Yusuf Kıssasinin sosyo-psikolojik tahlili

Abstract

107 ÖZET İnsan, kendisine verilen ve hiç bir canlıda bulunmayan özellikleri sebebiyle dünyada en üstün varlıktır. Evrendeki konumunu. Yaratıcının emir ve tavsiyelerine itaati, çerçevesinde kurur. Kendisinin O'na bağlılığı nisbetinde tanır. İnsan, evren ve Yaratıcı ilişkisini kavrayabilmek için evrende cereyan eden olaylar, insanın kendisi, Rabb'ı ve alem üçgeninde bir tezgâh kurar. Buna göre; iç dünyası ve sosyal hayattaki tezahürleri inceleyerek Şâri-i hakikiye (Allah'a) izafeten mecazî sâri olan peygamberlerin (din kurucuların) örnek hayatını inceler ve buna göre Allah'ın öğretisini yorumlar. Alemdeki vazifesini anlar ve hayattan nasıl istifade edeceğini bilir. Kur'an. insana Yaratıcısını tanıtan ve onun yaratılış gayesini ortaya koyan kaynaklardan biridir. İnsanın geleceğine ve iç dünyasına ışık tutması bakımından, bunu geçmiş toplumların yaşayışlarını içeren ` Kıssa` larla çok veciz bir şekilde ortaya koymuştur. Özellikle `Hazret-i Yusuf Kıssası` ile insanın fıtratı ve mahiyeti hakkındaki en güzel tesbitleri günümüze kadar taşımıştır. İnsanın yaratılışında mevcut melekî ve hayvanı duygular, Hz. Yusuf ile Zeliha arasında geçen ve kıssada adı geçen diğer efradın, kaderin yüklediği rollerle yaşanmış münasebetlerinde en güzel şekilde ifadesini bulmuştur. İnsan, grup ve müessese ilişkileri bu kıssada tabii ve insanî gerçekler çerçevesinde akıcı bir üslupla dile getirilmiştir. Ulvî arzularla süflî isteklerin sosyal arenada aldığı şekli ortaya koyarak ibret verici sahnelerle iffet, sabır ve doğruluğun değerini, ihtiras ve nefsanî arzuların elem verici sonuçlarını, insanın bütün duygu ve duyumlarına hitap ederek, canlı bir şekilde dramatize etmiştir. Özellikle Hz. Yakub ve Yusufun sabrı, Allah (C.C.)un takdirine tam teslimiyeti ve tevekkülü, her halükârda Rabblerinden yardım istemeleri, onların sağlam bir irade ve kişilik sahibi kimseler olduklarını ortaya koymaktadır. Hz. Yusuf (a.s)un bu kıssada bir evlat, kardeş, genç, vezir ve bir peygamber olarak örnek bir kişilik sergilemiş olduğunu görüyoruz. Rabb'ının yardımıyla her türlü dünya nimetine kavuştuğu bir zamanda ve mekânda bile Allah'tan ölümünü isteyerek, ahiret alemine açılan pencerenin (kabrin) tatlı ve güzel yüzünü görmüş ve göstermiştir.

108 ABSTRACT Human being is the most excellent creatura in the world because of the characteristics that were given him/her and any of the creature has got like that. He defends his position in universe in the limits of the advices and obediences of the creator. He/she recogrizes hemself as much as his/her full of sines for the creator. Human being makes a triangle among the events that were happened in universe; himself, the lord God as he/she can understand the relation between universe and the creator. Accosding to this; As analysing the events in his/her inner world and social life, he analyses the model of life of the prophets were founders of religious, referring to God as a result he explains creed of God. He/she learns his/her duty in the world and knows how he/she can profit by the life. Koran is one of the sources that introduces the Creator to the human being and shows the aim of hiscreation. Koran displayed this by the stories briefly that had included life of the last societies as lighting way to the inner life and future of the people. The best establishes about creation and the reality of the people had been carried up to nowadays specially by the story of prophet Yusuf. The animal and Angel senses that had been in the creation stays as the best position in the story that was between Yusuf and Zeliha. The relations were among people, group and foundation had been mentioned fluently stuation in this story. This story had showed us the situation of high wishes and low wishes in the social arena; the worth of honesty, patience and chastity in an exemplary stage; the results of greed and spiteful wishes that had showed us paing; and it had adressed all the senses and sensations of people and dramatised in an active way. Specially the patience of the prophet Yakub and the prophet Yusuf, their submission to God perfectly and putting their trust in God, their asking from God in every stutation shows that they were the people who had a strong decree and personality. In the story we see the prophet Yusuf showed a typical personality as a chield, brother, young, vizier and a prophet. He even had every kind of world blessing by the lord God, in the period of time and the place, he had wanted death from God and he had seen and showed nice and good ways of Grave.