Yozgat batolitinin kuzey bölümünün jeolojisi ve petrolojisi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi YOZGAT BATOLİTİNİN KUZEY BÖLÜMÜNÜN JEOLOJİ VE PETROLOJÎSİ Musa Avni AKÇE Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Yusuf Kağan KADIOGLU Çalışma alanı, Yozgat Batolitinin kuzey bölümünü oluşturmakta ve yaklaşık olarak 108 km2 lik bir alam kaplamaktadır. Yozgat Batoliti, Orta Anadolunun kuzeyine düşmekte ve Orta Anadolu Kristalen Karmaşığının en büyük felsik plutonunu temsil etmektedir. İnceleme alanı başlıca granitik ve gabroyik kayaclardan meydana gelmektedir. Granitik kayaçlar pembe renkli olup, çalışma alanının en yaygın birimini oluşturmakta ve kendi içerisinde 3 alt birime ayrılmaktadır. Bunlar iri taneli biyotit muskovit granit, ince taneli biyotit muskovit granit ve iri kuvarslı ince taneli muskovit granittir. Bütün bu alt birimler birbirleri ile tedrici dokanak ilişkisi sergilemekte ve hiç birisinde mafîk mikrogranuler anklav görülmemektedir. Gabro kayaçlan daha çok yüksek topografik kodlarda ve nispeten daha yayvan bir yüzlek sergilemektedirler. Gabro ile granit arasındaki dokanak ilişkisi genellikle toprak örtüsü ile gizlenmektedir. Mikroskop çalışmalarına göre; granitlerin bütün alt birimleri farklı oranlarda başlıca kuvars, K-feldispat, mika ve granat mineralleri içermektedir. Gabro kayaçları holokristalin tanesel dokulu olup, başlıca plajiyoklaz ve piroksenlerden oluşmaktadır. Tüm kayaç jeokimyası sonuçlarına göre; granit ve gabrolar subalkalin magmatik kayaçlar olup, granit ve gabrolar sırasıyla kalkalkalin ve toleyiitik bileşimdedirler. Tektonik ayırtman diyagramlarına göre bu granitler daha çok Çarpışmayla-eş yaşlı granitlerin alanlarına düştüğü görülmektedir. Granitlerin ORG'a göre normalize edilmiş profilleri Syn-COLG ile benzer ilişki sergilemekte, LIL elementler açısından zenginleşme ve HFS elementler açısından ise fakirleşme göstermektedirler. İlksel mantoya normalize edilmiş granit kayaçlarının ortalama değer profillerinin üst kabuk ile örtüşmesi benzer kaynaktan türediklerini gösterebilmektedir. Ancak MORB'a normalize edilmiş gabroların ortalama değer profillerinin alt kabuğa göre fakirleşme göstermesi, manto kökenli bir magmadan kaynaklandığını ortaya koymaktadır. 2003, 118 sayfa ANAHTAR KELİMELER : Yozgat Batoliti, Granit, Gabro, Petroloji

ABSTRACT Master Thesis GEOLOGY AND PETROLOGY OF NORTHERN PART OF YOZGAT B ATHOLITH Musa Avni AKÇE Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geological Engineering Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Yusuf Kağan KADIO?LU The study area comprises northern part of Yozgat batholith, which covers an area of approximately 108 km2. Yozgat Batholith is exposed to the northern part of Central Anatolia and represents the biggest felsic plutonic body of Central Anatolian Crystalline Complex. The research area represents mainly by granitic and gabbroic rock units. The granitic rocks are pinkish in color and comprise the main part of the area, which are further differentiated into 3 subunits. These are, coarse crystalline biotite muscovite granite, fine crystalline biotite muscovite granite and fine crystalline muscovite granite with coarse quartz grains. All these subunits have transitional contact with each other and do not have any mafic microgranular enclaves. The gabbroic rocks mostly crops out at the high topography of the area with the smooth elevation. The contact relationships of the granite and the gabbro mostly conceal with soil covers. Microscopic studies reveal that all the subunits of the granitic rocks are mainly compose of quartz, K-feldspar, mica and garnet minerals with different proportions. The gabbro has holocrystalline granular texture and mainly composed of plagioclase and pyroxene minerals. Whole rock geochemistry reveals that granitic and gabbroic rock units are subalkaline magmatic rocks and the granite and the gabbro are calcalkaline and tholeiitic in nature respectively. Tectonic discrimination diagrams for the granite rocks suggest that the granite of northern part of Yozgat Batholith are within the syn-collision granite and ORG-normalized elemental patterns for all the subunits of the granite have similar patterns which are characterized by enrichment in LIL with respect to HFS elements. The range patterns of the granite almost overlap with upper crust suggesting the same source. However, the range pattern of the gabbro plots below the lower crust suggesting a mantle source. 2003, 118 pages Key Words: Yozgat Batholith, Granite, Gabbro, Petrology