Tozanlı havzası Tokat-Almus ilçesi ekolojik temelli kırsal peyzaj planlaması

Abstract

Günümüzde coğrafi alanların rasyonel kullanımı, her ulusun en önemli konularından biri durumuna gelmiştir. Örneğin doğru alan planlaması yapılmadan ortaya konulan çalışmalarda, çeşitli özellikleri nedeni ile tipik ve emsalsiz olarak nitelenecek ve korumaya alınabilecek ulusal veya uluslar arası düzeyde önemli kaynak değerlerinin yok olması tehlikesi ile karşı karşıya kalınabilmektedir.İşte tam bu noktada devreye giren ve doğru alanın doğru kullanıma hizmet vermesi gerektiği gerçeği çerçevesinde mümkün olan en doğru alan kullanımının oluşturulmasını sağlayan planlama çalışmaları, hem arazi kayıplarını önleyen hem de arazinin rantabl kullanımlarının belirlenmesini gerçekleştiren çalışmalardır.Doğal ve kültürel kaynak değerlerinin sürdürülebilir kullanımında ekolojik temelli alan kullanım planlamalarına olan ihtiyaç giderek artmaktadır. Bu zorunluluk doğal ve kültürel çevre üzerindeki artarak devam eden baskılar (arsa spekülasyonları, nüfus artışı, çevre sorunları, yasal yetersizlik ve açıklıklar, yanlış kaynak yönetimi vb.) nedeni ile bir zorunluluk durumuna gelmiştir.Tokat İli sınırları içerisinde yer alan Almus ilçesi ve yakın çevresi, doğal ve kültürel kaynak değerleri ile dikkati çeken bir alan olup, optimal alan kulanım kararlarının ortaya konması amacı ile sürdürülebilir ekolojik temelli bir peyzaj planlamasının ortaya konulması amaçlanmıştır.Çalışmada öncelikle, alan kullanım çalışmaları ve literatür bilgileri ışığında Tokat-Almus ilçesinin doğal ve kültürel özellikleri ortaya konmuştur. Alanın doğal yapısı ile ilgili tüm haritaların CBS ortamında analizi ile, her alan kullanımı için potansiyel uygunluk durumları tespit edilmiştir. Elde edilen bu haritaların kendi aralarında yeniden analizi yapılarak her alan kullanımı için en uygun arazi parçaları tespit edilmiş, bu bağlamda hazırlanan sonuç haritası üzerinde her kullanım ayrı ayrı belirtilmiştir.Çalışma sonucunda; toplam 85270 ha alana sahip olan Almus ilçesinin 12 950 ha'ı (%15,19) rekreasyon ve turizm, 7 739 ha'ı (%9,08), tarım, 7 840 ha'ı (%9,19) sanayi, 11 305 ha'ı (%13,26) yerleşim, 42 756 ha'ı orman (%50,14), orman alanlarının ise 5 924 (%13,86) ha'ı koruma alanı olarak tespit edilmiş ve bu doğrultuda planlama yapılmıştır.

Appropriate and efficient utilization of geographical areas has become one of the most important issues of every nation nowadays. For example, in studies lacking suitable landscape planning, it is likely to face the danger that nationally or internationally important resource values which are qualified as unique due to their features and which can be protected may disappear. Just at this stage intervene the landscape planning studies which help develop the most rational area utilization possible within the understanding framework that appropriate area should serve appropriate goals. These studies both prevent land losses and determine profitable utilization of the land.The need for landscape planning with ecological basis in the sustainable utilization of natural and cultural resource values is ever increasing. This need has become a must due to constantly increasing pressures (land speculations, population growth, legal inadequacies and shortcomings, inappropriate resource management, etc.) on natural and cultural environment.Almus town and its environs, within the boundaries of Tokat province, is an outstanding area due to its natural and cultural resource values; therefore, this study aimed at creating a landscape planning based on a sustainable ecological basis in order to set forth the optimal land utilization decisions.The primary concern in the study was to put forward the natural and cultural features of the area in the light of area studies and literature review. All the maps regarding the natural structure of the area were analyzed in the CBS medium and potential appropriateness conditions for each area utilization were determined. Following the re-analysis of the obtained maps, the most appropriate land segments for each area utilization were determined and each utilization was indicated on the resulting map created in this context.In conclusion, 12950 ha (15,19 %) of Almus county, which has a total area of 85270 ha, was determined as recreation and tourism area, 7739 ha (9,08 %) as agriculture area, 7840 ha (9,19 %) as industry area, 11305 ha (13,26 %) as settlement area, 42756 ha (50,14 %) as forest area, and 5924 ha (13,86 %) of the forest areas as conservation area and a corresponding plan was created.