Ankara ili Altındağ ve Mamak ilçeleri ile köylerinde ilkokul birinci sınıf çocuklarının konuşma yeteneklerinin gelişimine okulun etkisi

Abstract

iii ÖZET DOKTORA TEİt ANKARA ÎLİ ALTINDA? VE MAMAR İLÇELERİ İLE KÖYLERİNDE İLKOKUL BİRİNCİ SINIF ÇOCUKLARININ KONUŞMA YETENEKLERİNİN GELİŞİMİNE OKULUN ETKİSİ N.Semra ERKAN Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Ev Ekonomisi Anabil im Dalı Danışman: Doç. Dr. Mine MANGIR 1988, Sayfa: 211. Jüri: Doç. Dr. Mine MANGIR Prof.Dr. Seniha HASİPEK Doç. Dr. Duyan MA?DEN Bu araştırma, Ankara ili'nin Altındağ ve Mamak il çeleri ile bu ilçelere bağlı köy ilkokullarının birinci sı nıfına devam eden altı, altı-buçuk yaşındaki 60 kız ve 60 erkek olmak üzere toplam 120 çocuk üzerinde yapılmıştır. Araştırmanın amacı, elverişsiz çevrelerden gelen ilkokul birinci sınıf çocuklarının konuşma yeteneklerinin gelişimini okulun etkileyip etkilemediğini incelemektir. Araştırmaya düşük sosyo-ekonomik ve kültürel düzeye mensup şehir ve köyde yaşayan ailelerin çocukları dahil edilmiştir. A grubunu şehrin gecekondu mahallelerinden seçilen denekler, B grubunu ise köyden seçilen denekler oluşturmuştur. Araştırmada kullanılan bütün testler bireysel ola rak uygulanmıştır. Deneklere önce, okula başladıkları ilk ay içinde sözel olmayan ADAM ÇİZ testi uygulanmış ve. normal zekâ seviyesine sahip olan çocuklar araştırma kapsamına alın mışlardır. Daha sonra LIMBOSCH DİL TESTİ uygulanarak denek lerin konuşma yeteneği ve kelime hazinelerinin zenginliği ölçülmüştür. OBJELERE SÖZLÜ TEPKİ TESTİ ile de sözcük tür lerinin kullanılma oranları ve cümledeki işlevleri belirlen miştir. Ayrıca, dil gelişimini etkileyen fizyolojik ve çe- resel şartları ve bu şartların gecekondu ve köydeki fark-XV lilxgmx tespit edebilmek amacıyla deneklerin, annelerine 83 sorudan oiuşazı GÖRÜŞME CETVELİ uygulanmıştır. Çalışma uzunlamasına yapılmış olup öğrenim yıXı sonunda deneklere aynı testler tekrar uygulanmıştır. Toplanan, verilerin is tatistiksel analizinde yüzde ve ffisher t testi kullanıl mıştır. Elde edilen sonuçlara göre, deneklerin normal zekâ seviyesine sahip olup olmadıklarını belirlemek için kulla nılan Adam Çiz Testinde, A grubunun ortalama puanı ile B grubunun ortalama puanı arasında P < 0.001 seviyesinde önemli bir fark bulunmuştur. Deneklerin ilkokula başladıkları zamanki konuşma yeteneği ile kelime hazinelerinin zenginliğini ölçmek ayrıca, deneğin kendisine sorulanlara ne oranda tam, kesin ve doğru olarak cevap verme gücüne sahip olduklarını belirlemek için kullanılan Limbosch Dil Testi'nin, hem genel sonuçlarında hem de itemlerinin puanlamasında A ve B grubu arasında P< 0.001 değerinde A grubu lehine önemli bir fark bulün- înaştufe.., Objelere Sözlü Tepki Testinde, deneklerin kullan dıkları kelimelerin cümledeki işlevlerine göre.sınıflan dırılmasında, A grubunda büyük bir yüzde ile yüklemin bi rinci sırada yer aldığı, ikinci sırada nesnenin, üçüncü sırada öznenin, dördüncü sırada yer tamamlayıcısının, son sırada da zarfın yer aldığı görülmüştür. B grubunda da bu sınıflandırma aynı sırayı izlemektedir. Yüklemin yüzdesi A grubuna çok yakındır, iki grup arasında kelimelerin cüm ledeki işlevleri açısından önemli bir fark bulunmamıştır. Annelere uygulanan Görüşme Cetveli sonuçlarına göre, A grubunda normal sürede konuşan deneklerin B gru- bundak ilerden daha fazla olduğu ve iki grup arasında P < 0.002 değerinde önemli bir fark olduğu tespit edilmiştir. A grubunda çocukluğunda ciddi hastalık geçirmiş denek bulunmazken B grubunda bu oran %15'tir. tki grup arasında P < 0.05 değerinde önemli bir fark bulunmuştur. tki grup arasında, `bahçeli ev` de oturma açısın dan P < 0.001 değerinde ve `gecekonduda` oturma açısından da P < 0.05 değerinde A grubu îehihe önemli farklar bulunmuştur. Televizyona sahip olma açısından iki grup arasında P < 0.05 değerinde önemli bir fark bulunmuştur. Her iki grupta da anne babaların boş zamanlarını değerlendirdikleri uğraşlar arasında önemli bir fark bulun mamıştır. Ancak babaların ek iş yapmaları konusunda iki ? grup arasında A grubu lehine P < 0.05 değerinde önemli bir fark bulunmuştur.V Ailelerin çocuklarıyla olan ilişkilerinde önemli farklar bulunmuştur. Çocuğun boyama kitabi, resim defteri, boya kalemlerine sahip olması konusunda A grubu denekleri daha şanslıdır. Aradaki fark P < 0.001 değerinde önemli bulunmuştur. Çocukların dersleriyle ilgilenmeleri açısından iki grup arasında A grubu lehine P < 0.001 değerinde Önem li bir fark bulunmuştur. Anne tarafından çocuğa hikaye okunması bakımından A grubu denekleri daha şanslı durumdadırlar. İki grup arasın daki fark P < 0.05 değerinde önemli bulunmuştur. Okulun konuşma yeteneğiiüzer indeki etkisini tespit edebilmek amacıyla sene başında deneklere uygulanan testler birinci yılın sonlarında tekrar uygulanmıştır.ikinci uygu lama sonunda Limbosch dil testinin genel puanlarında B gru bunun puanları biraz yükselmiş. olma s ma rağmen, birinci uy gulamada olduğu gibi A grubunun puanlarından düşük bulun muştur. İki grup arasında P < 0.001 değerinde önemli bir fark tespit edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Dil, dil gelişimi, okul, psikolinguistik, konuşma, konuşma yeteneği, dilbilim.

VI ABSTRACT Ph.D. THESIS SCHOOL'S IMPACT ON THE DEVELOPMENT OF SPEAK IHG CAPABILITY OF CHILDREN IN THE CLASS ONE OF PRIMARY SCHOOL'S IN ALTINDA? AND MAMAK DISTRICTS OF ANKARA AND IN THEIR VILLAGES N. Semra ERKAN Ankara University Graduate School of Natural and... Applied Sciences Department of Home Economics Supervisor: Assoc. Prof.Dr. Mine MANGIR 1988, Page: 211 3ury: Assoc. Prof.Dr. Mine MANGIR Prof.Dr. Seniha H ASÎ PEK Assoc. Prof. Dr. Dtgran This research was carried out on total 120 children, 60 girls and 60 boys age 6;0-6;5, who are attending class one at primary schools in Altındağ and Mamak districts of Ankara province and in their villages. The aim of the research is to determine whether primary school has any influence on the development of speaking capability of children who are attending class one from shantytownns and villages. The children of families with low socio-economic and cultural level who live in town and villages have been included into the research. Subjects from shantytown have constituted group A, subjects from villages have constituted group B. All the tests used in te research have been carried out individually. DRAWING A MAN TEST which is non-verbal had been carried out during the first month of primary school, class one and children with normal intelligence level had been included Into the research. Afterwords the subjects' speaking capability and their vocabulary had been determined applying LIMBOSCH LANGUAGE TEST. The usage proportion of kinds of words and their functions in sentences had been determined by VERBAL RESPONSES TO OBJECTS TEST.VI 1 Besides, aa INTERVIEW HIST of 83 questions had been applied to the mothers in. order to determine the physiological and local conditions which effect the language development and to determine the differentiation of these conditions in shantytowns and villages. The study had been done longitudinally and the same tests had been applied to the subjects at the and of the teaching term. Percentage and Fiser t test had been used in the analysis of the obtained knowledge. As the result.. of Drawing A Man Test, which is used to understand if the subjects have a normal intellegence level, a significant difference of P < 0.001 has been discovered between the average marks of gruops A and B. Limbosch Language Test has been exercised, to determine speaking capability of subjects and their vocabulary at the beginning of the primary school and to decide how absolute and correct the subject's answering ability is. A. significant distance of P < 0.001 in favour of group A has been discovered, on both general results of this test and marking its items, between groups A and B. In the Test of Verbal Responses to Objects, the classification of words in respect to their -functions in the sentences used by subject shows that result. For group A; The verb is on the first stage with a big percent. Second object, third subject, fourth place complementary and at last stage the adverb. The classification of group B too, follows the same stage, and the proportion of verb is very close to that of group A. Not a significant difference has been found between the two groups on viewpoint of functions of words in the sentences. According to the results of Talking list with mothers; it has been discovered that the number of sub jets, who speak in the normal term, in grouppA arec.more than those of the group B and there is an important difference P < 0.02 between the two groups. While there is no subject in group A, who has suffered a serious illness during his childhood, this proportion is 15% for the group B. A significant difference of P<0.05 has been found between the two groups. In favour of group A, important differences of P< 0.001 on the viewpoint of living in a `house with garden` and P<0.05 on the viewpoint of living in a `slum` have been discovered.VXXX An important difference of P<.0.05 between the two groups has been found on owning a television. No significant difference has been seen between the free-time works of the parents in both groups. But in favour of group A, an important difference of P<0.05 has been found on the second jobs of fathers. Significant differences have been found on relations of families with their- children. The subjects in group A are more lucky to have painting book, painting pencils, drawing book. Between the two groups, difference of P< 0.001 has significantly been found. Between the two groups, a significant difference of P< 0.001 has been found in children's concern in their lessons, in favour of group A. The subjects of group A are more lucky on the viewpoint, that mothers read a story to their children. Between the two groups the difference of P<0.05 has significantly been found. The test, which has been carried out at the beginning of first school year, have again been exercised at the end of that year in order to determine the impact of school on speaking capability.,A1 though at the end of second test, group B's general marks on Limbosch's Language Test are higher, it was lower than that of group A, as in the first test. A significant difference of P< 0.001 has been found between the two groups. KEY WORDS : Language, Language development, School, Psycholinguistics, Talking, Talking capability, Linguistics.