Eş`as B. Kays El-kindî`ninhayatı, kişiliği ve İslâm tarihindeki yeri

Abstract

Es`as b. Kays, Yemenli bir kabile olan Kinde'nin Âkilü'l-Mürâr kolunamensup bir ailenin çocuguydu. Babası Kays, aynı zamanda bu kabilenin lideriydi.Annesi Kebse de aynı kabileye mensuptu. Hicretten önce yaklasık 23 yıllarındadogmustur.Es`as, Hicretin 10 (632) yılında Kinde kabilesinden olusan bir heyetinbasında Medine'ye gelmis, Hz. Peygamber'le görüsmüs ve kabilesiyle birlikteMüslüman olmustu. Bu sırada Hz. Peygamber, onun kız kardesi Kuteyle ilenikâhlanmıs, ancak Hz. Peygamber'in vefatı üzerine evlilikleri gerçeklesememisti.Yine aynı sıralarda kendisi de Hz. Ebû Bekir'in kız kardesi Ümmü Ferve ileevlenmis ancak onu yanında götürmesine izin verilmemisti.Es`as, Hicrî 11 (633) yılında Kinde kabilesiyle birlikte Hz. Ebû Bekir'inYemen valilerine karsı ayaklanmıs ve irtidat etmisti. Daha sonra isyan bastırılmıs,Es`as da esir edilip Medine'ye getirilmisti. Hz. Ebû Bekir tarafından affedilenEs`as, bir süre Medine'de kaldıktan sonra, Hz. Ömer dönemi boyunca Irak veSuriye cephelerindeki fetihlere katıldı. Es`as, Hz. Osman tarafından Azerbaycanvaliligine atanmıs, ancak Hz. Ali Hilâfete gelince onu Kûfe'ye çagırmıstı.Es`as, Hz. Ali dönemindeki hâdiselere aktif bir siyasetle katılmıs, Sıffîn veözellikle de tahkîm olayında Hz. Ali'nin bir taraftarı olarak belirleyici bir rolüstlenmistir. Kabilesinin çıkarlarını ön planda tutan bir karakterle hareket edenEs`as, çogu zaman haksız ithamlarla elestirilmistir. Bundan dolayı da Hz. Ali'ninsiyasî basarısızlıgının en önemli aktörlerinden biri olarak anılmıstır. Özellikle Siîanlayısça siddetli tenkitlere hedef olmus, hatta Irak ordusunu içerden çökertmekiçin Hz. Muâviye ile anlasmalı oldugu da dile getirilmistir.Hz. Ali'nin Hâricîlerle mücadelesine ve Samlılar üzerine yürümek yerineKûfe'ye çekilmesine de etkide bulunan Es`as, Hz. Ali'nin öldürülmesinden birsüre sonra Kûfe'de Hicrî 40 (661) veya 41 (662) yılında vefat etmistir

Ash`ath b. Qays belongs to Âkil al-Murar branch of Kinda, a Yamanitetribe. His father Qays was the leader of the tribe. He was born around 23 beforehijra. After his father?s killing by the Mudaris, he attacked them to get revenge buthe was taken captive. He was freed after ranson had been paid.Ash`ath with a delegation from Kinda visited Madina and met the ProphetMuhammad. Together with the delegation converted to Islam. The ProphetMuhammad engaged with his sister but they couldn?t get married due to theformer?s demise. Ash`ath himself got married with Umm Farwa, the sister of AbuBakr, but he was not allowed to take her with him.Ash`ath revolted against Abu Bakr?s governor in Yaman and renouncedIslam. Ash`ath was taken captive and brought to Madina, Abu Bakr forgaveAsh`ath. Having stayed for a while in Madina, Ash`ath took part in the fight inIraq and Syria during the reign of Umar. Ash`ath was appointed by Uthman as thegovernor of Azarbayjan but he was dismissed by Ali and called back to Kufa.He took part in the political events during the reign of Ali and he backedAli in the event of arbitration. He was unduly accused of giving priority to theself-interest of his tribe. Therefore, his activities were seen as the main reasonbehind Ali?s political failure. He was severely criticized by the Shi`i circles evenhe was accused of collaborating with Muawiya to make Iraqi Army collapse.He was also influential in Ali?s decision to retreat rather than attackDamascus and to return Kufa. Ash`ath died in 40 after hijra in Kufa, a short timeafter Ali?s death.