Afyon ili Başmakçı yöresi tavukçuluk kooperatifine bağlı işletmelerin pazarlama faaliyetleri ve kooperatifin yumurta fiyatlarının teşekkülündeki etkileri

Abstract

XI ÖZET Yüksek Lisans Tezi AFYON ÎLİ BAŞMAKÇI YÖRESİ TAVUKÇULUK KOOPERATİFİNE BA?LI İŞLETMELERİN PAZARLAMA FAALİYETLERİ VE KOOPERATİFİN YUMURTA FİYATLARININ TEŞEKKÜLÜNDEKİ ETKİLERİ Nurşen ALBAYRAK Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Rauf ARIKAN 1989, Sayfa: İ52 Jüri : Prof.Dr. Rauf ARIKAN Prof.Dr. Rüveyde AKBAY Prof.Dr. İ. Hakkı İNAN Bu araştırmada, ülkemizde yumurta fiyatlarının belirlenmesinde etkili bir merkez olan Afyon İl'i Başmakçı Nahiyesi Küçük Evcil Hayvanlar Temin ve Pazarlama Kooperatifi'ne üye işletmelerin üretim ve pazarlama ilişkileri incelenmiştir. Bu amaçla kooperatif ortağı 59 yumurta tavuk çuluğu işletmesi ve söz konusu kooperatifin kayıtları değerlendirmeye alınmıştır. İzlenen yöntem, öncelikle kooperatifin ortaklarına sunduğu temin ve pazarlama hizmetlerinin belirlenmesi, daha sonra da ortakların pazarlama faaliyetlerinin ele alınması şeklinde olmuştur. Ayrıca üretilen yumurtanın satış şekline göre söz konusu iki ayrı pazar lama kanalı dikkate alınarak, üretim maliyeti ve işletmeler de teknik bakımdan başarının ölçülmesinde kullanılan; kapa site kullanım düzeyi, ölüm oranı, yumurta verimi ve yemden yararlanma durumu hesaplanmıştır. Kooperatif, Türkiye'de yumurta fiyatlarını belirleme özelliğine sahiptir. Bu özellik yıl boyunca her çarşamba günü düzenli şekilde ihale yapılarak, yılda 8000 Ton kadar yumurtanın satılmasından ve bu miktarın ortalama % 60'ının telefonla sipariş esasına göre pazar lanmasından kaynaklan maktadır. İncelenen işletmelerde bir dönemde işletme başına düşen gelir 19,7 milyon TL. ile 177,6 milyon Ti. arasında değişmekte, bunun yaklaşık % 90'ı yumurta sat ışından sağlanmaktadır.1XX Kooperatifin ortaklarına sağladığı pazarlama hizmetlerinin ortaya konulması amacıyla, elde edilen sonuçlar, üretilen yumurtanın kooperatif kanalıyla ve kooperatif olmadan satışı halinde pazar marjı ve üretici kâr marjlarının mukayesesi ile elde edilmiştir. Etüd alanında kooperatif ortağı işletmelerin üret tikleri yumurtayı, kooperatif kanalıyla satması halinde pazar marjı % 19,36 bulunmuştur. Yumurtanın, kooperatifin katılmadığı, üreticinin kendi imkanları ile satılması halinde pazar marjı % 23,06 olarak bulunmuştur. Bundan başka, üretilen yumurtanın her iki pazarlama kanalı ile pazarlanma durumuna göre, üretim maliyeti ile üretici eline geçen yumurta fiyatlarının mukayesesinden ortaya çıkan üretici kâr marjı, kooperatif kanalı ile yumurtanın pazarlanmasın- da daha yüksek bulunmuştur. Böylece inceleme konusu kooperatifin yumurta pazarlama kanalındaki yeri ve rolü belirlenmiştir. Yumurtanın kooperatif kanalıyla pazarlanmasında, tü keticinin ödediği fiyatın daha fazla bir kısmının, kooperratif ortağına kaldığı tespit edilmiştir. Kooperatif tedarik ve pazarlama faaliyetlerini krediye başvurmaksızın kendi öz kaynaklarıyla başarılı şekil de yürütmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Tavukçuluk kooperatifle'ri, yumurta üretimi ve pazarlaması, yumurta fiyatlarının oluşumu

ABSTRACT Masters Thesis EGG MARKETING AND EGG PRICE DETERMINATION THROUHG THE POULTRY COOPERATIVE IN BAŞMAKÇI COUNTY Nurşen ALBAYRAK Ankara University Graduate School Of Natural And Applied Sciences Department of Agricultural Economics Supervisor : Prof.Dr. Rauf ARIKAN 1989, Page: 152 Jury : Prof.Dr. Rauf ARIKAN Prof.Dr. Rüveyde AKBAY Prof. Dr. 1. Hakka ÎNAN The poultry cooperative in Başmakçı County has been playing a dominating role in egg price determination throughout the country. In this research, production and marketing activities of this cooperative's member farms was studied. To this end, 59 egg farmers among this cooperative members was randomly selected and their records were analysed. Supply and marketing services provided by the cooperative to its members was also studied. Moreover, by taking into account two different marketing channel, production cost and capacity utilization, death rates, egg yield and feeding efficiency which are basis to technical evaluation of the farms were calculated. The two marketing channels mentioned are marketing channel through cooperative and marketing channel without cooperative. Cooperative is well able to determine egg prices in Turkey. This characteristic is based on the auction sales arranged regularly on every Wednesday. Through this sales annually 8900 tons of eggs are sold. 60 % of this sum, is sold by phone calls from other provinces.In the farms studied, farm income ranged from 19,7 million TL.- to 177,6 million Tl.- per farm and 90 % of this sum income was obtained from egg sells. Marketing margin was found as 19,36 % if the members sell the eggs through the cooperative. When the eggs are sold by ignoring cooperative channel, marketing margin was 23,06 %. Farmers profit were higher in cooperative marketing channel as compared to other channel. It was noted that when the eggs are marketed by the cooperative, the producers prices higher than the prices in the second channel. KEY WORDS: Poultry Cooperative, egg production and egg marketing, determination of egg prices.