Doğu Anadolu hayvancılığının Avrupa Birliği`ne uyumu ve rekabet edebilirliğinin analizi

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'de büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın önemli ölçüde yapıldığı ve yapısal problemlerin en üst düzeyde olduğu Doğu Anadolu Bölgesi ile Avrupa Birliği (AB) büyükbaş ve küçükbaş hayvancılık sektörünün yapısal farklılıklarını ortaya koymak, AB ile rekabet edebilirlikte en önemli iki faktör olan kaliteli ve düşük maliyetli üretim yapılamamasının nedenlerinin tespit edilmesini sağlamak amaçlanmıştır.Çalışma materyali, Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki hayvancılığın yapısal durumunu, hayvan sağlığı şartlarını, hayvan refahını ve uygulanan hayvancılık politikalarının etkilerini AB'ye uyum açısından tespit etmek amacıyla Erzurum, Ağrı, Van ve Elazığ illerinde 580 anket yapılarak elde edilmiştir. Türkiye ve AB'ndeki hayvancılığın mevcut durumu, mevzuat farklılıklarının ve uygulanmakta olan politikaları detaylı olarak tespit etmek için ulusal ve uluslar arası resmi kurum ve kuruluşlara ait yayınlar, web sayfaları, konu ile ilgili yapılmış çalışmalar, çıkarılan tüzük ve yönetmelikler kullanılmıştır. Elde edilen veriler gruplar halinde tablolaştırılarak özetlenmiş ve işletmelerin AB standartlarına uyum derecelerine etki eden faktörlerin analizi sınırlı bağımlı değişken modeli logit yöntemiyle tahmin edilerek yapılmıştır.Çalışma sonuçlarına göre; küçükbaş hayvan bulunduran işletmelerin tamamının, büyükbaş hayvan bulunduran işletmelerin ise %57,9'unun yerli ırklarla çalıştığı, %99'unun kayıt tutmadığı, bölgede şap, brusella gibi hastalıkların oldukça yaygın görüldüğü, işletmelerin %99'nun hayvanlarını elle sağdığı, laktasyon süresinin ineklerde ortalama 189 gün olduğu belirlenmiştir. Üreticilerin %94,5'inin mevcut yapılarıyla AB'nde uygulanan hayvan sağlığı ve refahı konularındaki standartları sağlayamayacakları tespit edilmiştir. Üretici anketlerinden elde edilen regresyon analiz sonucuna göre hayvancılığı ticari amaçlı yapan, laktasyon süresi uzun olan, toplam arazi miktarı fazla olan ve hayvancılık politikalarından daha fazla yararlanan işletmelerin AB ile daha kolay rekabet edebileceği düşüncesinde olduğu tespit edilmiştir. Mandıra ve kesimhanelerde mevsimlere göre değişmekle birlikte atıl kapasitenin fazla olduğu, üretim kapasitesi düşük olan işletmelerde hijyen şartlarına uyum konusunda sıkıntı olduğu tespit edilmiştir. Nakliyeci anket sonuçları, hayvan naklinin yıl içerisinde birkaç ay yoğun olduğunu diğer aylarda hiç olmadığını, hayvan nakil işinin süreklilik arz etmemesi nedeniyle araçların hayvanların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde tasarlanamadığını göstermiştir.Bölge üreticisinin AB ile rekabet edebilmesi için üretim maliyetini artıran ve kaliteyi düşüren düşük verimli ırklarla çalışmaktan vazgeçmesi ve hayvancılık şartlarını iyileştirmesi gereklidir. Regresyon analiz sonucunda da görüldüğü gibi ticari amaçlı üretim yapan işletmelerin sayısı artırılmalıdır. Hükümetin mandıra ve kesimhanelerin önemli bir bölümü için AB gıda güvenliği ve hijyen şartlarına uyma konusunda zorlayıcı tedbirler almalıdır.

In this study, it is aimed to explore the structural differences between Animal Husbandry sector in European Union and Animal Husbandry Sector in Eastern Anatolia Region where animal husbandry is main agricultural activity and structural problems of animal husbandry sector are high and to determine the causes that constrain quality and low cost production which are two important factors in competing with European Union.The main material of the study is the data that were collected from 580 surveys in Erzurum, Ağrı, Van and Elazığ Provinces to determine structure of animal husbandry sector in Eastern Anatolia Region, conditions of animal health, animal welfare and hygiene and the impacts of animal husbandry support policies on the accordance to European Union. Publications of related national and international institutions, their web pages, scientific papers and regulations enacted were used to determine the current situation of animal husbandry sector in Turkey and European Union, differences in regulations and policy applications in detail. The data were summarized using cross tabbing and the factors affecting accordance abilities to European Union conditions were analyzed by estimating limited dependent variable model using logit method.According to results of the study, among all of sheep and goat growing farmers, 57,9 percent of cattle growing farmers have local breeds, 99 percent don?t keep recording, animal diseases such as foot and mouth disease and brucellosis are very common, 99 percent of farmers milk the animals by hand and lactation period is only 189 days in average. With their current structure, 94,5 percent farmers would not be able to provide the standards on animal health and welfare practiced in European Union. According to the results of regression analysis for animal growers, who are running the farm for commercial purpose, have long lactation period of their cattle, have larger land and receive support policies of animal husbandry would be able to compete against the animal growers in European Union. In milk processing units, there are problems in keeping hygiene conditions in the periods when idle capacity exists and when processing capacity is low. Transporting of animals is being conducted in the couple of months of the year, thus transporting vehicles are not well equipped and designed.In order to be competitive with the farmers in European Union, farmers in the region have to give up low productive breeds causing increase in production cost and must utilize agricultural support policies. In addition, number of commercial farms and size of farms in terms of land must be increased. Government must take precautions for dairy processing units and slaughterhouses to comply with food security and hygiene conditions of European Union.