Alevilik`te buyruk kavramı ve İmam Cafer örneği

Abstract

ÖZETAnadolu'da ki Alevi topluluklar arasında daha çok sözlü kültür hakimdir. Bazıyazılı kaynaklara da sahip oldukları görünmektedir. Bunlar arasında en önemli olanı ise,?Buyruk? veya ?Buyruklar?dır.Bu topluluklar içerisinde Buyrukların en bilineni mam Cafer Buyruğu ve şeyh SafiBuyruğudur. Muhtevasında mam Cafer Sadık'ın sözleri, şeyh Safi ile oğlu şeyhSadreddin arasında geçen konuşmalar yer almaktadır. Bu eserler, Alevû çevrelerde kutsalmetinler olarak kabul görmektedir. Buyruk, Aleviliğe Safevi propagandasının bir aracıolarak girmiştir. Toplumsal birlikteliğe önem verilmiştir. Buyrukta merkezi öneme sahipolan ?üç sünnet yedi farz? meselesi buna örnek olarak gösterilebilir. Buyruk ile Kur'anarasında itikadû konularda bir paralellikten bahsedilebilir. Ancak güçlü bir vurguyu amelûkonular için görememekteyiz.Bu eserler, mam Cafer'e isnat edilmektedir. Ancak bu iddia her şeyden önce,tarihsel açıdan imkânsız olduğu gibi, mam Cafer Sadık'ın hayatı, şahsiyeti ile ilgilibilgiler doğrultusunda da mümkün görünmemektedir.Anahtar Kelimeler: Alevûler, Buyruk, mam Cafer, Kur'an.

ABSTRACTAlthough oral kulture has prevailed among the Anatolian Alawites, they also usedwritten culture. ?Buyruk? is the most important one of the latter.?Buyruk? by Imam Jafer and by Shaikh Safi are the most well-known ones. TheseWorks guiding procedures and ethics are considered sacred boks. Buyruk became part ofAlawi teaching as a means of Safawi propaganda. Safawis used thes works to gainpolitical support of Turkmans.As far as the position of Qur?an is corcerned, the attitude towards it in Buyruk ispositive. It can also be said that there no essential difference between Qur?nic perspectiveand that of Buyruk. There is only differences in detail.These works are attributed by Alawis to Cafer al-Sadıq. But, this attribution ishistorically baseless. On the other hand, in the light of the historical accounts about hislife, his persolanity, this attribution is also baseless.Key Words: Alawis, Buyruk, Imam Cafer, Qur?an.