Çocukluk çağı kronik karaciğer hastalarında koagülan ve antikoagülan faktör düzeyleri ile sEPCR`nin hastalık evresi ile ilişkisinin incelenmesi

Abstract

Koagülasyon faktörlerinin sentezlendiği temel organ olan karaciğerin kronik hastalıklarında (KKH) hastalığın ağırlığına göre farklı derecelerde kanama ve tromboembolik olaylar görülebilmektedir. Bu çalışmamızda KKH tanısı ile izlenmekte olan hastalarda prokoagülan ve antikoagülan faktörlerin düzeylerini belirlemeyi, daha önce çocukluk çağında araştırılmamış olan endotelial protein C reseptörünün ölçülebilen formu sEPCR düzeyine bakarak KKH ağırlık derecesi ile sEPCR arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçladık.Bu çalışmaya Haziran 2007-Haziran 2009 tarihleri arasında Pediatrik Gastrenteroloji Bilim Dalı'nda KKH tanısı ile izlenen, kanama ve tromboz öyküsü olmayan 30 hasta alındı. Hastaların %10'u bilier atrezi, %6,6'sı progresif familial intrahepatik kolestaz, %10'u kriptojenik siroz, %13,2'si otoimmün hepatit, %16,6'sı Wilson hastalığı, %10'u Glikojen depo, %27'si kronik Hepatit B, %6,6'sı ise kronik hepatit C tanılarıyla izlenmekteydi. Hastalar karaciğer histopatolojik bulgularına göre siroz ve kronik aktif hepatit olarak iki gruba ayrıldı. Siroz olan grup (Grup I)'de 12 hasta, kronik hepatit bulguları taşıyan (Grup II) grupta 18 hasta vardı. Hastalarda Fibrinojen, D-dimer, Faktör V, VII, VIII, IX, vWF, Antitrombin III, Protein C, S, aktive protein C rezistansı (APCR), ile sEPCR düzeyleri çalışılarak Grup I ve II `nin sonuçları birbirleriyle ve aynı yaş grubundaki 16 sağlıklı kontrol çocuğun sonuçlarıyla karşılaştırıldı.Grup I ve II'nin median yaşları yıl olarak sırasıyla 10,7 (1-18) ile 13,5 (1-16), kontrol grubunun ise 11,5 (2,5-17,5) olup aralarında fark yoktu. Cinsiyet dağılımı yönünden gruplar farklı değildi. Ortanca izlem 4.2l ± 4.1 yıldı. Grup I'de FV, VII, IX ile vWF düzeyleri Grup II'ye göre düşük bulundu, p değerleri sırasıyla 0.015, 0.001, 0.027 ve 0'dı. FVIII, fibrinojen ve Protein S düzeyleri gruplar arası farklı değildi. ATIII ve Protein C, Grup I'de Grup II'ye göre anlamlı düşükken (ATIII; Grup I: 81,6±34,9, Grup II:118,0± 8,4 p: 0,002, Protein C Grup I: 45,8±22,8, Grup II:92,5± 42,9 p:0,0) APCR Grup I'de kontrol grubuna göre düşük olup hasta grupları arasında fark yoktu. sEPCR, KKH olanlarda kontrol grubunda anlamlı olarak yüksekti. Grup I'deki hastalarda sEPCR düzeyleri Grup II'ye göre belirgin yüksek olmakla birlikte bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi ve p:0,142'di (Grup I:176,1±.64,1, GrupII:150,2±.77,1, kontrol:87,2±.46,4).KKH'de bazı faktörler sentez defektine bağlı olarak azalırken (FV, VII, IX, vWF, ATIII, Protein C) bazılarının akut faz yanıtı olmaları ve karaciğerden azalmış klirensleri nedeniyle düzeyleri değişmemekte (FVIII, Fibrinojen), bazıları ise (sEPCR) yükselmektedir. Çalışmamızda sEPCR'nin KKH'de sağlıklı kontrolere göre önemli derecede yüksek bulunması dikkat çekicidir. sEPCR siroz olan grupta diğer hasta grubuna göre belirgin yüksek bulunmakla birlikte bu fark istatistiksel anlamlılık göstermemiştir. İleri evre karaciğer hastalarında yüksek sEPCR düzeyleri nedeniyle tromboembolik olaylar açısından da yakın izlenmeleri gerektiği sonucuna varılabilir.Anahtar Sözcükler: Kronik karaciğer hastalığı, sEPCR, koagülasyon, prokoagülan, antikoagülan

Liver is the main organ where most of the coagulation factors are synthesized and due to this fact, in many chronic liver diseases according to their severity, both bleeding disorders and thromboembolic events can be observed. Herein, we aim to evaluate the procoaculant and anticoagulant factor levels, together with sEPCR which is the soluble form of transmembrane endothelial receptor involved in the protein C pathway, that regulates coagulation and inflamation processes. We postulated that sEPCR, can be the indicator of the progression of the disease in cirrhotic patients.For this study, 30 patients with different stages of chronic liver disease without any bleeding or thrombosis history, followed by Pediatric Gastroenterology Department in Ankara University School of Medicine enrolled between the dates June 2007-June 2009 were assigned into two groups according to their liver biopsy histopathological findings. Patients revelaing cirrhotic changes in their liver biopsy were chosen to be the Group I and patients with chronic active hepatitis findings were chosen to be the Group II. In Group I, there were 12 patients and in Group II there were 18 patients. The diagnosis of these patients were; 10% biliary atresia, 6,6% progressive familial intrahepatic cholestasis, 10% cryptogenic cirrhosis, 13,2% autoimmune hepatitis, 16,6% Wilson disease, 10% Glycogen storage disease, 27% chronic hepatitis B and 6,6% chronic hepatitis C infection. In all patients, we evaluated the coagulation profile by measuring PT, aPTT, Fibrinogen, D-dimer levels, together with Factor V, VII, VIII, IX, vWF, ATIII, Protein C, S, APCR, and sEPCR. The results of these two groups (Group I and Group II) were compared with each other and also with the control group involving 16 healthy children of the same age without a history of bleeding and thrombosis. The median age in terms of years in Group I and Group II were 10,7 (1-18) and 13,5 (1-16) respectively with 11,5 (2,5-17,5) in the control group. There were no difference statistically between the age an sexes of these groups. Mean follow up period was 4.2l ± 4.1 years. In Group I, the levels of FV, VII, IX and vWF were lower than the Group II, p values 0.015, 0.001, 0.027 and 0). FVIII, Fibrinogen and Protein S levels were not sinificantly different within groups. In Group I, ATIII and Protein C levels were significantly lower in Group II (ATIII; Group I: 81,6±34,9, Grup II:118,0± 8,4 p: 0,002, Protein C Group I: 45,8±22,8, Group II:92,5± 42,9 p:0,0 ) In Group I, APCR were lower than the control group. In both of Group I and II, the levels of sEPCR were markedly higher than the control group. Even in Group I; levels of sEPCR were the highest, there was no difference between Group II statistically; p:0,142 (Group I:176,1±.64,1, GroupII:150,2±.77,1, Control:87,2±.46,4).In chronic liver disease, levels of some factors are decreaed (FV, VII, IX, vWF, ATIII, Protein C) due to the reduced production in the liver. Some of these factors, FVIII and Fibrinojen could be elevated either as a result of decreased clearence of activated factors in the liver or being an acute phase response.In this study, we found that sEPCR were higher in Group I when compared to the Group II. In advanced stage of the disease with cirrhosis, sEPCR were found to be markedly the highest one. We conclude that due to the elevated values of sEPCR, patients with advanced liver disease should be followed up with great care because of the increaed tendency of thrombembolic events. These hypothesis need to be confirmed by larger prospective studies.Key Words: Chronic liver disease, sEPCR, coagulation, procoagulant, anticoagulant