Mecell`de bulunan Hukuk-dil ilişkisine yönelik külli kaidelerin çözümlemeleri

Abstract

Mecelle'de Bulunan Hukuk-Dil İlişkisine Yönelik Külli KaidelerinÇözümlemeleriTam adıyla Mecelletu Ahkâmi'l-Adliyye (Adli Kaideler Kitabı) akitler ve borçlarhukuku ile sivil muhakeme usulünü maddeler halinde ihtiva eden bir kanunnamedir.Toplam 1851 maddeden oluşan Mecelle'nin hazırlanışında, başta Ahmet Cevdet Paşaolmak üzere devrin seçkin hukuk otoriterli görev almıştır. Mecelle'nin hazırlanmasında siyasi,hukuki ve iktisadi etkenler göze çarpmaktadır. Mecelle, alanında bir yenilik arz ettiğinden, bugünkü Türkiye sınırları dışında da uygulanmıştır. Nihayet Türkiye'de 1926 yılında kabuledilen yeni Medeni Kanun ile beraber yürürlükten kaldırılmıştır.Külli kaideler, ifade ettikleri anlam ve yapıları bakımından fıkhın geliştiği asırlarda,büyük hukukçuların eliyle tedrici olarak ortaya çıkmış ve tekamül etmiştir. Bu kaidelerinmetinlerinin ilk olarak, Peygamber Efendimize ait olanları dışında, kimler tarafındansöylendiği de bilinmemektedir.İslam Hukukçuları nassın (hukuk kuralı-metin) ne istediğinin ortaya konulmasındagünümüz hukukunda ?Lafzi Yorumlama Yöntemi? ya da ?Deyimsel Yorumlama Yöntemi?denilen klasik Fıkıh Usulü tabiriyle ?Usulu'l Kavaidi'l Luğaviyye? ?Usule Ait Dil Kaideleri?ni kullanmışlardır.Hukuk-dil ilişkisi bakımından Mecelle'deki külli kaidelerin çözümlemeleri, dil iledoğrudan ilgili olanlar ile dolaylı olarak ilgili olanlar şeklinde yapılabilir. Mecelle'dedoğrudan dil ile ilgili olarak tespit edilen kaideler on bir tane olup, dolaylı olarak tespitedilenler ise iki tanedir.Dil ile ilgili kaideler, Mecelle'deki yasaları etkilemiştir, bir başka deyişle, bu kaidelerdayanılarak Mecelle'de maddeler meydana getirilmiştir. Ancak, bunda, kaidelerin her birininaynı derecede Mecelle'deki maddelere etki etmediği görülür.Anahtar Kelimeler: Hukuk, Dil, Usul, Hüküm, Külli Kaide,

The AnalysıOf The General Rules In Majalla Related To Law-sLanguage Relatı onMajallat al-Ahkam al-Adliyya (the Book of Juridicial Rules) is a code includingarticles about contracts, the law of contract and the methodology of Civil Code.Ahmad Jawdat Pahsa and other eminent scholars of the time played a significantrole in the compilation of the Majalla which consists of 1851 articles. Socio-politicaland legal conditions of the time played influenced the preperation of of the Majalla.Majalla, the first legal work of its kind, was also well accepted in other Islamiccountries. With the adoption of Civil Code, the Majalla was abolished.General rules in Islamic Law, in terms of their meaning and their structures,gradually developed throught the centuries with the contribution of the great jurists.Apart from those attributed to the Prophet, those who said these general rules are notknown.Early muslim jurists used, to use the term which is common in early works ofIslamic jurisprudence, Usul al-Qawaid al-Lughawiyya (The Method of LinguisticRules) in their understanding of what is meant in the scripture (legal rule -text), anapproach which is in line with the modern method of ?literal interpretation? or?idiomatic interpretation.?In terms of law-language relation, the general rules in Majalla can be dividedinto two as those direcly related to the language and those not related. In Majalla , thenumber of the general rules directly related to the language is eleven while thoseindirecly related two.General rules related to the language influenced the articles in al-Majalla. Inother words, the articles in Majalla are based on the general legal principles. However,it needs to be mentioned that the general rules din not play a role in the same degree.KEY WORDSLaw, Language, Jurispredence, Verdict, General Rule.