Şeker pancarı`nda hücre büyüklüğü ve hücre şeklinin bitkide verim ve şeker konsantrasyonu üzerine etkisi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi ŞEKER PANCARI {Beta vulgaris L var. saccharifera)'HDA HÜCRE BÜYÜKLÜĞÜ VE HÜCRE ŞEKLİNİN BİTKİDE VERİM VE ŞEKER KONSANTRASYONU ÜZERİNE ETKİSİ Mustafa YILDIZ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr. Celâl ER 1994, Sayfa: 32 Jüri: Prof.Dr. Celâl ER Prof.Dr. H.Hüseyin GEÇİT Prof.Dr. Ali GÜLÜMSER Bu araştırma, 1992 yılında Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.'nin Şeker Araştırma Enstitüsü Etimesgut Deneme İstasyonu'nda yürütülmüştür. Araştırmada; TÜRK ŞEKER 1, TÜRK ŞEKER POLY 863 ve KAWEMAJA çeşitleri 40x25 cm aralık mesafede 3 tekerrürlü olarak ekilmiştir. Pancar kök verimi, şeker varlığı (digestion), arıtılmış şeker varlığı, sodyum varlığı, potasyum varlığı, zararlı azot varlığı ve arıtılmış şeker verimi ile hücre şekli ve hücre büyüklüğü (yaprak ve kökte) belirlenmiştir. Alınan sonuçlara göre; en yüksek pancar kök verimi 6245 kg/da ile KAWEMAJA çeşidinden elde edilmiştir. En yüksek şeker varlığı %18.12 ile TÜRK ŞEKER 1 çeşidinde saptanmıştır. En yüksek arıtılmış şeker varlığı %14.96 ile TÜRK ŞEKER 1 çeşidinden elde edilmiştir. En yüksek arıtılmış şeker verimi ise, 877 kg/da ile yine TÜRK ŞEKER 1 çeşidinden alınmıştır. Bu karakterler bakımından çeşitler arasında istatistiki bakımdan önemli bir fark bulunmamıştır. Çalışmamızda aynı zamanda hücre şekli, hücre büyüklüğü, kök verimi ve şeker kapsamı arasındaki ilişkiler araştırılmıştır. Sonuçta; şeker kapsamı ile kök hücre şekli arasında 0.01 düzeyinde önemli ve olumlu bir ilişki belirlenmiştir. Diğer taraftan, kök verimi ile yaprak hücre büyüklüğü arasında 0.05 düzeyinde önemli ve olumlu bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca, kök hücre şekli ve yaprak hücre büyüklüğü arasında 0.01 düzeyinde önemli ve olumsuz bir ilişki bulunmuştur. ANAHTAR KELİMELER: Şeker pancarı, şeker kapsamı, kök verimi, hücre şekli, hücre büyüklüğü.

ABSTRACT Masters Thesis THE EFFECT OF CELL SIZE AND CELL SHAPE OF SUGAR BEET (Beta vulgaris L. var. sacchahfera) ON YIELD AND SUCROSE CONCENTRATION Mustafa YILDIZ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Field Crops Supervisor Prof. Dr. Celâl ER 1994, Page: 32 Jury: Prof. Dr. Celâl ER Prof.Dr. H.Hüseyin GEÇİT Prof.Dr. Ali GÜLÜMSER This research was carried out at Sugar Researh Institute Etimesgut Experimental Station of Turkish Sugar Factories Inc. in 1 992. At the research; the varieties of TÜRK ŞEKER 1, TÜRK ŞEKER POLY 863 and KAWEMAJA were sown at the space of 40x25 cm in 3 replications. Root yield, sugar content (digestion), pure sugar content, sodium content, potassium content, harmful nitrogen, pure sugar yield, cell shape and cell size (in leaf and root) were determined. According to the results; the highest root yield (6245 kg/da) was obtained from KAWEMAJA variety. The highest sugar content (%18.12) was determined in the variety of TÜRK ŞEKER 1. The highest pure sugar content (%14.96) was found in TÜRK ŞEKER 1. TÜRK ŞEKER 1 had also the highest pure sugar yield (877 kg/da). Among varieties, no statistically important differences were found regarding these characters. At the same time, in our study the relationship among cell size, cell shape, root yield and sugar content were examined. As a result; at the level of 0.01, an important and positive correlation was found between sugar content and root cell shape. On the other hand, between root yield and leaf cell size, another important and positive correlation was determined at the level of 0.05. In addition, an important and negative correlation was found between root cell shape and leaf cell size at the level of 0.01. KEY WORDS: Sugar beet, sugar content, root yield, cell shape, cell size.