Farklı yetiştirme sistemleri uygulanan ivesi ve Morkaraman ırkı kuzuların büyüme-gelişme ve yaşama gücü özellikleri bakımından karşılaştırılması

Abstract

Farklı yıllarda doğan (1998 (l.grup), 1999 (2.grup), 2000 (3.grup) ve 2001 (4.grup)) İvesi ve Morkaraman kuzulara farklı yetiştirme sistemleri uygulanan çalışmada, büyüme-gelişme ve yaşama gücü özellikleri üzerine ırk, ana yaşı, doğum tipi ve cinsiyetin doğrudan; doğum ağırlığı, mer'a başı yaşı ve mer'a başı ağırlığının ise linear etkileri araştırılarak iki ırkın mukayesesi yapılmıştır. Büyüme-gelişme özellikleri üzerine etkileri incelenen faktörlerden ırkın 3. grupta doğum ağırlığına (P<0.05); 4. ve 1. grupta doğumdan mer'a başına kadar G.C.A.A'na (P<0.05,P<0.01); 1., 2. ve 3. grupta ise mer'ada G.C.A.A'na etkisi önemli (P<0.01, P<0.05) olmuştur. Ana yaşı, 4. grupta sadece doğum ağırlığına (P<0.05); 2. grupta ise mer'ada G.C.A.A'na önemli (P<0.05) seviyede etki etmiştir. Cinsiyetin 1., 3. ve 4. gruplarda doğum ağırlığına etkisi önemli (P<0.05) çıkmışken, 1. ve 4. gruplarda mer'ada G.C.A.A'na çok önemli (P<0.01) düzeyde etkili olduğu saptanmıştır. Doğum tipi, doğum ağırlığında 1. grupta önemli (P<0.05), 2., 3. ve 4. grupta çok önemli (P<0.01); doğumdan mer'a başına kadar G.CA.A'da 3. grupta önemli (P<0.05); 1., 2. ve 4. gruplarda çok önemli (P<0.01); mer'ada G.CA.A'larında ise sadece 4. grupta çok önemli (P<0.01) varyasyon meydana getirmiştir. Doğum ağırlığının linear etkisi mer'a başı ağırlığına tüm gruplarda çok önemli (P<0.01); doğumdan mer'a başına kadar G.C.A.A'na 2. grupta önemli (P<0.05), 1. ve 3. gruplarda çok önemli (P<0.01); mer'a sonu ağırlığı ile doğumdan mer'a başına kadar G.C.A.A'na 4. grupta önemli (P<0.05) olmuştur. Mer'a başı ağırlığının linear etkisi, mer'a sonu ağırlığına tüm gruplarda çok önemli (P<0.01); mer'ada G.C.A.A'na 2. ve 4. gruplarda çok önemli (P<0.01) bulunmuştur. Mer'a başı yaşının linear etkisi ise mer'a başı ağırlığı ile doğumdan mer'a başına kadar G.C.A.A'na 4. grupta önemli (P<0.05), 1., 2. ve 3. grupta çok önemli (P<0.01) olmuştur. Yaşama gücü üzerine ırk ve cinsiyetin etkisi önemsiz olmasına rağmen, ana yaşı 1. grupta mer'a döneminde önemli (P<0.05), 3. grupta tüm dönemlerde çok önemli (P<0.01); doğum tipi ise 3. grupta mer'a başı-30 ve 60. günlerde önemli (P<0.05) etki meydana getirmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçlar, Morkaraman kuzuların sınırsız emzirtilen yetiştirme sistemi hariç diğer yetiştirme sistemlerinde büyüme-gelişme ve yaşama gücü özelliklerinin tümü bakımından İvesi kuzulara üstünlük sağladıklarım göstermiştir. 2004, 86 sayfa Anahtar Kelimeler: İvesi, Morkaraman, Yetiştirme Sistemi, Yaşama Gücü, Büyüme-Gelişme Özellikleri

The objective of this study was to determine the effects of breed of lamb, age of dam, type of birth and sex of lamb, and interactions of weight and age of lamb at the beginning of grazing period and birth weight of lambs born in 1998 (group 1), 1999 (group 2,) 2000 (group 3) and 2001 (group 4) years. The effect of breed on birth weight in group 3 and average daily weight gain from the birth until beginning of grazing period in group 4 and group 1, and daily weight gain on pasture in group 1, group 2 and group 3 was significant (P<0.05, P<0.01). The age of dam had significant effect on birth weight in group 4 and on daily weight gain on pasture in group 2 (P<0.05). The effect of lamb sex on birth weight in group 3, 4 and 1 groups and on average daily weight gain on pasture in group 1 and group 4 was determined to be significant (P<0.05, P<0.01). The birth weight in 1, 2, 3 and 4 groups, average daily weight gain from the birth up to beginning of grazing period in 1, 2, 3 and 4 groups and daily weight gain on pasture in group 4 were significantly affected by birth type of lamb (P<0.05, P<0.01). The linear effects of birth weight on weight at the beginning of grazing period in all of the groups, daily weight gain from the birth to beginning of grazing period in 1, 2, 3 and daily weight gain on pasture in 4 groups were significant (P<0.05, P<0.01). The weights at the end of grazing period in 1, 2, 3, and 4 groups and daily weight gains on pasture in 2 and 4 were affected by linear effect of weight at the beginning of grazing. In addition, age of lamb at the beginning of grazing period had significant linear effect on weight at the beginning of grazing and dairy weight gain from the birth up to beginning of grazing in all of the groups (P<0.05, P<0.01). Although the effects of breed and sex of lamb on survival rates in different periods were not significant, the age of dam had significant effect on survival rate at the grazing period in group 1 and at all of the periods in group 3 (P<0.05, P<0.01). Survival rates from the beginning of grazing until 30 th and 60 th days in group 3 were significantly affected by type of birth. Results from present study showed that Morkaraman lambs were superior to Awassi in terms of growth and survival rate traits in all of the rearing systems except for unlimited suckling system. 2004, 86 pages Keywords: Awassi, Red Karaman, Rearing System, Survival Rate, Growth Performance Traits