms, to prevent migration from local rural areas to urban areas to improve the recreational facilities both in quantity and quality in order to increase the touristic attractivity of the site: - The areas having touristic and recreational potential are evaluated according to a mathematical model. Slopes, soil groups, Land-use ; capability classes, hydrologic features,VIII water resources, aesthetics of Landscape, vegetation, specific ecologic areas, circulation and pedestrian attractivity belts, perception belts of the valley, ownership pattern, touristic attraction facilities are rated accordingly. - The factors listed above are compared, rated and evaluated to obtain a final touristic and recreational suita bility gradation map. - Four different suitability zones for cure, recrea tional and touristics uses have been determined accordingly. Depending upon to these evaluations and considering the support of the planning and investment institutions of our country, the possible land use planning proposals have been developed. KEY WORDS: Yalova-Termal, Thermal Springs, Health Tourism