Doğu Anadolu kırmızısı sığır ırkının et verim yeteneğinin arttırılmasında şarole ve sarı alaca ırklarından yararlanma olanakları

Abstract

ÖZET Doktora Tezi DOĞU ANADOLU KIRMIZISI SIĞIR IRKININ ET VERİM YETENEĞİNİN ARTIRILMASINDA ŞAROLE VE SARI ALACA IRKLARINDAN YARARLANMA OLANAKLARI Abdulkadir ÖZLÜTÜRK Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Zootekni Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Naci TÜZEMEN Bu çalışmanın amacı, ticari melezleme uygulamasıyla Doğu Anadolu Kırmızısı (DAK) ırkının et veriminde artış kapasitesinin belirlenmesidir. Bunun için, Doğu Anadolu Kırmızısı ırkı ineklere Şarole ve Sarı Alaca ırkı spermaları ile suni tohumlama yapılmıştır. F1 melezlerinin ve Doğu Anadolu Kırmızısı ırkının döl verimi, büyüme özellikleri, besi performansları ve kesim özellikleri karşılaştırılmıştır. Birinci tohumlamada gebelik oram %35.8, gebelik süresi ise 282.3±0.9 gün olarak tespit edilmiştir. Bir adet ölü doğum dışında bütün doğumlar kendiliğinden veya biraz elle yardım şeklinde gerçekleşmiştir. Gerek mera şartlarında gerekse de ahır şartlarında melez genotipler safkan DAK buzağılar kadar yaşama gücü bakımından iyi performans göstermişler, çalışmanın bitimine kadar buzağı kaybı olmamıştır. Şarole x DAK, Sarı Alaca x DAK ve DAK genotiplerinin sırasıyla, ortalama doğum ağırlıkları 27.60±0.63, 26.21±0.79 ve 18.97±0.42 kg, on iki aylık yaş canlı ağırlıkları 286.23±9.39, 285.52ill.79 ve 220.12i9.15 kg olarak hesaplanmıştır. Melez genotiplerle DAK' lar aralarındaki fark istatistiksel olarak çok önemli (P<0.01) olmuştur. Ortalama kesim yaşı 15 ay olmuştur. Şarole x DAK, Sarı Alaca x DAK ve DAK erkek genotiplerinin sırasıyla beside günlük canlı ağırlık artışları 1129.Ü52.3, 1257.8İ65.9 ve 873.Ü93.4 g, kesim ağırlıkları 398.54il2.29, 416.02il5.19 ve 274.63il9.81 kg, sıcak karkas ağırlıkları 235.14i8.55, 244.49il0.56 ve 158.59Ü3.77 kg ve sıcak karkas randımanı ise %58.8i0.7, 58.6İ0.8 ve 57.3Ü.1 olarak tespit edilmiştir. 2002, 122 sayfa Anahtar Kelimeler : Doğu Anadolu Kırmızısı, Sarı Alaca, Şarole, Ticari Melezleme, Büyüme Özellikleri

ABSTRACT Doctorate Thesis POSSIBILITIES OF THE UTILIZATION FROM CHAROLAISE AND SIMMENTAL BREEDS IN IMPROVEMENT OF BEEF PRODUCTION ABILITY OF EASTERN ANATOLIAN RED CATTLE BREED Abdulkadir ÖZLÜTÜRK Atatürk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Animal Science Supervisor : Prof. Dr. Naci TÜZEMEN The purpose of the study is to determine the increase in the beef production capacity of Eastern Anatolian Red Cattle when commercial crossbreeding method is used. For this reason, Eastern Anatolian Red cows were artifically inseminated by semens of Charolaise and Simmental. Reproductive performance, growth characteristics, fattening performance and slaughter charecteristics of the Fi crosses and Eastern Anatolian Red Cattle were compared. Pregnancy rate at first insemination and gestation length were determined as 35.8% and 282.3±0.9 days respectively. All births occured spontaneously or by handle assist except for a still birth. Either under grazing conditions or in stall barn environments, crossbred calves had good performance as much as Eastern Anatolian Red calves regarding liability, and there was not any calf loss until end of the study. The average weights of Charolaise x Eastern Anatolian Red, Simmental x Eastern Anatolian Red and pure Eastern Anatolian Red genotypes respectively were 27.60±0.63, 26.2Ü0.79 and 18.97±0.42 kg at birth and 286.23±9.39, 285.52±11.79 and 220.12±9.15 kg at twelve months of age. The differences between crosses and purebred in both birth weight and twelve months weight were highly significant (P<0.01). The average slaughter age was 15 months. The average values of Charolaise x Eastern Anatolian Red, Simmental x Eastern Anatolian Red, and Eastern Anatolian Red male genotypes respectively were determined as 1129.1±52.3, 1257.8±65.9 and 873.1±93.4 g for daily weight gains in the fattening period; 398.54±12.9, 416.02±15.9 and 274.63±19.81 kg for slaughter weights; 235.14±8.55, 244.49Ü0.56 and 158.59±13.77 kg for hot carcas weights; 58.8±0.7, 58.6±0.8 and 57.3±1.1 for hot carcass dressing percentage. 2002, 122 pages Key Words : Eastren Anatolian Red, Simmental, Charolaise, Commercial Crossbreeding, Growth Traits