U peg değen çift yıldız sisteminin dönem analizi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi UPeg DE?EN ÇİFT YILDIZ SİSTEMİNİN DÖNEM ANALİZİ Mustafa HELVACI Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Astronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Cemal AYDIN 1993, Sayfa: 71 Jüri : Prof. Dr. Halil KIRBIYIK Prof. Dr. Cemal AYDIN Prof. Dr. Osman DEMÎRCAN Bu çalışmada, tipik bir W UMa tipi W-alt türü sistem olan U Peg değen çift yıldızının yeni gözlemleri yapılmış ve beşyüz'ün üzerinde gözlem noktası elde edilmiştir. Gözlemler V ve B dalgaboylannda EMİ 6789 QB fotokatlandıncısı kullanılarak beş gecesi Eylül-Ekim 1989, beş gecesi Eylül-Ekim 1990 ve üç gecesi Eylül 1991 aylarında olmak üzere tarih toplam onüç gece boyunca Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü Ahlatlıbel Gözlemevinde gerçekleştirilmiştir. Elde edilen gözlemlerden yedi minimum zamanı tespit edilmiş ve önceki gözlemlerle karşılaşurılmıştır. Karşılaşürma sonunda, sistemin döneminde yaklaşık olorak 0.07 evrelik bir kayma olduğu görülmüştür. Bunun üzerine yapılan dönem analizinde, dönemin AP = 4.6x10-` gün/dönem lik bir azalma gösterdiği bulunmuştur. Gerekli düzeltmeler yapılarak U Peg sisteminin düzeltilmiş ışık elemanları (To, P) aşağıda verilmiştir. MınI = JD.heL2447774.56084 + 0.374779988E Ayrıca, (O-C) eğrisi üzerinde yapılan incelemeler sonunda U Peg sisteminin üçüncü bileşene sahip olduğu ve 70 < i < 90 için üçüncü bileşenin kütlesinin 0.145 < M3 < 0.155 MÖ (Güneş Kütlesi) arasında olduğu bulunmuştur. Sonuç olarak; elde edilen bulgular yorumlanmış ve dönem azalmasının nedeninin kütlece büyük olan bileşenden küçük olan bileşene madde aktarılması olduğu anlaşılmıştır. Bu sonuçlar daha önceki çalışmaları desteklemektedir. ANAHTAR KELİMELİR : W UMa Sistemleri - değen çift yıldızlar - fotometrik çözümler - dönem değişimleri - ışıkeğrileri - mutlak boyutlar.

.ABSTRACT Masters. Thesis PERIOD ANALYSIS of U Peg CONTACT BİNARY SYSTEM Mustafa HELVACI Ankara University Graduate Schooll of Natural and Applied Sciences Department of Astronomy and Space Sciences Supervisor : Prof. Dr. Cemal AYDIN 1993, Page : 71 Jury : Prof. Dr. Halil KIRBIYIK Prof. Dr. Cemal AYDIN Prof. Dr. Osman DEMİRCAN In this study, new photoelectric observations of U Pegasi contact binary system whic is a typical W-subsystem of W UMa type binary stars were made and over five hundered observations pairs were obtained in V and B wavelenght. The observations were materalized using EMI 6789 QB photomultiplier during total thirteen nights which is five nights in September, November 1989 and five nights in September, November 1990 and three nights September in 1991 at Ankara Universty Sciences Faculty, Department of Astronomy and Space Sciences Ahlathbel Observatory. A period study of the times of minima were determined using the observations and compared privious observations of U Peg. Then It was seen shift approximately 0.07 unit in period of the system. Therefore, a period study of the times of minima were performed from 1989 to 1991. The system were found to a period decrease, AP of 4,62 x 10-`. After that, period (P) and time of minima (To) that are known light elements were corrected and noted down. Min I=JDJtel.2447774.56084 + 0.374779988E 1 In addition, end of the investigation wich were made on the (O-C) curve of U Peg found U Peg has third component (M3) in mass 0.145 < M3 < 0.155 MO (Sun's Mass) between 70 < i < 90 Consequencely, obtained findings were interpreted and for reason of period decrease were understood that more massive component tarnsfers into less massive component. This result supportes previous studies. KEY WORDS : W UMa systems - contact binaries - photometric solitions - period changes - light curves - absolute dimensions.