Trakya bölgesine adapte olabilecek Türkiye fiğ (vicia sativa L.) çeşitlerinin belirlenmesi

Abstract

Ill ÖZET Doktora Tezi TRAKYA BÖLGESİNE ADAPTE OLABİLECEK TÜRKİYE FİS (Vicia sativa L.) ÇEŞİTLERİNİN BELİRLENMESİ Adnan ORAK Trakya üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Araştırma Görevlisi Ankara üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Dahışmans Prof, Dr.Sahabettin ELÇİ 1989, Sayfa: 315 Juris Prof.Dr.Sahabettin ELÇİ Jüri: Prof.Dr. amer BAKIR Jüri: Prof.Dr. Murat ALTIN Bu araştırma 19B6-198B yıllarında Tekirdağ Ziraat Fakültesi Deneme ve Uygulama Alanı ile Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdür- lüğü'nün Edirne ilindeki arazisinde yapılmıştır. Araştırma nın amacı j Trakya Bölgesinde üstün verimli, tek yıllık bir yembitkisi olan fiğin, ekim nöbetinde kullanılabilecek ma teryalini temin etmektir. Bölgede bağ alanları bozularak tarla arazisi hali ne getirilmiştir. Bazı durumlarda ilk yıllarda bu alanlar dan yüksek verim de sağlanmıştır. Ancak» verim gücü giderekIV azalan bu topraklarda genellikle eğim fazladır. Kültürel iş lemlerin hatalı uygulanması ile böyle alanlarda erozyon et kinliği kendini aşırı derecede göstermiştir. Bu durumda böl ge için uygun olan ve hayvancılık sektörüne de yardımcı ola cağı düşünülen fiğ yetiştirilmesinden elverişli sonuçlar alı nacağı düşünülmüştür. Bunun için Tekirdağ'da 96 adet fiğ ör neği (yazlık), ayrıca bu örneklerden seçilen 16 hat da hem kışlık hemde yazlık olarak ekilmiştir. Bunların dışında ülke mizde yaygın olarak yetiştirilen 3 fiğ çeşidi ile birlikte 6 adet fiğ çeşit adayı Tekirdağ ve Edirne illerinde hem kışlık hem de yazlık olarak ekilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, Trakya Böl gesinde kışlık olarak; erken çiçeklenen, dallanma özelliği iyi ve erken hasat edilen, 1000 dane ağırlığı, yeşilot ve da- ne verimi iyi olan YK ve KE çeşitleri önerilebilir. Bunun ya nında geç çiçeklenen, fazla dallanmayan ve geç hasat edilen, sert geçen kışlarda diğer materyallere göre daha dayanıklı olan SE çeşidi tavsiye edilebilir. Kışlık olarak ekilen ve erken gelişme özelliği gös teren, dane verimi yüksek olan 110, 151 ve 2B3 nolu hatların bölgede iyi bir Performansa sahip oldukları söylenebilir. Yazlık olarak ekildiğinde erken çıkış yaPan ve fe- nolojik evrelerini diğerlerine göre daha erken tamamlayan, yeşil ot ve dane verimleri yüksek, iyi bir gelişmeye sahip KE ve YK çeşitlerinin yanında, hızlı büyüyen, yüksek verim li 283 nolu hat önerilebilir. Ayrıca, örneklerden 11, 15, E4, 38, 157 ve 1B9 numaralı örnekler de tavsiye edilebilir. Bu sonuçların belirli ölçüde araştırmacıya fikir vermesine karşın, daha kesin sonuçların elde edilebilmesi için, böyle çalışmaların daha uzun yıllar devam etmesi ge rekmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Adi fiğ, çıkış-'/, 50 çiçeklenme-meyve bağ lama meyve olgunlaştırma ve hasada eriş me gün sayısı, bitki boyu, yandal, bitki de meyve sayısı, meyvede tohum sayısı, meyve eni ve boyu, 1000 dane ağırlığı, yeşil ot ve dane verimi, çiçek tozu eni ve boyu, çiçek tozu canlılığı, çimlenme oranı, yeşil otta kuru madde ve protein oranı, danede Protein oranı ve verim, in- teraksiyon, periyod

V SUMMARY Ph.D. Thesis THE DETERMINATION OF TURKISH VETCH (Vicia sativa L.) CULTÎVARS WHICH WILL BE ADAPTABLE ÎN THRACE REGION Adnan ORAK Thrace University Tekirdağ Agricultural Faculty Department of Agronomy Research Assistant Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agronomy Supervisor: Prof. Dr. Sahabettin ELÇî 1989, page: 315 Jury: Prof. Dr. Sahabettin ELÇİ Prof. Dr. Ömer BAKIR Prof. Dr. Murat ALTIN This research was made during 1986-1988 in the prac tical and research field of Tekirdağ Agricultural Faculty and in the field of Ministry of Agriculture, Forestry and Village Affairs Thrace Agriculture Research Institute Directorate in Edirne. The object of this experiment carried out in Thrace Region., is to obtain rotation material from vetch, which is a high yielding annual fodder crop. In this area, vineyards were converted to arable land, for years. In some circumstan ces, high yields were obtained from this land in the begining. However, the fields in which the yield continually decreased were usually stePly inclined. In such Places where unsuitable tecnical procedures were applied the effects of erosion were clearTy^TscerriTbTeT. Therefore^ jrt^wss^dec ided- ttra^- gr-ow-rng- vetch would be suitable for the region and it would be also help the animal husbandry sector. For this reason, 96 vetch samples (summer), 16 Pure lines selected from that samples (winter-summer), t^er& experimented only Tekirdağ» three cul- tivars widely grown in our country and six candidate culti- vars were sown both in Tekirdağ and Edirne (winter-summer).VI According to the results of the experiment, YK and KE vetch varieties that branch adequately, flower rapidly? ripe early» poses higher thousand grain weight, yield satis factorily grain and green fodder can be recommended as win ter cultivars for crop rotation in Thrace Region. However, SE vetch variety that flowers and ripes lately, branches less is more suitable for ecologies where strong winter conditions generally prevail. It can be also concluded lines 110, 151 ve £83 have good performance in the region because of their characteris tics such as higher yielding capacity, rapid vejetative growth and sawing in fall. The line £83 can be also suggested as it has higher yielding capacityand rapid vegetative growth features, in ad dition to KE and YK varieties which emerge earlier, achieve phenological growth stages rapidly as compared to other va rieties and yield higher grain and green fodder when the sow ing is made in spring in region. Apart these lines 11, 15, £4, 38, 157, and 189 can be recommended. For the final conclusion, this kind of studies should be carried out for years in different ecologies in spite of the results from this study give some notable idea KEY WORDS: Common vetch, emergence, 50 'A germination, days to fruit setting, fruit ripening and harvesting, plant heigth, number of side shoots and fruit number per plant, seed number Per fruit, fruit width and length, 1000 grain weight, green fod der and grain yield, pollen widht and length, the viability of pollen, germination Percentage, Per centage of dry matter and protein of green fod der, Protein Percentage of the grain yield and grain yield, interaction, period.