Mardin-Mazıdağı ham fosfat atıklarının gübre olarak kullanılabilirliğinin belirlenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi MARDİN- MA7.IDAÖI HAMFOSFAT ATIKLARININ GÜBRE OLARAK KULLANILABİLİRLİ?İNİN BELİRLENMESİ İbrahim ERDAL Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Ferhan HATİPO?I.U 199A, Sayfa: 5n Jüri: Prof. Dr. Ferhan HATİPO?LU Prof, Dr. SEVİM ZABUNO?LU Prof. Dr. İLHAN KARAÇAL Bu çalışmada, Etibank fosfor zenginleştirme tesislerinden ince ve kaba alık olarak çıkan fosforlu materyalin doğrudan ve yarı yakılarak fosfor kaynağı olarak kullanabilme olanaklarını araştırmak amaçlanmıştır. Asit ve nötreaksiyonla iki toprakla yürütülen sera denemesinde 6 kg toprak alan Mitseherlich saksılarında, ön bitki olarak 5.5 aylık süre ile yulaf, ikinci bitki olarakla 2 aylık süre ile kolza yetiştirilmiştir. Saksılara 1.2 g N (NH^NO,, ), 1.5 g K20 (K?S04 ), 1 g PjO,, ise sırasıyla, TSP, ince atık, kaba atık, yarı yanmış ince atık ve yarı yanmış kaba atık olarak uygulanmıştır. Araştırmada bamfosfal atıklarının bitkilerin kuru madde, fosfor kapsamı, ve sömürdüğü fosfor miktarı ile, fosfordan yararlanma oranları belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, bamfosfal atıklarının ön bitki ve ikinci bitkinin kuru madde miktarları, fosfor kapsamları ve sömürdüğü fosfor miktarları il/, erine etkileri topraklar ve atıklar- arasında önemli ayrımlı bulunmuştur. Yarı yanmış kaba atık fosfor kaynağı olarak topraklardaII uygulanması izlemiş, ince atığın ise gerek doğrulan gerekse yarı yanmış olarak uygulanması en düşük etkiyi göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Fosfor, fosfor kaynakları, gübre, gübreleme, kayafosfatlar, verimlilik

1 I t ABSTRACT Mas Iprs The s i.s Defernıinal inn of The Use of Marti i n-Ma 7, 1 flag l Pirns pha I e Rod; Residues as Fer I i I i'/ci tbrahim FROM, A n k ara t'u i vers i t v Graduate School of Natural antl Applied Sciences Depar I rnSn I nf Soil Science Supervisor: Prof. Dr. Ferharı IIATtPOGM» 1994, Page: 58 Jury: Prof. Dr. Ferhan HATÎPOfil.U Prof. Dr. SFVtM ZABUNOftbU Prof. Dr. ÎLHAN KARACAl, In litis study, it was aimed I o research the possibilities of be» 1 It direct and acidulated usage of phosphate containing material which was obtained as coarse and fine residues from Rl i hank phosphate enrichment systems. In the greenhouse experiment, at: id and nötr- characterized soils were used. Ro I h oat as a preliminary plant with the period of r>. r> months and rape as a second plant wilh the period of 2 months were grown in Mi t seheri i ch pots. 1 g fi^c was given to the pots in the forms of TSP, fine residue, coarse residue, acidulated fine residue and acidulated coarse residue. Additionaly, 1.2 g N (NH^NOj), 1.5 g KjO (KnSO^) were applied to the pots. The effects of rock phosphate on dry weight and phosporus content of plant uptake by plant and uptake ability of plants were determined.t V According to Mır* ı-csıılls fi M a i ıı ed, it was concluded Miat the ef TcrU of rorl< phospha t e on 1 1 r. y weight ntul phosphate content and amount of phosphorus uptake of l.m Mı preliminary anrl second plaııl <; were found differently. Depending on soils and residues as a phosphate resource, Hie effect of a c i d vı 1 a t e 1 1 coarse residue on soils, was similar to that of TSP. When compared with the effect of TSP on soils, that of direct application of coarse residue was lower and that of the acidulated and direct application of fine residue was the 1 owes f. Key Words: Phosphorus, Phosphorus source, fertilizer, fertilizat ion, rod; phosphates, prndnc f i v i I y