Renal transplant hastalarında görülen renal hasarın tamirinde kök hücrelerin rolü

Abstract

ÖZET Kemik iliği kaynaklı kök hücrelerin farklı hücre nesillerine diferansiye olabilme özelliğinin keşfedilmesinin ardından, hasarlı doku ve organların onaranında rol oynayan olaylar ve onarandan sorumlu olan hücrelerin kaynağı yeniden incelenmeye başlanmıştır. Kemik iliği kaynaklı kök hücrelerin, kronik renal transplant rejeksiyonunda böbreğin mezenşimal hücrelerine, akut tübüler nekrozu takiben tübüler hücre rejenerasy onuna, deneysel glomeruler hastalık modelinde glomeruler hücre remodelingine katkıda bulunabildiği gösterilmiştir. Bu çalışmanın amacı, akut rejeksiyon, akut tübüler nekroz, kronik rejeksiyon ve kalsinörin toksisitesi gibi allogreft fonksiyonlarında bozulmaya yol açan çeşitli durumlarda renal allogreftin vasküler, intertisyel ve mezenşial kompartmanlarında alıcı kaynaklı hücrelerin varlığını araştırmaktır. Çalışmaya 1990-2004 yılları arasında böbrek transplantasyonu yapılmış oniki hasta dahil edildi. Cinsiyet uygunsuz transplantasyon yapılmış ve allogreft biyopsisi veya allogreft nefrektomisi uygulanmış olan sekiz hasta, erkek donörlerden transplantasyon yapılmış iki erkek hasta (pozitif kontrol) ve kadın donörlerden transplantasyon yapılmış iki kadın hasta (negatif kontrol) değerlendirildi. Greft böbreklerde alıcı kaynaklı tübüler, mezenşimal ve endotelial hücrelerin varlığım araştırmak amacıyla renal biyopsi örnekleri kromojenik in situ hibridizasyon yöntemi (CISH) ile incelendi. Çalışma grubunu oluşturan hastaların histopatolojik değerlendirilmeleri sonucu; iki hastada akut rejeksiyon, dört hastada kronik rejeksiyon (bu hastalardan biri takrolimus toksisitesine, ikisi siklosporin toksisitesine de sahipti), bir hastada akut tübüler nekroz ve bir hastada siklosporin toksisitesi tespit edildi. Kadın donörlerden transplantasyon yapılmış erkek hastalardan ve erkek donörden transplantasyon yapılmış kadın hastadan elde edilen böbrek biyopsisi örneklerinde değişen oranlarda alıcı kaynaklı tübüler (%2-76), mezenşimal (%5-83) ve endotelial hücreler (%l-53) bulundu. Ciddi veya hafif derecede hasarlanmış greft böbreklerde alıcı kaynaklı renal hücrelerin varlığı extrarenal (muhtemelen kemik iliği kaynaklı) hücrelerin böbreğin onarımına katkıda bulunduğunu ve aynı zamanda allogreftte belirgin bir hasar 42olmaksızın normal hücre döngüsüne de katkıda bulunduğunu gösterir. Bu bulgular, gelecekte kök hücrelerin renal hastalıkların tedavisinde bir role sahip olabileceğini düşündürmektedir, ancak altta yatan mekanizmaları anlayabilmek için ilave çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar kelimeler: böbrek, kök hücre, mezenşimal hücreler, transplantasyon, tubuler hücreler 43

SUMMARY After discovering the characteristics of bone marrow stem cells that they can differentiate to various cell lineages, the events which play role in repair of damaged tissues and organs and the source of the cells which are responsible of repairing them were re-examined. It was reported that bone marrow stem cells may contribute to renal mesenchymal cells in chronic transplant rejection, acute tubular necrosis followed by tubular cell regeneration, glomerular cell remodelling in experimental glomerular illness model. The purpose of this study was to search whether the presence of recipient originated cells in renal allograft tissue of vascular, interstitial and mesangial compartments in several types of allograft dysfunction such as acute rejection, acute tubular necrosis, chronic rejection and calcineurin toxicity. A total of twelve patients, who had transplantation between 1990-2004, were enrolled to the study. Eight patients with sex mismatched transplantation and having allograft biopsy or allograft nephrectomy, two male patients who received transplantation from male donors (positive control), and two female patients who received transplantation from female donors (negative control) were evaluated. Among them, there were seven male patients who received transplantation from female donors and one female patient who received transplantation from male donor. The renal biopsy samples were examined with chromogenic in situ hybridization (CISH) method to search if any of the tubular, mesenchymal, and endothelial cells in greft kidneys were derived from the recipient. In sex mismatched study patients, two acute rejection, four chronic rejection (one also had tacrolimus toxicity and two other also had cylosporin toxicity), one acute tubular necrosis and one cyclosporin toxicity. We found various percentage of tubular (2-76%), mesenchymal (5-83%) and endothelial cells (1-53%) with recipient-derived in renal biopsy samples obtained from male patients who received transplantation from female donors and from female patient who received transplantaion from male donor. The existence of recipient-derived renal cells in severe damaged and slightly damaged greft kidneys show that extrarenal (probably bone marrow-derived) cells contribute to repair of kidney and also they may get involved to normal functional 44allograft tissue structure without contributing the repair process. These findings give an idea that in the future, stem cell may have a contibuting role in kidney diseases, however, further studies are needed to clarify these mechanisms. Key words: kidney, stem cell, mesenchymal cells, transplantation, tubular cell. 45