İlköğretim okulu öğretmenlerinin eğitim örgütlerinde duygusal şiddete ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma

Abstract

Bu araştrma, ilköğretim okulu öğretmenlerinin eğitim örgütlerinde iletişim biçiminesaldılar', `sosyal ilişkilere saldılar', `itibara saldılar', `göreve yönelik sdılar'boyutlarında duygusal şiddete ilişkin öğretmen görüşlerini ortaya koymayı, öğretmenlerinkarşılaştıkları duygusal şiddet eylemlerini ve duygusal şiddete ilişkin öğretmen görüşlerinin,cinsiyet, medeni durum, kıdem ve öğrenim durumu değişkenlerine göre farklılaşıpfarklılaşmadığını saptamayı amaçlamıştır.Betimsel tarama niteliğinde olan bu araştırmada, ilköğretim okulu öğretmenlerininkişisel özelliklerine ilişkin `Kişisel Bilgi Formu' ile veri toplamak amacıyla araşştırmacıtarafından geliştirilen `Duygusal Şiddet Ölçeği' kullanılmıştır. Duygusal Şiddet Ölçeği toplam35 maddeden oluşan ve duygusal şiddeti dört ayrı boyutta değerlendiren bir ölçektir.Araştırmacı tarafından geçerlilik ve güvenirliği test edilen ölçeğin ?İletişim BiçimineSaldılar? boyutunda 6, ?Sosyal İlişkilere Saldılar? boyutunda 6, ?İtibara Saldılar?boyutunda 13, ?Göreve Yönelik Saldılar? boyutunda 10 madde yer almaktadır.Araştırmanın evrenini, Şanlıurfa ili merkez ilçedeki 62 ilköğretim okulunda görevyapan 2542 öğretmen oluşturmuştur. Zaman ve ekonomik sınırlılıklar nedeniyle araştırmadaörneklem alma yoluna gidilmiştir. Bu amaçla araştırma, 470 ilköğretim okulu öğretmeniüzerinde yapılmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemeleri SPSSprogramı ile bilgisayar ortamında yapılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde dağılımı,aritmetik ortalama ve standart sapma, t testi, tek yönlü varyans analizi (Anova), Scheffe veDunnett C testlerinden yararlanılmıştır.Araştırmada elde edilen sonuçlar aşağıda özetlenmiştir.Araştırmada, ilköğretim okulu öğretmenlerinin, iletişim biçimine saldılar boyutundayer alan duygusal şiddet davranışlarına ?bazen? düzeyinde, sosyal ilişkilere saldılar, itibarasaldılar, göreve yönelik saldılar boyutlarında yer alan duygusal şiddet davranışlarına ise,?nadiren? düzeyinde maruz kaldıkları bulunmuştur.İlköğretim okulu öğretmenlerinin görüşlerinin ortalama yüzde değerlerine göre;öğretmenlerin %23.5'i iletişim biçimine saldılar boyutunda yer alan duygusal şiddetdavranışlarına, %12'si sosyal ilişkilere saldılar boyutunda yer alan duygusal şiddetdavranışlarına, %13.5'i itibara saldılar boyutunda yer alan duygusal şiddet davranışlarına,%16.5'i göreve yönelik saldılar boyutunda yer alan duygusal şiddet davranışlarına süreklimaruz kaldıklarını ifade etmişlerdir Bu ortalamalara göre, araştırmaya katılan ilköğretimokulu öğretmenlerinin yaklaşık % 17'si duygusal şiddet mağdurudur.Araştırma bulgularına göre, ilköğretim okulu öğretmenlerinin iletişim biçiminesaldılar boyutunda yer alan duygusal şiddet davranışlarına ilişkin görüşleri, cinsiyete,medeni duruma, kıdeme ve öğrenim durumuna göre farklılaşmamaktadır.öğretmenlerinin sosyal ilişkilere saldılar boyutunda yer alan duygusal şiddetdavranışlarına ilişkin algıları, cinsiyete, medeni duruma ve öğrenim durumuna görefarklılaşmamakta, buna karşın kıdem değişkenine göre farklılık göstermektedir. Kıdemi 16-20yıl arasında olan öğretmenler, kıdemi 1-5 yıl arasında olan öğretmenlerden daha yüksekdüzeyde bu boyutta yer alan duygusal şiddet eylemlerine maruz kalmaktadır.İtibara saldılar boyutunda yer alan duygusal şiddet davranışlarına ilişkin öğretmengörüşleri, cinsiyet ve öğrenim durumu değişkenlerine göre farklılaşmazken, medeni durumave kıdeme göre anlamlı farklılık göstermektedir. Bekar öğretmenler evli öğretmenlerden,kıdemi 11-15 yıl arasında olan öğretmenler, kıdemi 21 ve üzerinde olan öğretmenlerdenyüksek düzeyde bu boyutta yer alan duygusal şiddet davranışlarına hedef olmaktadır.öğretmenlerin göreve yönelik saldılar boyutunda yer alan duygusal şiddetdavranışlarına ilişkin algıları, medeni duruma, kıdeme ve öğrenim durumuna görefarklılaşmazken, cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Göreveyönelik saldılar boyutunda yer alan duygusal şiddet davranışlarına, kadın öğretmenler, erkeköğretmenlerden daha yüksek düzeyde maruz kalmaktadır.

This research aims to reveal the elementary school teachers? views related tomobbing which they face at educational organizations in the dimensions of ?attacksto communıcation manner?, ?attacks to social relations?, ?attacks to prestige?,?attacks to duty? and determining whether the behaviours of mobbing that teachersface and the theachers? views of mobbing differentiated according to the variables ofgender, marital status, tenure and education level.In this descriptive research ?Personal Data Form? related to the personal traitsof elementary school teachers and ?Mobbing Scale? that was developed by theresearcher to collect data were used. Mobbing Scale composed 35 items and evaluatesmobbing in four different dimensions. The Scale, whose validity and reliability aremeasured by the researcher includes 6 items in ?attacks to communication manner?, 6items in ?attacks to social relations?, 13 items in ?attacks to prestige? and 13 itemssin ?attacks to duty? dimensionsThe study was conducted in the centre of Şanlıurfa. The population of theresearch composes 62 elementary schools and 2542 teachers who are working inthese schools. Time and economic restrictions led us to take sample in the study. Thusresearch was conducted on 470 elementary school teachers randomly. The statisticalanalysis of data was realized by SPSS program on computer. In the analysis of datafrequency, percentage distribution, mean, standard deviation, t test, one way Anova,Scheffe and Dunnett C test are used.The results of the research were summarized below:Results of this study showed that elementary school teachers `sometimes? arefaced to mobbing in the dimension of attacks to communıcation manner and`seldom? in the dimensions of attacks to social relations, attacks to prestige andattacks to duty.Moreover results showed that 23.5 percent of teachers stated that they arefaced to mobbing in the dimension of attacks to communıcation manner, 12 percentClick here to buyof them reported that they experience mobbing at attacks to social relations, 13.5percent of teachers face to mobbing in the dimension of attacks to prestige.Considering these percentages, it can be said that nearly 17 percent of teachers arethe victim of mobbing.The findings of the research showed that the opinions of elementary schoolteachers related to behaviours of mobbing in the dimension of attack tocommunıcation manner were not differentiated according to their gender, maritalstatus, tenure and education level.The views of teachers related to the beheviours of mobbing in the dimensionof attacks to social reletions were not differentiated according to their gender, maritalstatus and education level however, they were differentiated according to tenure. Inthis aspect, teachers who have 16-20 years tenure exposed mobbing more than thosewho have 1-5 years tenure.While the views of the teachers related to the behaviours of mobbing in thedimension of attacks to prestige were not differentiated according to their gender andeducation level, they were significantly differentiated in marital status and tenure. Inthis aspect, teachers who are unmarried and theachers who have 11-15 years tenureare faced to mobbing behaviours more than those who are married and those whohave 21 years or over job tenure.Whereas the perceptions of teachers related to the behaviours of mobbing inthe dimension of attacks to duty were not differentiated according to their maritalstatus, tenure and education level, they were significantly differentiated according totheir gender. In this manner, female teachers are faced to mobbing behaviours in thedimension of attacks to duty more than their male counterparts.