Farklı yörelerden temin edilen kimyon (cuminum cyminum L.) örneklerinin seleksiyon kriteri olabilecek bazı özellikleri üzerine araştırmalar

Abstract

Ill ÖZET Yüksek Lisans Tezi FARKLI YÖRELERDEN TEMÎN EDÎLEN KİMYON (Cuminum cyminum L. ) ÖRNEKLERİNİN SELEKSÎYON KRİTERİ OLABİLECEK BAZI ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Mustafa TURAN Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Neşet ARSLAN 1989, Sayfa : 51 Jüri: Prof. Dr. Neşet ARSLAN Prof.Dr. Ayhan CEYLM Prof.Dr. özer KOLSâRICI Bu araştırma, ülkemizde yetiştirilen kimyonların birbirlerinden farklı olup olmadıklarının ve bu arada se- leksiyon kriteri olabilecek özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Denemede Konya, Ankara, Eskişehir, Niğde ve Yozgat yörelerinden temin edilen 40 numune ekilmiş, ancak bunlar dan 35 tanesi değerlendirmeye alınmıştır. Ekimden sonra sırasıyla çıkış tarihi, çiçeklenmeye, meyve bağlamaya ve olgunlaşmaya kadar geçen gün sayısı ile tohum dökme durumu gibi fenolojik gözlemler yapılmıştır. Hasaddan sonra bitki boyu, toplam dal sayısı, meyveli dal sayısı, dal başına meyve sayısı, bitki başına tohum verimi, toplam biyolojik verim, dekara tohum verimi, hasad indeksi, bin dane ağırlı ğı ve uçucu yağ oranına ait değerler ölçülmüş ve varyans analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre ekotipler ele alınan özellikleri bakımından bazı farklılıklar göster miştir. En yüksek dekara tohum verimi 73,20 kg/da ile 4 no ' lu ekotipte elde edilmiştir. Karakterler içerisinde en yüksek kalıtım derecesi 0,94 ile bin dane ağırlığında ve 0,81 ile hasad indeksinde tahmin edilmiştir. Ele alınan özellikler arasında en yük-IV sek korrelasyon (r = 0,853) dal başına meyve sayısı ile bitki başına tohum verimi arasında bulunmuştur. Yapılan Path analizi neticesinde» bitki başına tohum verimine en yüksek doğrudan etkiyi % 44/78' lik bir pay ile dal başına meyve sayısının yaptığı, en yüksek do laylı etkiyi ise % 26,92'lik pay ile meyveli dal sayısı x dal başına meyve sayısı kombinasyonunun yaptığı tesbit edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Kimyon, Biyolojik ve Agronomik özellik ler, Seleksiyon Kriterleri, Karakterler Arası İlişkiler, Kalıtım Derecesi, Path Analizi.

V ABSTRACT Masters Thesis A RESEARCH ON SOME CHARACTERS TO BE CRITERION FOR SELECTION OF CUMIN (Cuminum cyminum L.) SAMPLES PROVIDED FROM DIFFERENT REGIONS Mustafa TURAN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Agronomy Supervisor: Prof. Dr. Neşet ARSLAN 1989, Page: 51 Jury: Prof. Dr. Neşet ARSLAN Prof »Dr. Ayhan CEYLM Prof.Dr. Özer KOLS ARICI The aim of this research is to determine the cumins grown in Turkey are different or not different from each other and the characters which can be criteria for selection. 40 cumin samples which were derived from Konya, Ankara, Eskişehir, Niğde, Yozgat provinces were sown, but 35 out of those samples were evalueted. The phenological observations, such as the date of emergence, the days to flowering, the days to fruit setting, and the day to maturity and the situation of the seed (fruit) shedding are recorded after sowing. The characters of plant height, the number of total branches, the number of branches with fruit, the number of fruits per branch, seed yield per plant, total biological yield, seed yield per decare, harvest index, 1000 seed-weight and the rate of volatile oil are determined after harvesting. The analysis of variance was done for those characters evalueted. According to the results of analysis of variance? The ecotypes have showed some differences from the point of view of the characters evalueted. The highest seed yield per decare was obtained from ecotype of 4 number with 73,20 kg/da. The highest heritability in the characters studied was found in 1000 seed weight (0.94) and harvest index (0.81).VI The highest coefficent of correlation between the characters evalueted are obtained between the number of fruits per branches and seed yield per plant. According to the results of the analysis of Path» The number of fruits per branch had the highest effect directly on the seed yield per plant with the share of 44.78 %. While the number of branches with fruit x the number of fruits per branch had the highest effect indirectly with the share of 26.92 %. KEY WORDS: Cumin (Cuminum cyminum L. ) /Biological and Agronomic Traits t Criteria of Selection,, Relations Between the Characters, Heritability, Analysis of Path.