216 numaralı 1315-1317/1897-1899 tarihli Urfa Şer`iyye sicilinin hukuksal analizi

Abstract

ÖZETÇalışmamız 216 numaralı Urfa şer'iyye sicilinin hukuksal analizidir. Şer'iyye sicilleriOsmanlı mahkemelerine gelen davaların mahkemelerde tutulmuş olan kayıtlarıdır. Bunlarhem tarihsel, hem hukuksal, hem de sosyolojik olarak önem arzetmekte, o döneme ışktutmaktadır. Çalışmamızda sicil içerisinde yer alan dava çeşitlerinin analizine tek tek yerverilmiştir. Dava çeşidi olarak defterde vekâlet, vasi tayini, nikâh, mehir, talak, miras, nafakave alışverişe dair kayıtlar bulunmaktadır. ncelemiş olduğumuz dönemin, Tanzimat dönemiolması dolayısıyla şer'iyye mahkemelerine gelen dava çeşitleri belli konularla sınırlıdır.Tanzimat döneminde yeni mahkemeler kurulmuş, bunların görev alanları belirlenmiştir. Bunagöre şer'iyye mahkemelerinin yetki alanları kısıtlanmış, yeni kurulmuş olan laik karakterliNizamiye mahkemeleri, şer'iyye mahkemelerinin bir kısım yetkilerini devr almıştır. Osmanlıadalet sistemi içerisinde yer alan mahkemelerde bu adalet tevzii görevini yerine getirengörevliler de vardır. Bunların ilki ve en önemlisi davaları gören ve hükme bağlayan hâkimdir.Hâkim dışında muhzır, mübaşir, katip gibi görevliler de mahkemede görev yapmaktadır.Anahtar Kelimeler: Şer'iyye sicili, hukuksal analiz, Tanzimat dönemi, şer'iyye mahkemeleri

ABSTRACTThis study is about the legal analysis of the Urfa Shar?iya Register, No. 216. Shar?iyaregisters were the registrations of the cases brought to the Ottoman courts. This wereimportant documents, enlightening that period historically, legally and sociologically. In ourstudy, different types of cases has been analysed one by one. As far as the case types wereconcerned, there were registrations related to procuration, guardian appointment, marriage,dowry, divorce, inheritance, alimony and shopping. The period we studied was the TanzimatPeriod, the cases brought to the Shar?iya Courts were limited to certain subjects. During theTanzimat Period, new courts were established and their authorities were determined. As aresult of this, the authorities of Shar?iya Courts were narrowed down, while some of theirauthorities were carried over to the newly established secular Nizamiye Courts. There weresome agents within the courts that were part of the Ottoman justice system who wereperforming the duty of justice distribution. Of the first and foremost of them was the judgewho dealt with the cases and decided on them. Apart from the judge, officers like court usher,crier and clerk were also performing duties in the courts.Keywords: Shar?iya register, legal analysis, Tanzimat Period, Shar?iya Courts.