Kurşun-kadmiyum tozunun hidroklorik asitle çözündürülmesinin optimizasyonu

Abstract

ÖZET Y.Lisans Tezi KURŞUN - KADMİYUM TOZUNUN HİDROKLORİK ASİT ÇÖZELTİLERİ İLE ÇÖZÜNDÜRÜLMESİNİN OPTİMİZASYONU Nurcan BORULU Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Prof.Dr. Sabri ÇOLAK Kayseri 'de bulunan Çinkur fabrikasından temin edilen kurşun-kadmiyum tozundaki çinko, kadmiyum ve kurşunun HC1 çözeltisi ile liçinginin optimum çalışma şartları `Taguchi Yöntemi` ile belirlenmiştir. Çözünme hızı üzerine katı-sıvı oranı, reaksiyon sıcaklığı, reaksiyon süresi, karıştırma hızı ve asit konsatrasyonunun etkileri araştırılmıştır. Sonuçta, çözünürlüğün katı-sıvı oranının azalmasıyla, karıştırma hızı, reaksiyon sıcaklığının ve asit konsantrasyonunun artmasıyla arttığı görülmüştür. Ayrıca; Reaksiyon süresinin artmasıyla ise, çözünme hızının önce artığı ve belirli bir süreden sonra azaldığı tepit edilmiştir. Optimum çalışma şartlan: katı/sıvı oranı; 0.1, reaksiyon sıcaklığı; 65°C, reaksiyon süresi; 48 (dak), karıştırma hızı; 700 (rpm), asit konsantrasyonu; 3M, olarak bulunmuştur. Bu opimum proses şartlan altında, çinko için % 97, kadmiyum için % 91 ve kurşun için % 0.052 'lik bir liçing verimi sağlanmıştır. 2002, 97 sayfa Anahtar kelimeler: Kurşun -kadmiyum tozu, liçing, çözünme, optimizasyon, Taguchi metodu

ABSTRACT Master Thesis THE OPTIMIZATION OF DISSOLUTION OF LEAD-CADMIUM POWDER IN HYDROCHLORIC ACID SOLUTIONS Nurcan BORULU Atatürk Universty Graduate School of Natural And Applied Sciences Deparmant of Chemistry Engineering Supervisor : Sabri ÇOLAK Taguchi method was applied to determine the optimum conditions for the leaching of zinc, cadmiyum and lead in lead-cadmium powder supplied from Çinkur factory in Kayseri by HC1 solutions. In conclusion, it was observed that the dissolution rate increased with the decrease of solid-liquid ratio and the increase of stirring speed reaction temperature and acid concentration. More over, it was determined that the dissolutionrate first increase of reaction time and decreased after a definite time. In the experiment; solid to liquid ratio, time, stirring speed, temperatiir, and acid concentration have been selected as parameters. The optimum process contions were found to be reaction temperatiir 65°C, acid concentration 3 M, solid to liquid ratio 0.1 (g.mL'1), reaction time of 48 (minute), stirring speed 700 (rpm).Under these optimum process conditions, the yield for the leaching of zinc, cadmiyum and lead was 97 %, 91 % and 0.052, respectively. 2002, 97 pages Keywords : Lead-cadmium powder, leaching, dissolution, optimization, Taguchi method