Ağır ortam yöntemi ile Türk kömürlerinden mineral maddelerin uzaklaştırılması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi Ağır Ortam Yöntemi ile Türk Kömürlerinden Mineral Maddelerin Uzaklaştırılması Filiz KARACAN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitiüsü Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Aral OLCAY 1997, Sayfa: 90 Jüri: Prof. Dr. Aral OLCAY Prof. Dr. Ali Y. BİLGESÜ Prof. Dr. Kadim CEYLAN Zonguldak kömürü, Tunçbilek ve Soma-Merkez linyitleri ağır ortam yöntemi ile mineral maddece (çöken) ve kömürce zengin (yüzen) iki fraksiyona ayrılmıştır. Ağır ortam olarak karbon tetraklorür (CCL) ve izo propil alkol (IPA) karışımı kullanılmıştır. Ayırma etkinliği her bir fraksiyonun (yüzen ve çöken) kül içeriği tayin edilerek saptanmıştır. Ayırma işlemine ağır ortam yoğunluğunun, santrifüjleme hız ve süresinin, kömür/sıvı (% ağırlıkça) oranının, partikül boyutunun etkileri incelenerek optimum koşullar belirlenmiştir. Belirlenen optimum koşullarda kömürlerden organik, piritik, sülfatik ve toplam kükürt ile kalsiyum uzaklaştırılabilirliği araştırılmıştır. Ağır ortam ayırmasından elde edilen yüzen fraksiyonun gerikazanım ve kalitesi(saflığı)'nin, ortam yoğunluğu ve santrifüj hızı gibi parametrelere daha çok, santrifüjleme süresi, kömür/sıvı oranı ve partikül boyutu gibi parametrelere ise daha az bağlı olduğu saptanmıştır. Kömürlerin ayrılma verimliliği mineral maddelerin kömürdeki dağılıma bağlı olarak kömür tipine göre oldukça faklılık göstermiştir. İncelenen bütün kömürlerde piritik kükürt (>%90) ve sülfatik kükürt (>%55) etkin bir şekilde uzaklaştırılırken kül, kalsiyum, organik ve toplam kükürtdeki uzaklaşmalar kömürün tipine göre değişmiştir. Anahtar Kelimeler: Kömür, Ağır ortam ayırması, Mineral madde

ABSTRACT Masters Thesis Removal of Mineral Matters from Turkish Coals by Heavy Media Separation Filiz KARACAN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Chemical Engineering Supervisor: Prof. Dr. Aral OLCAY 1997, Page: 90 Jury: Prof. Dr. Aral OLCAY Prof. Dr. Ali Y. BİLGESÜ Prof. Dr. Kadim CEYLAN Zonguldak coal, Tunçbilek and Soma-Merkez lignites were separated into two sub-fractions, in coal (float) and in mineral matter rich (sink), using heavy medium separation technique. Isopropyl alcohol (IPA) and carbon tetrachloride (CCU) mixtures were used as dense medium liquids. Separation efficiency was determined by analyzing ash content of each fraction(sink and float). The effects of centrifugation rate and time, the density of heavy medium, coal/liquid (%weight) ratio and particle size on the separation efficiency were investigated. % Removal of calcium and organic, pyritic, sulfatic and total sulfur from coals was determined at the optimum conditions. The recovery and grade(purity) of the float obtained from the heavy media separation depend on the medium density and centrifugation rate. The effect of the centrifugation time, coal/liquid ratio and particle size were relatively small. Separation efficiency of coal differed with type of coal due to the dispersion of the mineral matter within the coal. While pyritic sulfur(>%90) and sulfatic sulfur (>%55) were significantly removed from the coals, removal of ash, calcium, organic and total sulfur differed with the type of coal. Keywords: Coal, Heavy media separation, Mineral matter