Farklı gelişim aşamalarında iki buğday (Triticum L.) çeşidinin tuz toleransı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, toprağa farklı oran ve düzeylerde uygulanan tuzun, ekmeklik (Gün) ve makarnalık (Çakmak) buğday çeşitlerinin gelişimi üzerine etkilerini araştırmaktır. Bu amaçla, sera denemesinde saksılara tuz, 1:1 ve 2:1 oranda hazırlanan NaCl: CaCl2 çözeltisinden toprakta EC değeri, 0, 4, 8, 12 olacak şekilde verilmiştir. Artan tuza bağlı olarak, ekmeklik ve makarnalık buğday çeşitlerinin çimlenme oranı azalmış; çıkış, kardeşlenme ve başaklanma tarihleri gecikmiştir. Başaklanma tarihleri açısından oranlar arasında önemli bir fark görülmezken, çıkış ve kardeşlenme tarihlerindeki gecikme her iki çeşitte de tuz 2:1 oranda uygulandığında 1:1 orana göre daha fazla olmuştur. Benzer şekilde artan tuza bağlı olarak, her iki çeşitte de bitki ve başak boyu uzunlukları kısalmış, tepe ve kök kuru ağaıiığı, bin tane ağırlığı ve toplam tane ağırlığı azalmıştır.Her iki buğday çeşidinde de uygulanan tuza bağlı olarak, sap ve tanenin Na ve Cl konsantrasyonu ile sap Na ve CI alımı artmıştır. Her iki buğday çeşidinde sapın Ca, P ve K konsantrasyonu artarken, tanenin Ca, P ve K konsantrasyonu ile sap Ca, P ve K alımı azalmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Tuz toleransı, buğday çeşitleri, gelişim dönemleri, mineral madde konsantrasyonu ve alımı.

The objective of the study is to investigate the effect of salt applications to soil at different ratio and doses on growth of bread (Gün) and durum (Çakmak) wheat species. For this purpose, in greenhouse experiment, salt solution preparing from NaCl:CaCl2 as the ratio of 1:1 and 2:1 were applied to experimental pots as the levels of 0, 4, 8 and 12 EC. The ratio of germination of bread and durum wheat species were decreased and the date of emergence, tillering and spikelet were also delayed in accordance with the salt. Between the salt ratio was not determined significantly differences. Emergence and tillering dates of both wheat species were delayed much more applied salt as 2:1 ratio than that applied salt as 1:1 ratio. The length of whole plant and spike of both wheat species were shorted, dry weights of shoot and root, one thousand kernel weights of shoot and root, one thousand kernel weight and total kernel weight were decreased in accordance with the salt applications. IllIn botb wheat species, Na and CI concentrations of straw and kernel, and Na and CI uptake of straw were increased by applying salt While Ca, P and K concentrations of straw were increased, Ca, P and K concentrations of kernel and Ca, P and K uptake of straw were decreased by applying salt in both wheat species. Key Words: Salt tolerance, wheat species, growth stages, mineral element concentrations and uptake.