Ankara koşullarında tritikale ve tüylü fiğ (Vicia villosa Roth. ) karışım oranları ve ekim yöntemlerinin yem verimine etkileri

Abstract

ÖZET Doktora Tezi ANKARA KOŞULLARINDA TRÎTİKALE VE TÜYLÜ FÎĞ(K/cw villosa Roth.) KARIŞIM ORANLARININ VE EKİM YÖNTEMLERİNİN YEM VERİMİNE ETKİSİ Damla UNCUER Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Cafer Sim SEVİMAY Bu araştırma, tek yıllık kışlık bir baklagil yem bitkisi olan tüylü fiğ(Vicia villosa) ve bir tahıl türü tritikale (Triticosecale)'nin farklı karışım oranlarının, farklı ekim şekilleri altındaki verimliliklerinin incelenmesi amacıyla, 1999-2001 yıllan arasında, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü, İkizce Araştırma ve Uygulama Çiftliğinde yürütülmüştür. Araştırma, şerit parseller bölünmüş bloklar deneme desenine göre 3 tekrarlamalı kurulmuştur. Türleri saf ekimleriyle beraber %25 tüylü fiğ + %75 tiritikale, %50 tüylü fiğ + %50 tritikale, %75 tüylü fiğ + %25 tritikale olmak üzere beş karışım oranı ile serpme ekim, alternatif sıralar, dik sıralar ve aynı sıraya karışık ekim olmak üzere dört ekim yöntemi uygulanmıştır. Karışım oranlarının; yaş ot, kuru ot, kuru madde ve ham protein verimleri üzerindeki etkisi belirgin olurken, ekim şekillerinin etkinliği sınırlıdır. Bütün bu verim türlerinin en yüksek ve uygun değerleri %25 tüylü fiğ + %75 tritikale ve %50 tüylü fiğ + %50 tritikale karışımlarından alınmıştır. Verimler üzerinde, 2000 yılında dik sıraların, 2001 yılında da alternatif sıraların olumlu etkileri bulunmaktadır. Botanik kompozisyonda; tritikale türü, ekim oranının üstünde pay alırken, tüylü fiğ payı düşük olmuştur. Karışımlarda tüylü fiğ boyları daha uzun olmuş ancak artan tüylü fiğ oranı ile tritikale bitki boyu kısalmıştır. Serpme ekimler, tritikalenin incelenen bütün özelliklerini olumsuz etkilemiştir. Tüylü fiğ serpme ekimi daha iyi tolere etmiştir. Alan eşdeğerlilik oranı; denemenin ilk yılında 1.405, ikinci yılında da 1.042 değerindedir. En yüksek AEO'nı veren karışım oranı %75 tüylü fiğ + %25 tritikale, ekim şekli de, 2000 yılında alternatif sıralar 1.567, ikinci yılda da serpme ekim 1.295 değeriyle en yüksek sonucu vermişlerdir. 2003, 134 sayfa ANAHTAR KELİMELER: Tüylü fiğ, tritikale, karışım oranı, ekim şekli, yeşil ot,kuru ot, ham protein verimi, alan eşdeğer oranı, botanik kompozisyon.

ABSTRACT Ph.D. Thesis Effects of Mixture Rates and Sowing Methods on Forage Yields of Triticale and Hairy Vetch (Vida villosa Roth.) Mixtures Under Ankara Conditions. Damla UNCUER Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agronomy Supervisor. Assoc.Prof.Dr. Cafer Sırrı SEVÎMAY The purpose of this study is to investigate how the winter legume (Vicia villosa) and cereal (Triticale) mixtures and their different sowing methods effect forage yield and quality. The trail had been conducted between 1999-2001 in İkizce Experimental Research Station of Central Research Institute of Field Crops. The experement had been applicated in randomized split strip plot design with three replications. Pure stand of each species and their three different mixture proportions (25-75, 50-50, 75-25% legume-cereal) had been sown in alternate rows, cross rows, same rows and broadcast methods. Main objectives in the experiment were to determinate the effects of various mixtures rate of vetch-triticale mixtures in four sowing methods on forage yield, crude protein yield, plant length, botanic composition and land equal ratio. Vetch-triticale ratios had been more effective on green forage, dry matter and cured protein yields while the effectiveness of the sowing methods remained limited. The highest and the most proper values of these yield types resulted from the 25-75% hairy vetch-triticale and 50-50% hairy vetch-triticale mixtures. During the trail, cross rows in the year 2000 and alternate rows in the year 2001 had positive effects on the yields. Triticale proportion in botanic composition had been higher compared to the seeding ratio than that of hairy vetch. In both years, hairy vetch had been longer in length in the mixtures, but as hairy vetch ratio increased triticale stem length depressed. All the observed properties of triticale had been negatively effected from the broadcast method while hairy vetch better tolerated the method. Avarage LER values were 1.405 in 2000, 1.042 in 2001. %75-25 hairy vetch- triticale mixture had higest LER in both years. 2003, 134 pages Key Words: Hairy vetch, triticale, mixture proportion, sowing method, green forage, dry matter yield, crude protein, land equal ratio, botanical composition.