Cerrahi sınırlarda sialomüsin hakimiyetinin kolorektal kanserlerde prognoza etkileri

Abstract

ÖZET Kolorektal karsinom, gastrointestinal sistemin en sık rastlanan kötü huylu tümörüdür ve kanser sebepli ölümler sıralamasında ikinci sırada yer alır. Temel tedavi şekli olan cerrahi rezeksiyonun küratif amaçla uygulandığı olguların %20-40'ında tumoral hastalık nüks etmekte ve bu hastalann büyük çoğunluğu kaybedilmektedir. Küratif olduğu düşünülen cerrahi tedaviye rağmen tümörün nüks etmesi, birincil cerrahi tedavinin yetersizliğine, gözden kaçan mikrometastazlara veya geride bırakılan kolonda devam eden karsinogeneze bağlanabilir. Metakron karsinogeneze eşlik eden mukozal müsin değişikliklerini, histokimyasal yöntemler kullanarak ilk kez Filipe 1969 yılında ortaya koymuştur. Normalde sülfomüsin yapısındaki kolon müsin salgısının, geçiş mukozası olarak adlandırdığı bölgelerde sialomüsin formuna dönüştüğünü göstermiştir. Bu çalışmada, kolorektal kanser nedeniyle küratif cerrahi tedavi uygulanan olguların rezeksiyon sınırlarındaki mukozal müsin değişikliklerinin saptanması, bu değişikliklerin tümörün yerleşimi, evresi, differansiasyonu ve tümör nüksü ile ilişkilerinin ortaya konması amaçlanmıştır. Bu amaçla Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalında Ocak 1992- Haziran 1995 arasında kolorektal kanser tanısıyla küratif cerrahi rezeksiyon uygulanmış 61 olgu incelenmiştir. Ortalama 22.9 aylık takip sonunda 21 olguda (%34.4) nüks saptanmış, nüks eden olguların 16'sının (%76.2) rezeksiyon sınırlarında high iron diamine/Alcian blue (pH 2.5) boyası kullanılarak sialomüsin hakimiyeti tespit edilmiştir. Tümör nüksü ile sialomüsin arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (ki-kare: 27.1787, pO.0001). Sialomüsin hakimiyeti ile tümör yerleşimi, evresi ve differansiasyonu arasında anlamlı ilişki gösterilememiştir. Sonuç olarak, sialomüsin hakimiyetinin bir kötü prognoz kriteri olduğu ve cerrahi sınırlarda 25HID/AB (pH 2.5) boyasıyla kolaylıkla saptanarak, yüksek nüks riski taşıyan hasta populasyonunun önceden belirlenebileceği ortaya konmuştur. 26