Rektum kanseri nedeniyle aşağı anterior rezeksiyon yapılan hastaların anorektal fonksiyonları ve yaşam kalitelerinin değerlendirilmesi

Abstract

50 ÖZET Günümüzde yeni sütür materyali erinin ve tekniklerinin gelişmesi, staplerlerin kullanılmaya başlanması ile tedavi yaklaşımlarında radikal değişiklikler oluşmuş ve bunun sonucunda aşağı yerleşimli rektum tümörlerinde sfinkter koruyucu ameliyatlar ön plana çıkmaya başlamıştır. Bunda amaç, post-operatif yaşam konforunu artırmak ve hastayı kolostomiden kurtarmaktır. Sfinkter koruyucu girişimlerden sonra yaşam kalitesinin daha iyi olacağı düşünülmekle beraber, bazı hastalarda defekasyon sayısında artış, gaz-gaita inkontinansı. rektal kapasitede azalma, rektoanal refleks yokluğu ve rektal kompliyansta azalma gibi semptom ve bulgular ortaya çıkmaktadır. Bu tip şikayetler ameliyat sonrası erken dönemlerde çok daha rahatsız edici düzeyde olup zaman içinde düzelebileceği gibi, tamamen kalıcı da olabilirler. Bu çalışmada, sfinkter koruyucu cerrahi girişim uygulanan rektum kanserli olgularda, ameliyattan sonra anorektal fonsiyonlardaki değişiklikleri değerlendirmek ve hastaların ameliyat öncesi ve sonrası yaşam kalitelerini karşılaştırmak amaçlanmıştır. Çalışma, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı'nda Nisan 2001 - Ekim 2002 tarihleri arasında rektum kanseri nedeniyle küratif amaçlı aşağı anterior rezeksiyon yapılan hastalardan, kolorektal anastomoz seviyesi 0-6 cm olan 10 hasta (Grup I) ile 7 cm ve üzerinde olan 10 hastada (Grup II) gerçekleştirildi. Hastalara ameliyat öncesi dönemde ve ameliyat sonrası 6. ayda anorektal fonksiyon ve basınçları değerlendirmek amaçlı anorektal manometri yapıldı ve eş zamanlı olarak hastaların yaşam kaliteleri `SF36 yaşam kalitesi ölçeği` ile ölçüldü, hastaların51 anorektal bölgeye ait şikayetleri ise tarafımızca hazırlanan `Kolorektal cerrahi sonrası hasta takip formu` ile değerlendirildi Aşağı anterior rezeksiyonlar sonrası yaşanan anorektal fonksiyon problemleri çok değişik faktörlere bağlanabilmektedir. Bizim çalışmamız sorunun multifaktöriel olduğunu düşündürmektedir, hastalarda anal sfınkter fonksiyonları bozulmakta, bununla birlikte özellikle anastomoz seviyesi aşağıda olan grupta rektal kapasitenin azalması da yaşanan problemlerin önemli nedenlerinden birini oluşturmaktadır, özellikle bu grupta daha ciddi problemler yaşanmakta ve hastaların yaşam kaliteleri olumsuz etkilenmektedir.

52 SUMMARY Recent advances in suture materials and new techniques, development of stapling devices caused radical changes in surgical treatment protocols of low rectal tumors. As a result, sphincter saving procedures became the preferred surgical method for increasing the patient's quality of life by avoiding a permanent colostomy. Although, the general belief is, to save the sphincters improves the quality of life, some patients have complaints or symptoms such as increased defecation frequency, incontinance. decreased rectal capacity, absence of rectoanal reflex and decreased rectal compliance. Generally such complaints recover in the course of post-operative period, but sometimes they might be permanent. The aim of this study was to evaluate the differences in anorectal functions after surgery and to compare the patients' pre and post-operative quality of lifes after sphincter saving surgical procedures in rectal carcinoma patients. Twenty rectal carcinoma patients with low anterior resections were divided into two groups. Ten patients in which the colorectal anastomosis level was lower than 6 cm and 10 patients equal or higher than 7 cm had taken part in this study. For evaluating the anorectal functions, all patients underwent two anorectal manometry studies, first in the pre-operative period and second on post-operative 6th month., besides SF-36 Health Quality Survey was used in the same intervals. Also, the post-operative anorectal complaints were determined with the follow-up form of colorectal surgery patients. Different factors have been accused for the post-operative anorectal functional problems after low anterior resections. The results of our study reveals53 that the problem is multifactorial, sphincter functions are becoming deprived and decreased neorectal capacity is an additional important problem especially for the patients with lower anastomosis levels. The problems seem to be increasing by lowering the anastomosis levels and this makes a negative impact on the patients` quality of lifes.