Marigold çiçeği (Tagetes erecta) uçucu yağı ve deoresin içeriği üzerinde araştırmalar

Abstract

ii ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ MARİGOLD ÇİÇEĞİ fTagetes erectal UÇUCU YAĞI VE OLEORESİN İÇERİĞİ ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Ö. Mine ÖZEKİN (GÜL) Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Bilimi ve Teknolojisi Anabilim Dalı Danışman : Prof.DrAyten DOĞAN 1991, Sayfa : 64 Jüri : Prof.DrAyten DOĞAN Prof.Dr.Özer KOLSARICI Doç.Dr Ali ALTAN Araştırmada, Manisa bölgesinde 700 dekarlık bir alanda tarımı yapılan ve hasadı Haziran ayında başlayıp Eylül ayı sonlarına kadar devam eden Kadife çiçeği Marigold (Tagetes erecta) materyal olarak kullanılmıştır. Kadife çiçeğinin uçucu yağ verimi, oleoresin verimi, farklı çözücülerde gösterdiği renk yoğunluğu ile kadife çiçeği ununun toplam ksantofîl miktarının saptanması amaçlanmıştır. Kadife çiçeğinin farklı çözücülerde gösterdiği renk yoğunluğu organoleptik olarak gözlenmiş ve renk yoğunlukları Horticultural Colour Chart renk skalası ile karşılaştırılmıştır. Renk tayininde materyal olarak taze (yaş) ve kurutulmuş çiçekler kullanılmış olup, solvent olarak diklorometan, hekzan ve hekzan + aseton ile çalışılmıştır. Kurutulmuş kadife çiçeğinin farklı çözücülerde gösterdiği renk yoğunluğu taze (yaş) çiçeğe göre her üç çözücü içinde daha koyudur.ill Oleoresin verimleri çalışmasında, solvent ekstraksiyon yönteminden yararlanılmış ve Soxhalet'de ekstraksiyon yapılmıştır. Solvent olarak hekzan, hekzan + aseton ve klorlu hidrokarbonlardan diklorometan kullanılmıştır. Kadife çiçeğinin en yüksek oleoresin verimi, çözücü olarak hekzan + aseton kullanıldığında ortalama % 1.298 bulunmuştur. Kuru maddede en yüksek oleoresin verimi hekzan + aseton kullanıldığında ve % 6.556 tesbit edilmiştir. En düşük verim ortalaması ise hekzan kullanıldığında ve % 0.384; kuru maddede ise % 1.980 bulunmuştur. Kadife çiçeği ununda, spektrofotometrik yöntemle toplam ksantofil miktarı 9904 mg/kg ile 9928 mg/kg arasında saptanmıştır. Uçucu yağ miktarının saptanmasında su destilasyonu yönteminden yararlanılmış olup, materyal olarak taze (yaş), soldurulmuş ve kurutulmuş çiçekler kullanılmıştır. Uçucu yağ miktar ortalamalarında yüzde olarak en yüksek verim kurutulmuş çiçekte % 0.162, en düşük verim taze çiçekte % 0.057 bulunmuş olup, kurumadde de en yüksek verim taze çiçekte % 0.250, en düşük verim ise kurutulmuş çiçekte % 0. 1 76 bulunmuştur. ANAHTAR KELİMELER : Marigold Çiçeği (Tagetes erecta), uçucu Yağ, Oleoresin, lutein, zeaksantin, ksanto- iîller, yumurta şansı, pigment.

iv ABSTRACT Masters Thesis RESEARCHES ON THE ESSENTİAL OİL AND OLEORESİN CONTENT OF MARİGOLD (Tagetes erecta) FLOWERS Ö. Mine ÖZERİN (GÜL) Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Food Science and Technogy Supervisor : Prof. Dr. Ayten DOĞAN 1991, Page 64 Jury : Prof.Dr. Ayten DOĞAN Prof.Dr. Özer KOLSARICI Assoc.Prof.DrAU ALTAN In the research made in the province of Manisa, Marigold, which was agricultured in a 700 decar area, was used as a material, whose harvest began in June and continued until the late September. It was intended to establish amount of marigold's volatile oil product oleuresin product, colour density that it showed in different solvents and the total amount of Xanthophll of its flour. The colour densities that marigold showed in different solvents, were observeal orgenoleptically and compered with the Herticultural Colour Chart Scala.As a material fresh and dried flowers were used and as a solvent, studies were made with diklorometan, hekzan and hekzan + aceton. The colour density of dried marigold extracts in three different solvents when compered to the dried flower, is darker. In oleoresin yield (product) study, solvent extraction method was used and while extraction was made like oil determination in soxhelt, hekzan, hekzan + aceton and diclorometan from the clored hydrocarbons were used as a solvent. The highest oleoresin yield of marigold was estimated to be % 1.298 when hekzan + aseton was used. The highest oleoresin yield of dry matter was proved to be % 6.556 when hekzan + aceton was used. When hekzan was used, the lowest average (mean) yield was found to be % 0.384, for the dried material % 1.980 With the spectrophotometric method, the total amount of Xanthophll of the marigold flour was determined between 9904 mg/kg- 9928 mg/kg, In detenmining the volatile oil yield, water distillation method was used and as a material fresh and dried flower were used. In the mean volatile oil yield, the highest yield was found to be % 0. 162 in the dried flowers, the lowest yield in the fresh flower was found to be % 0.057, while in dried material the highest yield in the fresh -flower wasfount to be % 0.250, the lowest yield in the dried flower was found to be % 0. 176. KEY WORDS : Marigold ` Tagetes erecta` volatile oil, oleoreslne, lutein, zeaxanthin, xanthophll,egg yolk color, pigment.