1923`ten günümüze Ankara imar planlarının açık ve yeşil alanlar açısından irdelenmesi

Abstract

Bu tezle, başkent olma özelliği ile diğer tüm kentlerden ayrılan Ankara'da, 1923 yılı itibariyle başlayan imar faaliyetleri ve planlama süreçlerinde açık ve yeşil alanlara ne şekilde yer verildiğini ortaya koymak ve bu şekilde kent açık ve yeşil alanlarının, tarihi bir perspektif içinde değişim ve gelişimini tespit etmek amaçlanmıştır. Tez dört ana bölümden meydana gelmektedir. `Giriş` bölümünü oluşturan birinci kısmı ise beş alt başlık meydana getirmektedir. Konunun ve konu ile ilgili kavramların anlaşılabilirliğini sağlamak açısından ön bilgilerin verildiği bu bölümün ilk alt başlığı `Kent ve Kentleşme Tanımı`dır. Açık ve yeşil alanların kentlerde bir ihtiyaç olarak ortaya çıkışının tespiti bakımından gerekli olan bu altbaşlıkta kent ve kentleşme tanımı verilerek tarihi bir süreç içinde kent planlaması incelenmiştir. Açık ve yeşil alanların kent planlan ve kent planlaması ile ilişkisinin kurulduğu ikinci altbölfim; `Kent Planlaması-Açık Yeşil Alan İlişkisi` başlığı altındadır. Yeni ve güncel kavramlar olmaları nedeniyle bir önceki bölümden gelen Açık ve Yeşil Alanlar kavramı; tanımlan, sınıflandırmaları, işlevleri ile incelenmiş ve bu alanların Peyzaj Mimarlığı açısından önemi belirtilmiştir. Aynı şekilde yeni ve güncel bir diğer kavram `Rekreasyon` dördüncü bölümde tanımlanıp incelenerek yeşil alanlarla ilişkilendirilmiştir. Araştırma süresince izlenen yöntem ve kullanılan her türlü malzemeye ilişkin kısa bilgi, `Materyal ve Yöntem` başlıklı ikinci bölümde bir önceki bölümde konuya giriş ve hazırlık niteliğindeki bilgiler verildikten sonra, yer almıştır. Konunun özele indirgenerek detaylandınldığı `Araştırma Sonuçlan` başlığını taşıyan üçüncü bölüm ise üç alt bölümden oluşmaktadır. Ankara'yı genel hatlanyla tanıtımı amaçlayan birinci alt bölümde Ankara'nın fiziksel ve çevresel değerlerinin verilmektedir. Tez konusunun temelini oluşturan başkent Ankara'nın tarihsel süreç içerisindeki gelişimi ikinci alt bölümde yer almaktadır. Nihayet son olarak üçüncü alt bölümde, genç Türkiye Cumhuriyeti' nin bağımsızlığını takiben 13 Ekim 1923' de Ankara'nın başkent olarak ilanıyla başlayan kentleşme ve imar faaliyetleri, dönemler halinde günümüz planlama çalışmalarına kadar Açık ve Yeşil Alanlar açısından yer yer detaylandınlarak incelenmiştir. Jansen Plan dönemi yakın geçmişinden başlayarak günümüze kadar getirilen incelemeyle Ankara kentinin açık ve yeşil alanlar açısından geçirdiği evreler aktarılmıştır. `Genel Değerlendirme, Sonuç ve Öneriler` başlıklı dördüncü bölümde, Ankara'da yakın geçmişten günümüze yaşanan açık ve yeşil alan sorunları genel bir değerlendirme ile tespit edilerek, günümüz koşullan ve oluşumlarını gözönüne almak durumunda olan yeni ve çağdaş planlama anlayışı ve pratiğinde açık ve yeşil alanların Ankara kentinin gelecekteki alan kullanımlarındaki yeri için önerilere yer verilmektedir.

This thesis aims to examine how open and green spaces in Ankara has been handled in planning activities and planning proceses that was begun since 1923, which differs from all other cities of Turkey as it is the capital city, and to determine the changes and developments of open and green spaces in an historical perspective.This thesis consists of four main chapters. Chapter 1, which is `Introductory`, consists of five sub-headings. The first sub-heading, where the the first principles are given in order to make the subject and the concepts related to the subject intelligible, is `Definition of Urban and Urbanization`. Urban planning is examined in a historical perspective by giving definitions of urban and urbanization in this sub-heading which is necessary to determine the occurance of open & green spaces as a need in cities. The sub-heading where the relation between urban planning and open & green spaces is settled is named as `The Relation Between Urban Planning and Open & Green Spaces`. Refering to the previous heading, open & green spaces are examined with their definitions, classifications, functions since their being new and current notions and importance of them from the view of Landscape Architecture is mentioned. In the same way, `Recreation`, as another new and actual notion, is examined and related with green spaces in the fourth sub-heading. After providing the preperation knowledge in the previous chapter as an instruction, brief knowledge about any kind of material and method used throughout the research has been covered by the second chapter named 'Material and Methodology'. Third chapter with heading 'Research Results' consists of three sub headings where the subject is detailed. In the first sub-heading, in where the physical and environmental values of Ankara are given, it is aimed to introduce Ankara with its general features. In the second sub-heading, capitol Ankara's, growth in the historical process that formed the basis of thesis subject takes place. And at the end in the third sub-heading, the urbanization and reconstruction activities which began with the declaration of Ankara as capitol in 1923 following the independence of young Turkish Republic, are examined as periods till today from the view of open & green spaces with giving details in some parts. By this examination phases passed from Jansen's plan recent past up to now is given from the view of open and green spaces.