Ankara ili`nin ilçelerindeki çocuk yuvalarında kalan 12 yaşındaki korunmaya muhtaç kız ve erkek çocukların aile bireylerini ve aile ilişkilerini algılamaları üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma

Abstract

Ill ÖZET Yüksek Lisans Tezi ANKARA İLİ'NİN İLÇELERİNDEKİ ÇOCUK YUVALARINDA KALAN 12 YAŞINDAKİ KORUNMAYA MUHTAÇ KIZ VE ERKEK ÇOCUKLARIN AİLE BİREYLERİNİ VE AİLE İLİŞKİLERİNİ ALGILAMALARI ÜZERİNDE KARŞILAŞTIRMALI BİR ARAŞTIRMA F. Nurdan SİLLELİ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Ev Ekonomisi Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Mine MANGIR 1989, Sayfa : 84 Jüri : Doç. Dr.Mine MANGIR Prof. Dr. Seniha HASİPEK Prof.Dr. Nihal TURAN Bu araştırma Ankara ili'nin Atatürk, Sincan ve Ayaş Çocuk Yu valarında kalmakta olan 12 yaşındaki korunmaya muhtaç kız ve erkek çocuk larla yine Ankara ili'nin gecekondu bölgelerinden seçilen Atilla, Dani'ş- ment Çiçekli ve Süleyman Nazif ilkokullarına devam eden aynı yaş grubun daki kız ve erkek çocuklar üzerinde yapılmıştır. Araştırmanın örneklemi, 60' ı korunmaya muhtaç ve 60 'ı aileleri yanında kalan çocuklar olmak üzere toplam 120 çocuktan oluşmuştur. Araştırmanın amacı, iki grup arasında aile bireylerini ve aile ilişkilerini algılamaları yönünden fark olup olmadığı ve aile ilişkile rini algılamalarında cinsiyetin etkisini incelemektir.IV Örnekleme seçilen çocuklara, çocuğun aile içindeki yerini belirleyen, deneğin ailesi ile kurmuş olduğu ilişkiler hakkında bilgi veren ve bu ilişkilerin çocuk tarafından nasıl algılandığını açığa vuran özellikteki, aile tutumları testi uygulanmıştır.. Deney ve Kontrol gruplarını oluşturan çocuklar arasında anne- bebek ilişkisini algılama yönünden fark önemli bulunmuştur (p^0.05). Birinci resimdeki kadını algılama yönünden erkek çocuklar arasındaki fark önemli, kız çocuklar arasındaki fark ise istatistiksel olarak Önemsiz bulunmuştur (p) 0.05). Annenin bebeğe karşı tutumu ve sevgisi incelendiğinde deney ve kontrol grupları arasındaki fark önemli bulun muştur. İkinci resimde, çocuğun yaramazlık yaptığında aldığı ceza, anne-babanm çocuğa karşı sevgisi, çocuğun anne-babasma karşı sevgi sini algılama yönünden iki grup arasında fark önemli bulunmuştur (p<0.05). Anne ve babanın çocuğa olan sevgisini algılama açısından, iki grubun kızları ve erkekleri arasındaki fark da istatistiksel ola rak önemli bulunmuştur (p<0.05). Anne-babanm çocuklara (kardeşlere) olan sevgisi, çocuğun kardeşine olan sevgisi ve kardeşler arası rekabet ve kardeş kıskanç lığını algılama yönünden de iki grup arasındaki fark önemli bulunmuştur (p<0.05). Dördüncü resimdeki çocuğun yalnızlık nedeni, çocuğun. yalnız lık anındaki düşüncesi ve yalnızlık süresine göre yapılan incelemede deney ve kontrol grupları arasında fark önemli bulunmuştur (p^O.05). Beşinci resimdeki sahnenin tehlikeli olup olmadığı ve babayla çocuğun ilişkisini algılamalarına göre iki grup arasındaki fark İsta-tistiksel olarak önemsiz bulunmuştur (p}0.05). Resimdeki kadm-erkek ilişkisini algılamaları yönünden iki grubun erkekleri ve kızları ara sındaki fark da istatistiksel olarak önemli bulunmuştur (p<0.05). Altıncı resimdeki sahneyi algılama yönünden iki grup arasındaki ve cinsiyete göre yapılan incelemede kızlar ve erkekler arasındaki fark önemli bulunmuştur (p(0.05). Annenin çocuğa karşı tutumunu algılama yönünden iki grup arasındaki fark da önemli bulunmuştur. Yedinci resimde anne-babanm yaptığı eylemi algılama yönünden iki grup arasındaki fark önemsiz bulunmuş (p^0.05), ancak anne-baba arasında geçen konuyu algılamaları önemli bulunmuştur (p^0.05). Bu araştırma sonuçlarına göre korunmaya muhtaç çocukların, anne- baba rolünü üstlenebilecek yetişkinlere ihtiyaç duydukları ortaya çıkmak tadır. Bu nedenle evlat edinme ve koruyucu aile gibi öz ailenin yerini alabilecek bakım şekillerinin yaygınlaştırılması korunmaya muhtaç ço cukların sorunlarına büyük ölçüde çözüm getirebilecektir. Kurum bakımının çocukların sosyal gelişimi ve uyumu üzerinde de olumsuz etkilerinin olduğu dikkati çekmektedir. Ancak kurumlar aileye benzer küçük gruplar şeklinde oıganize edilir, araç-gereç yönünden zen ginleştirilir ve görevli personelin niteliği ve sayısı arttırılırsa kurum bakımının çocuğun gelişimi üzerindeki ol unsuz etkileri azaltıla bilecektir. ANAHTAR KELİMELER : Kurum Bakımı, Öksüzler Yurdu, Korunmaya Muhtaç Çocuklar.

VI ABSTRACT Masters Thesis A RESEARCH ON THE PERCEPTION OF FAMILY MEMBERS AND FAMILY RELATIONS OF NEGLEGTED 12 YEARS OLD BOYS AND GIRLS LIVING IN ORPHANAGES IN VARIOUS DISTRICTS OF ANKARA F. Nurdan SİLLELİ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Home Economics Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Mine MANGIR 1989, Page : 84 Jury : Assoc. Prof. Dr. Mine MANGIR Prof. Dr. Seniha HASİPEK ' Prof. Dr. Nihal TURAN This study, was carried out on the 12 years old boys and girls staying at Atatürk, Sincan and Ayaş orphanages in Ankara and on children of the same age group attending Atilla, Danişment Çiçekli and Süleyman Nazif elementary schools of slum areas living with their parents. Total 120 children, 60 of whom living with their parents and 60 living in orphanages, were incuded in the research. The purpose of this study was to find out whether there was difference in the two research group's perception of the family relati ons and family members and also was to discover the sex differences on family relationships perception. Family Attitudes Test, determining the childs place with in the family, giving ideas about the samples in the family relations andvıı kinship and revealing how a child perceived the family relations were used. Difference in perceiving mother-baby relations between the children in research and control groups was found to be statistically significant (p^0.05): In the first picture, the variation in the perception of women was significant in the bay's group while it was not significant in the girl's group. (pS 0.05). The attitude and affection of the mother toward the baby was found to be significantly varied for the both sample groups. In the second picture the punishment of the children, parents affection to the children and children's affection and care toward the parents were different significantly (p^O.05). Difference between the percaptions, of the parent's affection toward children boys and girls of the both group was found to be statistically significant (p^0.05). Parental love for children, affection among the siblings, sibling rivary and jealousy perception was significantly diversified (p(0.05). In the fourth picture the observation on the reasons for loneliness, his thoughts of loneliness and the period of beging alone revealed the significant difference between the research and control groups. Differences in perceiving whether demonstration in the fifth picture was dangerous and father-child relations (contacts) was not found significant (p/0.05). while perceiving the man-woman relations was significant in terms of the sexes of the both groups (p^0.05). In perceiving the case illustrated in the sixth picture difference betweeh the two groups and the sexes was significant (p/0.05). The two group's perception of the mother is attitude toward the child were significantly varied (p(0.05). In the seventh picture, while parent's activity perception was insignificantly different (p^0.05), perception of the happening between the mother and the father varied significantly (p/0.05).vııı According to the findings of this research intitutioualized were in need of adults to indentify with parents of role. Therefore, care measures such as adoption and foster family practices will be of great help and solution to the institutioualized problems. Institutional care has negative effects on the children's social development and adaptation. But only when the institutions such as orphanages are organised in small groups resembling the family life, by improving the materials and goods and by developing the number and quality of the personel, the negative effects of the institutional care on these children's development can be diminished. KEY WORDS : Institutional Care, Orphanage, Neglected Children.