Arnebia densiflora (normd. ) ledeb. bitkisinin çeşitli kısımlarından kallus oluşturulması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi Arnebia densiflora (Normd.) Ledeb. BİTKİSİNİN ÇEŞİTLİ KISIMLARINDAN KALLUS OLUŞTURULMASI Nihal KURNAZ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. M. Cihat TOKER Arnebia densiflora, Anadolu'da yetişen gösterişli endemik bitkilerimizdendir. Bitkinin kökleri aynı familyanın diğer türlerine göre yüksek miktarlarda alkannin/şikonin türevi naftakinonlar taşımaktadır. Bu tezin amacı daha önce doku kültürü yönünden çalışma yapılmamış A. densiflora bitkisinin çeşitli organlarından doku kültürü metodu ile kallus üretmektir. Çalışmanın ilk aşamasında bitkinin çeşitli organlarından (kök, çiçek ekseni, yaprak ve tohum) kallus üretmek için uygun besin ortamının belirlenmesine çalışılmıştır. % 3 sakkaroz ve % 0.7 agar içeren MS, LS ve SH ortamlarında IAA, Kinetin, 2,4-D ve NAA hormonları değişik konsantrasyonlarda tek ve karışım halinde kullanılmıştır. Normal ve dondurulmuş bitkiden alınan eksplantlar 25±1 °C karanlıkta 6 hafta süre ile inkübasyona bırakılmıştır. LS ve MS ortamlarında kök, tohum ve çiçek ekseninden çeşidi özelliklerde kallus oluştuğu gözlenmiştir. SH ortamında kallus oluşturulamamıştır. Çiçek ekseni kullanılarak yapılan çalışmalarda ortamlarda kırmızı renklenme gözlenmiştir. SH ve MS 2 ortamlarında kök eksplantlarından organogenezis ve sürgün oluşmuştur. Yapraklar yalnızca LS 2 ortamında kallus oluşturmuştur. Tohumdan kallus üretimi sınırlı kalmıştır. Donmuş bitki eksplantlarından da kallus ürerimi sağlanmıştır. 2002, 49 sayfa ANAHTAR KELİMELER : Arnebia densiflora, kallus kültürü.

ABSTRACT Master Thesis CALLUS PRODUCTION FROM Arnebia densiflora (Normd.) Ledeb. Nihal KURNAZ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Biology Supervisor : Prof. Dr. M. Cihat TOKER Arnebia densiflora is one of beautiful endemic plants which is grown in Anatolia. Their roots contain more alkannin/shikonin derivatives of naphtaqinons than the other species of the family. The aim of this study is producing callus from the different parts of A. densiflora by using tissue culture methods which has never been studied before. At the first stage of the study, we want to find the suitable medium for producing callus from the different parts of the plant (root, leaf, seed, peduncle). Different concentrations of IAA, Kinetin, 2,4-D and NAA hormones are used alone and mixtures in the mediums MS, LS and SH that contain 3 % sucrose and 0.7 % agar. Normal and frozen explants' are incubated at 25±1 °C in dark conditions for 6 weeks. As a result, we reported that, in LS and MS mediums, callus occurs in different properties on root, seed, leaf and peduncle. We could not produce callus on SH medium. Only we saw the red colour in the medium when we use peduncle in our studies. Leaves produce callus only on LS 2 medium. From the root explants we recognized that organogenesis and shoots are occur on SH and MS 2 mediums. It is important that we also produced callus from the frozen plant explants. 2002, 49 pages Key Words : Arnebia densiflora, callus culture.