Kalecik karası üzüm çeşidi klonlarında verimi oluşturan unsurlar ve tane gelişiminin tespiti üzerine araştırmalar

Abstract

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ KALECİK KARASI ÜZÜM ÇEŞİDİ KLONLARINDA VERİMİ OLUŞTURAN UNSURLAR VE TANE GELİŞİMİNİN TESPİTİ ÜZERİNDE ARAŞTTOMALAR Hüseyin KARATAŞ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Y.Sabit AĞAOĞLU 1999. 94 Sayfa Jüri: Prof-Dr. Y.Sabit AĞAOĞLU Prof. Dr. Yılmaz FİDAN Prof. Dr. Durmuş Ali ATALAY Bu çalışma, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bolümü Araştırma ve Uygulama Bağında, 41B anacı üzerinde yetiştirilen Kalecik karası şaraplık üzüm çeşidinin 16 farklı klonunda verimi oluşturan unsurlar ve tane gelişmini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma sonucunda; bir yaşlı dallardaki kış gözlerinin sürme oranı bakımından klonlar arasında önemli bir fark görülmemiş; gözlerin dal üzerindeki yerlerine göre 1. gözde sürme oranı düşük çıkarken 2.-10. gözlerde sürme oranının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Salkım sayısı / Sürgün oranında klonlar arasında önemli fark görülmediği gibi göz pozisyonlarına göre de önemli bir fark saptanmamıştır. Diğer verimlilik parametreleri yönünden; 392.77 adet Çiçek sayısı / Salkım ve 733.70adet Çiçek sayısı / Sürgün ortalama değerleriyle 1 No'lu klon en yüksek değeri vermiştir. 134.74 adet Tane sayısı / Salkım, 261.40 adet Tane sayısı / Sürgün ortalama değerleri ve %44.45 sürgünde tane tutum oranı ile 15 No'lu klon en yüksek değeri göstermiştir. Silkme derecesi en yüksek klonların 1 ve 4 No'lu klonlar oldukları saptanmıştır. Döllenme parametreleri sonucuna yönelik denemelerde; 1. Açık döllenme 2. Kendine döllenme (Müdahale var) 3. Kendine döllenme (Müdahale yok) 4. Yabancı döllenme parametreleri uygulanmıştır. Bu uygulamalar sonucunda; Normal meyve tutumu ve boncuklanma oranı bakımından `Klon x Döllenme` parametreleri interaksiyonu önemsiz çıkmıştır. Ayrıca sürgün uzunluğu ve yaprak sayısı ile normal tane tutumu arasında doğrusal bir ilişkiye rastlanmamıştır. Klonların çiçek tozu çimlenme güçlerinin tespit edildiği denemelerde, klonlardaki çimlenme oranı %16.60-%35.42 arasında değişmiş, en yüksek çimlenme oranı %35.42 ile 15 No'lu klonda saptanmıştır. Yabancı döllenmede tozlayıcı çeşit olarak kullanılan Hamburg Misketi' nde çimlenme oranı %35.63 olarak bulunmuştur. Tüm klonlarda, tane tutumundan haşata kadar tane eni (mm), tane boyu (mm), 100 tane hacmi (mi) 100 tane ağırlığı (g) ve ben düşme'den haşata kadar kuru madde (%) ve asitlik (g/l) değerleri her hafta ölçülmüş ve sonuçlar grafikler halinde verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Asma, tomurcuk verimliliği, ev. Kalecik karası, klon, polen çimlenmesi, tane tutumu ıı

ABSTRACT MSc Thesis RESEARCH ON THE DETERMINATION OF BERRY DEVELOPMENT AND YIELD PARAMETER IN KALECİK KARASI CLONES Hüseyin KARATAŞ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Horticulture Supervisor: Prof.Dr.Y.Sabit A?AO?LU 1999. 94 Sayfa Jury: Prof.Dr.Y.Sabit AGAOGLU Prof.Dr.Yılmaz FİDAN Prof.Dr.Durmuş Ali ATA LAY This research was caried out on 16 different clones of Kalecik karası variety grafted on 41 B, in order to determine berry development and yield criteria in Experimental Vineyard Field of Department of Horticulture Faculty of Agriculture University of Ankara. Results showed that ratio of winter bud on bursting was similar among 16 clones; first buds were found to burst at lower rate compared to those between 2nd and 10th buds. Both ratio of number of clusters to bursted buds and bud positions did not differ among the clones. According to some other parameters clone number 1 had the highest value with 392.77 flowers/cluster and 733.70 flowers/shoot infloresence bud ratios. Clone number 15 was found to be superior to others regarding berry number/cluster, berry number/shoot, and number of flower set on shoot, with 134.74, 261.40 and 44.45%, respectively. The rate of flower abortion was the highest in clone numbers 1 and 4. IllConcerning pollination parameters, 4 different methods were applied: 1. Open pollination 2. Self polination (controlled), 3. Self polination (uncontrolled), 4. Cross-pollination. The application of all these pollination parameters indicated that clone x pollination interation was not found significant with regard to fruit set and berry abortion. Aside from that, there was no relationship between cane lenght, leaf number and berry set In trials where pollen germination capability was determined rates varied between 16.6-35.4%, the highest one being in number 15 with 35.42%. in Muscat Hamburg, the variety used in cross-pollination, of pollen germination rate was found to be 35.63%. In all clones that were worked on, changes in the width of berry (mm), length of berry (mm) volume of 100 berry (ml) weight of 100 berry (g), total soluble solids (%) and titratable acidity (g/1) were measured at weekly intervals from flower set to harvest, and the results were tabulated in figures. Key Words : Grapevine, bud fruitfulness, ev. Kalecik karası, clone, pollen germination, berry set IV