Kastamonu ilinde doğal olarak yetişen başlıca tıbbi ve aromatik bitkilerin toplama, işleme ve pazarlama maliyetleri ve söz konusu ürünlerin il ekonomisine katkıları

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KASTAMONU İLİNDE DOĞAL OLARAK YETİŞEN BAŞLICA TIBBİ ve AROMATİK BİTKİLERİN TOPLAMA, İŞLEME ve PAZARLAMA MALİYETLERİ ve SÖZ KONUSU ÜRÜNLERİN İL EKONOMİSİNE KATKILARI Kemal YAMAN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Ahmet ERKUŞ Bu çalışmada Kastamonu ilinde doğal olarak yetişen ve ticareti yapılan sarı kantaron, kuşburnu, salep, kuzu göbeği, sarı mantar ve ayı mantarı gibi tıbbi ve aromatik bitkilerin ilk toplayıcıdan başlayarak, aracı firma ve tüketiciye ulaşıncaya kadar olan aşamalarındaki toplama işçiliği, çuvallama, yükleme-boşaltma, nakliye, işyeri-depo kirası, ambalajlama ve pazarlama gibi maliyet unsurları tespit edilerek birim maliyetler bulunmuştur. Buna göre incelenen ürünler itibariyle; ilk toplayıcının maliyeti 37 955 TL/kg - 2 022 008 TL/kg arasında, aracı-komisyoncu işletmelerin maliyeti 116 456 Tl/kg - 4 964 551 TL/kg arasında, işleyici-ihracatçı firmaların maliyeti 350 117 TL/kg - 22 588 319 TL/kg arasında değişmektedir. Ürün satışından gerçekleşen kâr oranlan ise yine incelenen ürünler itibariyle; ilk toplayıcılar için %17,78 - %1096,96 arasında, aracı-komisyoncu firmalar için %2,28 - % 151,07 arasında, işleyici-ihracatçı firmalar için ise %29,42 - %270,99 arasında değişmektedir. 1999 yılında tıbbi bitkilerin ihracatından ülke ekonomisine 61 278 225 dolarlık ilave bir gelir sağlanmıştır. İncelenen tıbbi bitkilerin toplanmasından dolayı Kastamonu ili ekonomisine %0,17, çiftçi aileleri gelirlerine de yıllık ortalama %14,83'lük bir katkı sağlanmıştır. Bunun yanında azda olsa istihdam sağlayıcı etkisi olmuştur 2001, 72 sayfa ANAHTAR KELİMELER : Tıbbi ve aromatik bitkiler, Kastamonu, doğal mantarlar

ABSTRACT Master Thesis THE COSTS OF COLLECTING, PROCESSING AND MARKETING OF THE MEDICINAL AND AROMATIC PLANTS WHICH GROW NATURALLY IN KASTAMONU AND POSSIBLE CONTRIBUTIONS TO ITS ECONOMY. Kemal YAMAN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Departman of Agricultural Economy Supervizer : Prof. Dr. Ahmet Erkuş In this study the production elements of the naturally growing medicinal and aromatic plants' (such as Hypericum perforatum, Rosa canina, Orchideceae spp, Morchella conica, Cantharellus cibarius, Boletus edulis) and production costs have been indicated beginning from the collector's part througout the processions of agencies' supply to the consumer ( of component items like labour of collection of the plant(s), bagging, loading and unloading, transportation, office/warehouse duites, package and marketing), in Kastamonu. It was observed that the natural field harvesters had a cost-of-between 37 955 TL/kg and 2 022 088 TL/kg, that of the intermediaries 116 456 TL/kg - 22 588 319 TL/kg, the exporter-processor firms 350 117 TL/kg - 9 453 348 TL/kg by researched products. The natural field harvesters had a profit margin-of-between 17,78% and 1096,96%, intermediary firms 2,28% - 151,07%, the exporter-processor firms 29,42% - 270,99% by researched products. Whlist, the exportation of medicinal and aromatic plants, in 1999, an additional income of 61 278 225 US$ was obtained to Turkish macro economy, a rate of 0,17% to Kastamonu economy in terms of locality and a rate of 14,83% to local farmers by their natural field harvesting of the medicinal and aromatic plants hereby researched. Besides, it had a little affect of increase on employment. 2001, 72 pages Key words : Medicinal and aromatic plants, Kastamonu, wild mushrooms