Sultani çekirdeksiz ve Kalecik karası üzüm çeşitlerinde uyarılmış mutasyon etkilerinin sitolojik ve moleküler tanımlanması

Abstract

ÖZETDoktora TeziSULTAN ÇEK RDEKS Z VE KALEC K KARASI ÜZÜM ÇEŞ TLER NDEUYARILMIŞ MUTASYON ETK LER N N S TOLOJ K VEMOLEKÜLER TANIMLANMASIDilek DEĞ RMENCAnkara ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüBahçe Bitkileri Anabilim DalıDanışman: Prof. Dr. Birhan KUNTERBu araştırmada, Sultani Çekirdeksiz (SÇ) ve Kalecik karası (KK) üzüm çeşitlerinde 5 farklıdozda (20, 25, 30, 40 ve 45 Gy) gama radyasyonu uygulamaları ile uyarılmış mutasyon etkilerisitolojik ve moleküler olarak incelenmiştir.Bu amaçla her iki çeşide ait populasyon içerisinde, mutasyon etkilerinin oluşturduğu fenotipikdeğişimler M1V1, M1V2 ve M1V3 vejetasyonlarında morfolojik gözlemlerle belirlenerek,mutant adayı bireyler seçilmiştir. Mutant adayı olarak seçilen bireylerde, sitolojik tanımlama veSSCP (Single Strand Conformation Polymorphism) markörler aracılığıyla genetikpolimorfizmin tanımlanmasına yönelik çalışmalar yürütülmüştür.Sitolojik tanımlama çalışmalarında, her iki çeşitte (2n=38) diploid yapılı hücreler gözlenmiştir.Sadece SÇ 30 Gy 34 nolu bireyde 2n diploid kromozom sayısından fazla ve ploid olduğudüşünülen hücre yapısı gözlenmiştir. Genetik tanımlama çalışmaları sonucunda ise, vejetatifkarakterlerden sorumlu 50 adet SSCP primeri kullanılarak yapılan ön deneme analizlerindepolimorfik olduğu belirlenen 15 adet SSCP primeri ile tamamlanan çalışmalar sonucunda,mutant adayı bireylerle kontrol bitkileri arasında, monomorfik bant desenleri elde edilmiştir.Üzerinde çalışılan primerler ile polimorfizm sağlanamamıştır.2006, 116 SayfaAnahtar Kelimeler: Vitis vinifera L., mutasyon , gama radyasyonu, sitoloji, kromozom, SSCPi

ABSTRACTPh. D. ThesisCYTOLOGIC AND MOLECULAR IDENTIFICATIONOF INDUCED MUTATION EFFECTSIN SULTAN ÇEK RDEKS Z and KALEC K KARASI cvs. (Vitis vinifera L.)Dilek DEĞ RMENCAnkara UniversityGraduate School of Natural and Applied SciencesDepartment of HorticultureSupervisor: Prof. Dr. Birhan KUNTERThe effects of induced mutation applied by 5 different doses of gamma irradiation (20, 25, 30,40 and 50 Gy) were cytologic and molecular determined on Vitis vinifera L. cultivars, SultaniÇekirdeksiz (SÇ) and Kalecik karası (KK).Mutant candidates were selected through the morphological observations of the mutation-induced phenotypic changes in the M1V1, M1V2 and M1V3 vegetations. Geneticpolymorphism of the selected individuals were cytologically identified and characterized withSSCP (Single Strand Conformation Polymorphism) markers.In cytological studies, diploid cells (2n=38) were observed for both cultivars. Cells showingploidy level other than diploidy were found only in the individual SÇ 30 Gy 34. Geneticidentification studies performed with 50 SSCP primers on 15 polymorphic individuals resultedin monomorphic bands among the mutant candidates and the control plants. No polymorphismwas obtained with the markers studied.2006, 116 pagesKey Words: Vitis vinifera L., mutation, gamma radiation, cytology, chromosome, SSCPii