8. yüzyıldan 15.yüzyıla kadar Urfa şehrinin siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik hayatı

Abstract

ÖzetUrfa, Fırat Nehri'nin doğusunda ve Mezopotamya topraklarının içinde yer almış tarihibir şehirdir. Şehrin isimleri arasında Edessa, Urfa, Ruha ve Orhai ençok kullanılmışolanlardır. Şehrin kuruluşu Seleukos Devleti tarfından olmuştur. Şehri önemli kılanunsurların başında Abgar Krallığı'nın Hz. sa'nın yaymaya başladığı Hıristiyanlığı kabul edenilk krallık olması gelir. Urfa şehri Roma, Med, Pers, Sasani ve Bizans mparatorluklarıncapaylaşılamamıştır. Şehir 7. yy.'da Iyad b. Ganem tarafından slam Dünyasına kazandırılmıştır.Hz. brahim'in burada yaşaması nedeni ile Müslümanlar tarafından kutsal kabul edilen şehir12. yy.'a kadar devam eden slam egemenliğinden sonra Haçlı Seferleri ile farklı bir kimlikkazanmıştır. Urfa Haçlı Kontluğu'na 1144 yılında son veren mameddin Zengi slamdünyasında büyük saygınlık kazanmıştır.Türkler tarafından iskân edilen Urfa zaman içinde Müslüman bir yapıya kavuşmuştur.Moğollar tarafından işgaller bölge için olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Şehir bu işgaldensonra eski canlılığına kavuşamamıştır. Ak Koyunlu ve Kara Koyunlu Türkmen oymaklarıtarafından yönetilen şehir zaman içinde değerini yitirmiştir. Şehir, tarihinden getirdiği farklıkültürler sayesinde farklı mimari eserler ve efsaneler ile doludur. Bunlar arasında Balıklı Göl,Makam-ı brahim, Fırfırlı Camii, Selahaddin Eyyubi Camii, Circis Peygamber Camii, Kale,Harran Kapı, Bey Kapı, Samsat Kapı, Mendilon efsanesi, Nemrut ve Hz. brahim efsanesi yeralmaktadır.Anahtar Kelimeler: Urfa, Edessa, Iyad b.Ganem, mameddin Zengi, Abgar Kırallığı,Moğollar, Kuzey Suriye.

AbstractUrfa is a historical city that is situated in the east of the Euphrates and that is inMesopotamia. The most used names of the city are Edessa, Urfa, Ruha and Orhai. The citywas founded by the Seleukos State. The city is important because the Abgar Kingdom is thefirst kingdom to adopt the Christianity that the Prophet Jesus started to spread. Urfa couldn?tbe shared by Roma, Med, Pers, Sasani and the Byzantine Empire. The city was gained by theMuslim World by the help of Iyad b. Ganem in the 7th century. It is believed that Urfa is aholy city because The Prophet brahim lived here. The Muslim sovereignty is lasted until 12thcentury and the city gained a different identity after the Crusades. mameddin Zengi, who putan end to Edessa Crusade Earldom in 1144, became a highly respected person.Urfa, which is investigated by the Turks, became a muslim city in the time. Beingoccupied by the Mongols resulted in negative. After this occupation, the city couldn?t recoveragain. The city that was directed by Ak Koyunlu and Kara Koyunlu Turkoman tribes lost itsvalue during the years. The city is full of different architectural works and legends because ofthe different cultures in its history. These architectural works and legends are; Balıklı Göl,Makam-ı brahim, Fırfırlı Mosque, Selahaddin Eyyubi Mosque, Circis Peygamber Mosque,Castle, Harran Kapı, Bey Kapı, Samsat Kapı, Mendilon Legend, Nemrud and Hz. brahimLegend.Key Words: Urfa, Edessa, Iyad b.Ganem, mameddin Zengi, Abgar Kingdom,Mongols, North Syria.