Iğdır ilinde kayısı üretiminin ekonomik analizi

Abstract

Bu araştırmada, Iğdır ilinde kayısı üretimi yapan işletmelerin kayısı üretimi ve pazarlama yapıları ile bu üretim dalının sorunları ve çözümü için alınabilecek önlemler ortaya konulmuştur. Araştırmada, Merkez ilçe ve Tuzluca ilçelerinde gayeli örnekleme yöntemi ile belirlenen 65 üreticiden anket yöntemiyle toplanan 2008 dönemine ait veriler analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; İncelenen işletmelerin ortalama işletme arazisi 51,51 da ve kayısı alanları ise ortalama 9,77 da'dır. Kayısı üretiminde dekara ortalama verim 1 281 kg olarak belirlenmiştir. İşletme grupları bakımından en yüksek verim 1 350 kg ile dördüncü grup (20 dekardan büyük işletmeler) işletmelerde elde edilmiştir. İncelenen işletmelerde üretici eline geçen ortalama kayısı fiyatı 0,62 TL/kg'dır. Üretici eline geçen en yüksek fiyat 0,74 TL ile ikinci grup (6-10 dekar arasındaki işletmeler) işletmelere aittir. İşletmelerde dekara yapılan tesis dönemi masrafları 991,19 TL, üretim masrafı 566,44 TL olarak belirlenmiştir. İşletmelerin ortalama brüt karı 403,16 TL/da, net karı 227,78 TL/da olarak bulunmuştur. İşletme grupları bakımından en yüksek brüt ve nispi kar ikinci grup işletmelere aittir. Kayısı üretiminde en önemli sorunların başında ilkbahar geç donları gelmektedir. Kayısı pazarlamasına yönelik bir kooperatifin bulunmaması sebebiyle üreticinin eline tatmin edici fiyatlar geçmemektedir. İlde kayısı fiyatları genellikle komisyoncular ve tüccarlar tarafından belirlenmektedir. Kayısı üreticilerinin kendi birliklerini kurarak üretim ve pazarlama aşamalarında karşılaştıkları sorunları çözmeleri mümkün olacaktır.

In this research, apricot production and marketing structures of the farms in Iğdır province were explored; the existing issues they face in apricot production were determined, and the measures that can be taken are suggested. The year of 2008 data were collected through face to face survey study from 65 apricot producers chosen by intentional sampling method in Central and Tuzluca districts of Iğdır province, and then these data were analyzed. According to the study results, the average land size and apricot orchard size of farms investigated were 51.51 da and 9.77 da, respectively. Average apricot production yield per decare was found as 1 281 kg. In terms of farm groups, the highest yield was in fourth group (those farms with apricot orchard size bigger than 2 ha) with 1,350 kg. Average apricot producer price, on the other hand, was 0.62 TL/Kg. The highest apricot producer price was in the second group farms (those farms with apricot orchard size from 6 to 10 da) with 0.74 TL.Plantation cost and production costs per decare were 991.19 TL and 566.44 TL, respectively. Average gross margin and net profit, on the other hand, were 403.16 TL, 227.78 TL in the farms. The highest gross margin and relative profit were in the second group farms. Results show that the most important problem of all in apricot production was the last spring frosts. In addition, due to lack of sale cooperative in the region, producers could not receive a satisfactory price for their crops. Apricot prices in the province were generally determined by middlemen and traders. If apricot farmers establish their own unions, producing and marketing problems can be solved.