Nohut geveni (astragalus cicer L.)`nın tohum ve tohum tutma özellikleri

Abstract

1X1 ÖZET Yüksek Lisans Tezi NOHUT GEVENİ (Astragalus cicer L.;'NÎN TOHUM VE TOHUM TUTMA ÖZELLİKLERİ Osman Aydın ŞENOL Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr, Ömer BAKIR 19 88, Sayfa: 39 Jüri: Prof. Dr. Ömer BAKIR Prof. Dr, Sahabettin ELCİ Doç, Dr, Esvet AÇIKGÖZ Araştırmamız 1987 yılında Ankara üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü 'ne ait kıraç şartlardaki deneme tarlasındaki nohut geveni bitkileri üzerinde yapılmıştır. Bu araştırmanın amacı ülkemizin belirgin bir şekilde gözlenen yem ihtiyacını gidermekte kullanılabilecek yüksek kalitede yem üretebilen, iklim ve toprak şartlarına geniş adaptasyon kabiliyeti olan, yeşil ve kuru ot verimi yüksek nohut geveni bitkisinin tohum ve tohum tutma özelliklerini belirlemektir. Elde edilen sonuçlara göre: salkımdaki çiçek sayı sıhat ayırımı yapılmaksızın 10-55 arasında değişmiş ve ortalama 31.0 olarak tespit edilmiştir. Ele alınan salkım braktelerinin uzunluğu 3. 5-7. 0 mm arasında değişmiş ve ortalama 5.0 mm, çanak borusu uzunluğu 7.5-11.0 mm arasında ve ortalama 8.98 mm, bayrak yaprağı uzunluğu ise 12-18 mm, ortalama 15.0 mm olarak belirlenmiştir. Araştırma materyali olan bitkilerden alınan çiçek tozlarının çapları 28.8-36.8 mikron ((i) arasında değişmiş ve ortalama 32.82, mikron (M) olarak bulunmuştur. Canlı çi çek tozu nisbetleri safranin gliserin kullanmak suretiyle yapılan ölçümlerde % 67-93 arasında ve ortalama % 81.4 ola rak, ortamda çimlendirmek suretiyle % 33-91 arasında ve ortalama % 65.6 olarak tespit edilmiştir.IV Bitkilerin meyveleri üzerinde yapılan araştırma ile salkım uzunluğu 2.8-8,0 cm arasında ortalama 4.78 cm olarak, salkımdaki meyve sayısı 13-40 adet ortalama 23.10 adet, meyve içerisindeki tohum sayısı ise 1-11 adet ortalama 5.26 adet olarak bulunmuştur. Araştırmanın yapıldığı deneme parselinde tel kafeslerin üzerine geçirilen bez keseler yardımıyla kendilenen 8 adet bitkiden 1 ve 3 numaralı kafeslerde meyve bağlama ve tohum tutma görülmedi. En az meyve bağlama oranı % 0.84 ile 6 numaralı kafeste; buna bağlı olarak en az tohum tutma oramda yine 6 numarali` kafeste % 1.69 olarak bulundu. En fazla meyve bağlama oranı ise % 7.54 ile 7 numaralı kafeste, en fazla tohum tutma oramda yine aynı kafeste % 9.43 olarak belirlenmiştir. İncelemeye alınan 8 bitki ortalaması olarak meyve bağlama oranı % 2.39, tohum tutma oranı ise 3.18 olarak buunmuştur. Serbest şartlarda bitkilerin meyve bağlama oranı % 94.52-100 arasında ortalama % 97.3, tohum tutma oram ise % 156.96-463.79 arasında ortalama % 308.46 olarak tespit edilmiştir. Tohumların bindane ağırlığı 3.235-3.308 arasında ortalama 3.26 4 olarak belirlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Nohut geveni hatları, çiçek salkımındaki çiçek sayısı, çiçek salkım brakteleri, bayrak yaprak ve çanak borusu uzunluğu, çiçek tozu büyüklüğü, çiçek tozu canlılığı, salkım boyu, salkımdaki meyve ve meyvedeki tohum sayısı, kendileme ile meyve bağlama ve tohum tutma oram, açıkta tozlanan bitkide meyve bağlama ve tohum tutma oranı.

ABSTRACT Masters Thesis SEED AND SEED SETTING CHARACTERS OF CICER MILKVETCH (Astragalus cicer L.) Osman Aydın ŞENOL Ankara University Graduate School of Natural and Aplied Sciences Department of Agronomy Supervisor: Prof. Dr. Ömer BAKIR 1988, Page: 39 Jury: Prof, Dr. Ömer BAKIR Prof. Dr, Sahabettin ELÇÎ Assoc.Prof.Dr. Esvet AÇIKGÖZ This study was conducted on cicer milkvetch plants which was planted in the experimental field of university of Ankara in 1987. The aim of this research work was to get information on the seed an seed setting characteristics of cicer milkvetch which has a very wide adaptation ability, gives high quality forage, and meets the feed requierements of the country. According to the research results the number of flowers in panicles varied between 10 and 55, and the average was calculated as 31,0. Panicle bract length varied between 3.5 and 7.0 mm. The mean lenght of panicle bractes was 5.0 mm. The mean keel length 8.98 mm and the mean flag length was 15.00 mm. The diameter of the pollens which were gethered from the research material varied between 28.8 m and 36.8 M and the mean diameter was calculated as 32.82 m. Viable pollen ratio varied between 67 % and 93 % and the mean was calculated as 81.4 % in safranin gliserin method and it was 65.6 % when they were germinated in the medium. Mean panicle length was found as 4.78 cm while it was varied between 2.8-8.0 cm. The number of pod in paniclevi was varied between 13 and 40 and the avarage number was calculated as 23.10. The average number of seeds in the pod was 5.26, while it was varied between 1-11. Two of the eight plants which vere selfed in bags did not develop pods and set seed while the pod development ratio waried between 0,84 % and 7.54 % in the other plants. In accordance with this low pod development, seed setting was also very low in selfed plants. Seed setting ratio varied between 1,69 % and 9.43 % in selfed plants and the mean was 3.18 %, Under the open pollination conditions the ratio of pod formation varied between 94,52 % and 100 % and the mean was 97.3 %, while the seed setting ratio varied between 156,96 and 463,79 % and the mean was calculated as 308.46 %, Thousand seed weight of the seeds varied between 3.235-3.308 g and the mean was calculated as 3,264 g. KEY WORDS: Cicer milkvetch lines, the number of flowers in panicles, panicles bracts, flag length and kel lingth, diaaeter of the pollens, viable pollen ratio, panicle length the number of pod in panicle, number of seed in the pod, seed setting and pod setting in selfed plants, pod an seed setting in open pollination plants, thousand seed weight,