1980 sonrası Türkiye`de gübre üretim, dağıtım ve kullanımı üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi 1980 SONRASI TÜRKİYE'DE GÜBRE ÜRETİM, DASİTİM VE KULLANIMI ÜZER t NE BÎR ARAŞTIRMA Cengiz SAYIN Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabil im Dalı Danışman: Prof.Dr. Ayhan TUFAN 1993, Sayfa: 12 £ Jüri: Prof. Dr. Ayhan TUFAN Prof. Dr. Gülcan ERAKTAN Prof. Dr. Erkan REHBER Bu araştırmada, Türkiye'de 1980 sonrası gübre üretim, dağıtım ve kullanım durumu incelenmiş ve yıllara göre değişimler belirlenmiştir. 1992 yılına göre Türkiye'de, gübre üretimi Fiziki üretim olarak 4 106 541 ton, bitki besin maddesi olarak 1 927 OOO ton' dur. Mevcut gübre üreticisi kuruluşların kapasite kullanım oranı 1992 yılına göre 7. 71.1 iken, aynı yılda gübre üretiminin kullanımı karşılama oranı ise 7. 83.1'dir. Kullanılan gübre çeşitlerinden en Fazla payı 7. 67.02 ile azot (N) * lu ve 7. 30.32 ile kompoze gübre alır. ülkemizde 1989 yılı verilerine göre bitki besin maddesi olarak gübre kullanımı 64.42 kg/ha olup dünya ortalaması olan 99.21 kg/ha* dan düşük düzeydedir. 1986 yılından önce gübre dağıtımı ve pazarlaması tamamen kamu kuruluşlarınca yapılıyorken,1986 liberasyon kararından sonra serbest bırakılmış ye kamu kuruluşlarının dağıtım ve pazarlamadaki payı 7. 40' a kadar düşmüştür. 1992 yılında gübreye yapılan destekleme ödemeleri 2.4 trilyon TL` ye ulaşmıştır. Aynı yılda Ziraat Bankası tara-Fından verilen toplam tarımsal sübvansiyon destekleme ödemeleri içerisinde gübre % 84.3 pay almıştır. ANAHTAR KELİMELER: Gübre, kimyasal gübreler, gübre sanayii, gübre 'tüket ini, gübre üretimi, gübre hammaddeleri, gübre sübvansiyonu. Fiziki tüketim, bitki besin maddesi

11 ABSTRACT Masters Thesis A RESEARCH ON THE PRODUCTION, DISTRIBUTION AND USING OF FERTILIZER IN TURKEY AFTER 1980 Cengiz SAYIN Ankara University Graduate School oF Natural and Applied Science Agricultural Economics Department Supervisors Pro-F. Dr. Ayhan TUFAN 1993» Page: 121^ Jury: ProF. Dr. Ayhan TUFAN ProF.Dr.Bülcan ERAKTAN ProF. Dr. Erkan REHBER In this study, the production distribution and using oF Fertilizer in Turkey aFter 19S0 were examined and were determined the changes by years. The production oF Fertilizer as physical in Turkey in 1992 year was about 4 106 641 tons, as nutrient it was about 1 927 000 ton. While the rate oF capasity utilization oF Fertilizer industry in 1992 was about 71.1 '/., at the same year, the compensate rate oF production was about 83. 1 %. Nitrogen- eous Fertilizers have got a share oF 67.02 `/. in using total Fertilizer and composed -fertilizers have got a share oF 30.32 X. Usage oF Fertilizer as nutrient in Turkey in 1989 was about 64.42 kg/ha, which was less than average oF the world that was 99.21 kg/ha. BeFore 1986, while marketing and distribution oF Fertilizer had been done by public establishments, aFter 1986, because oF liberation it became Free and public estab lishments' portion Fallen down until 40 % in distribution and marketing. In 1992, payments oF public support For Fertilizer reached to 2.4 trillion Tl's. At the same year, Fertilizer got a share oF 84.3 % From total payments oF support given by Ziraat Bankası. KEY SSORDSs Fertilizer, chemical Fertilizers, Fertilizer production, Fertilizer raw materials, Fertilizer subsidy, physical consumption, nutritient