Isırgan otunun (Urtica dioica) antioksidant aktivitesinin belirlenmesi, oksidatif enzimlerinin karakterizasyonu ve bazı in vivo etkilerinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Doktora Tezi ISIRGAN OTUNUN (Urtica dioica) ANTİOKSÎDANT AKTİVİTESİNİN BELİRLENMESİ, OKSİDATİF ENZİMLERİNİN KARAKTERİZASYONU VE BAZI İN VİVO ETKİLERİNİN İNCELENMESİ İlhami GÜLÇİN Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Ö. İrfan KÜFREVİOĞLU Ortak Danışman: Yrd. Doç. Dr. Münir OKTAY Bu çalışmada, ısırgan otundan (Urtica dioica) elde edilen eter, etanol ve su ekstrelerinin total antioksidant aktiviteleri, indirgeme kuvvetleri, serbest radikal giderme, süperoksit anyonu radikali giderme, metal şelatlama ve hidrojen peroksit giderme aktiviteleri belirlendi. Bu aktiviteler birer standart antioksidant olan bütillenmiş hidroksianisol, bütillenmiş hidroksitoluen ve cc-tokoferol ile karşılaştırmaları yapıldı. En yüksek total antioksidant aktivite Urtica dioica yapraklarının etanol ekstresinde bulundu. En yüksek indirgeme kuvveti ve metal şelatlama aktivitesi iseUrtica dioica yapraklarının su ekstresinde bulundu. Bununla beraber en yüksek DPPH- giderme, süpeoksit anyonu radikali giderme ve H202 giderme aktiviteleri ise sırasıyla Urtica pilulif era tohumlarının su ekstresine, Urtica dioica yapraklarının eter ekstresinde, Urtica dioica tohumlarının etanol ekstresinde bulundu. Ayrıca bu ekstrelerin total fenolik bileşik miktarı belirlendi. En yüksek total fenolik bileşik miktarı 27,7 fig pirokatekol ekivalent üe 62 ug kuercetin ekivalent olarak Urtica dioica yapraklarının su ekstresinde bulundu. Her bir ekstrenin total karotenoid ve klorofil miktarları da araştıridı. En yüksek karotenoid miktarı Urtica dioica tohumlarının su ekstresinde (0,313 ug), en yüksek klorofil miktarı ise Urtica pilulifera tohumlarının su ekstresinde (25,551 (xg) bulundu. İn vivo olarak, ekstrelerin on farklı mikroorganizmaya karşı antimikrcbiyal aktiviteleri belirlendi ve standart birer antimikrobiyal madde olan netilmicin, amoxicillin/clavulanic acid, ofloxoacin ve miconazole nitrate ile karşılaştırıldı. Analjezik aktivite ile ilgili çalışmalarda ısırgan otunun Urtica dioica 100 mg/kg dozundaki su ekstresinin, kıvranma (writhing) testine göre kıvranma sayısını % 89,2 kadar azalttığı görüldü. Ayrıca 100 mg dozundaki Urtica dioica yapraklarının su ekstresi mide ülserini % 61,1 engelledi. Polifenol oksidaz, peroksidaz, katalaz ve glukoz 6-fosfat dehidrogenaz gibi oksidatif enzimler saflaştırıldı ve karakterize edildi. Polifenol oksidaz ve peroksidaz enzimleri CM-Sephadex iyon değişim kromatografisi ile sırasıyla 17,8 ve 76 kat saflaştırıldı. Elektroforez çalışmaları yapıldı ve molekül ağırlıkları belirlendi. Peroksidaz enziminin molekül ağırlığı jel filtrasyon kromatografisi ile belirlendi. Katalaz ve glukoz 6-fosfat dehidrogenaz enzimler ise kısmen saflaştırıldı ve karakterize edildi. 2002, 236 sayfa Anahtar kelimeler: Isırgan otu, Urtica dioica, antioksidant aktivite, oksidatif enzimler, in vivo

ABSTRACT Ph.D.Thesis DETERMINATION OF ANTIOXIDANT ACTIVITY, CHARACTERIZATION OF OXIDATIVE ENZYMES, AND INVESTIGATION OF SOME IN VIVO PROPERTIES OF NETTLE (Urtica dioica) İlhami GÜLÇİN Atatürk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Chemistry Supervisior : Prof. Dr. Ö. İrfan Küfrevioğlu Coadviser : Yrd. Doç. Dr. Münir OKTAY In this study, total antioxidant activity, reducing power, free radical scavenging, superoxide anion radical scavenging, metal chelating and hydrogen peroxide scavenging activities of ether, ethanol, and water extracts from nettle were determined. These activities were compared with buthylated hydroxyanisol, buthylated hydroxytoluene, and ct-tocopherol as standards antioxidants. The highest total antioxidant activity was found the ethanolic extract of Urtica dioica leaves. The highest reducing power and metal chelating activity were found in the aqueous extracts of Urtica dioica leaves. In the other hand, the highst DPPH radical scavenging, superoxide anion radical scavenging, and H202 scavenging activities were found in water extract Urtica pilulifera seeds, ether extract of Urtica dioica leaves, ethanolic extract of Urtica dioica seeds, respectively. In addition, the amount of total phenolic compounds of these extracts were determined The most total phenolic compound determined in the aqueous extracts of Urtica dioica leaves and calculated as 27,7 ng pirocatecol equivalents and 62 ug quercetin equivalents. The total carotenoid and chlorophyll amounts of each extracts were also investigated. The highest carotenoid amount was found aqueous extract of Urtica dioica seeds (0,3 13 fig). The highest chlorophyll amount was found aqueous extract of Urtica pilulifera seeds (25,551 Hg). As in vivo study, antimicrobial activity of the extracts were determined against ten microorganisms and compared with netilmicin, amoxicillin/clavulanic acid, ofloxoacin and miconazole nitrate as standard antimicrobials. In the studies which related to analgesic activity, it was showed that 100 mg/kg doses of aqueous extract of Urtica dioica leaves reduced % 89,2 writhing number, which performed according to writhing test. In addition, 100 mg dose of water extract of nettle (Urtica dioica) prevented %61,1 mucosal ulcer The oxidative enzymes such as polyphenol oxidase, peroxidase, catlase, and glucose 6-phosphate dehydrogenase were purified and characterized. Polyphenol oxidase and peroxidase were purified 17,8 and 76-fold by CM-Sephadex ion exchanging chromatography, respectively. Electrophoresis studies were performed and molecular weights determined. In addition, molecular weight of peroxidase was determined by gel-filtration chromatography. Catalase and glucose 6-phospate dehydrogenase were partial purified and characterised. 2002, 236 pages Keywords : Nettle, Urtica dioica, antioxidant activity, antioxidant enzymes, in vivo İİ