Pırasa (Allium porrum L.) çeşitlerinde serbest prolin birikiminin düşük sıcaklık stresinde incelenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi PIRASA (ALLIUM PORRUM L.) ÇEŞİTLERİNDE SERBEST PROLİN BİRİKİMİNİN DÜŞÜK SICAKLIK STRESİNDE İNCELENMESİ Peyker MURATAL Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Danışman : Yrd.Doç.Dr.Işıl ÖNCEL 1989, Sayfa: 35 Jüri: Prof.Dr.özden İNCEO?LU Yrd. Doç. Dr. Işıl ÖNCEL Yrd.Doç.Dr.Hüsnü ÇAKIRLAR Bitkilerde prolin amino asidinin çeşitli stres şartlarında (düşük sı caklık, tuzluluk, kuraklık, v.b.) biriktiği bilinmektedir. Bu çalışmada, bir kış sebzesi olan pırasada (Allium porrum L.) prolin birikiminin dü şük sıcaklık stresi ile ilişkisi araştırılmıştır. İnegöl ve Beyaz Kalem pırasa çeşitlerinde farklı vejetatif geliş me devreleri olan 3,5; 5,5 ve 7,5 yapraklı bitkilerde düşük sıcaklık stresinin etkisi incelenmiştir. İnegöl çeşidinde daha fazla olmak üzere prolin birikimi her iki çeşitde en az 3,5 yapraklı bitkilerde, sonra 5,5 yapraklı bitkilerde en fazla da 7,5 yapraklı bitkilerde olmuştur. Bitki lerin vejetatif - olarak gelişmeleri arttıkça prolin birikimi de artmıştır. Uyguladığımız +5 °C, 0°C, -2°C ve -5°C gibi düşük sıcaklıklarda, prolin miktarının sıcaklık düşüşüne paralel olarak arttığı bulunmuştur. Düşük sıcaklık periyodunun süresi ile de prolin miktarındaki artı şın ilişkili olduğu, zaman periyodu uzadıkça prolin miktarının da buna paralel olarak arttığı bulunmuştur. Nitekim 48 saatte binken prolin miktarı 24 saatte biriken prolin miktarından daha fazladır. ANAHTAR KELİMELER: Prolin birikimi, düşük sıcaklık stresi, dayanıklılık, pırasa (Allium porrum L.).

11 ABSTRACT Masters Thesis THE INVESTIGATION OF FREE PROLINE ACCUMULATION` AT LOW TEMPERATURE STRESS ON THE LEEK (ALLIUM PORRUM L.) Peyker MURATAL Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology Supervisor : Asist. Prof.Dr.Işıl ÖNCEL 1989, Page: 35 Jury: Prof.Dr.Özden ÎNCEO?LU Asist. Prof.Dr.Işıl ÖNCEL Asist. Prof.Dr.Hüsnü ÇAKIRLAR The accumulation of proline amino acid in plants under various stress conditions (such as low temperature, salinity, drought) has been known. In this study, the relation with proline accumulation in the low temperature stress has been investigated at leek (Allium porrum L.), a winter vegetable. The effect of low temparature stress has been examined on the 3,5; 5,5 and 7,5 leafed inegöl and Beyaz Kalem leek varieties hawing- different physiological development stages. The accumulation of proline in inegöl variety is more than the other; in both varieties the lowest one at 3,5 leafed plants then at 5,5 leafed plants, after that the most one at 7,5 leafed plants. As long as the development of plants physio logically has been increased the accumulation of proline on plants has also been increased. o o At the low temperatures chosen for the study such as +5 C, 0 C` -2 °C and -5 °C, it has been found that the amount of proline has increased as parallel in accordance with temperature fall. It has also been found that, the increase of proline has got a relation with the duration of the low temperature period and that as long as the time period prolongs, also the increase of the amount of proline has been occured parallely. As a matter of fact, the proline accumulated within 48 hours is more than the proline accumulated within 24 hours. KEY WORDS: Proline accumulation, low temperature stress, hardening, leek (Allium porrum L.).