İlköğretim okulu müdürlerinin dönüşümcü liderlik stilleri ile bu okullarda görevli öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki (Ş.urfa ili örneği)

Abstract

Bu arastırmanın amacı ilkögretim okulu yöneticilerinin dönüsümcü liderliközellikleri ile ögretmenlerin okullarına baglılıkları arasındaki iliskiyi tespitetmektir. Arastırma betimsel-tarama modelinde bir arastırmadır. Arastırmadamüdürlerinin dönüsümcü liderlik özelliklerini tespit etmek amacıyla ?ÇokFaktörlü Liderlik Anketi?, ögretmenlerin örgütsel baglılıklarını ölçmek için de?Örgütsel Baglılık Ölçegi? kullanılmıstır.Arastırmanın evrenini Sanlıurfa ili merkezdeki 60 ilkögretim okulundagörev yapan 1252 ögretmen olusturmustur. Arastırmada tesadüfi örneklemeyoluna gidilmis, 700 ögretmene anket uygulanmıs, 600 ögretmenden kullanılabiliranket geri dönmüstür. Buna göre geri dönüsüm oranı % 85'tir. Arastırmadaverilerin istatistiksel analizinde, aritmetik ortalama, standart sapma, frekans veyüzde hesapları, t- testi, bir boyutlu varyans analizi, Scheffe ve Dunnett C testleriile çoklu regresyon analizi teknigi kullanılmıstır.Arastırma sonunda ögretmenler okullarındaki müdürlerinin, dönüsümcüliderlik özelliklerine sahip olmada tüm boyutlarda ?çogunlukla? düzeyinde katılımgöstermislerdir. Ögretmenlerin bu konudaki algıları cinsiyet, mezun olunanögretmen okulu, ögrenim düzeyi ve bulundugu okuldaki çalısma süresine göreanlamlı sekilde farklılık göstermemistir.Arastırmaya katılan ögretmenler, örgütsel baglılıgın uyum boyutundakiifadelere ?az katılıyorum? düzeyinde bir katılım gösterirken, ögretmenlerinörgütsel baglılıkları cinsiyet, mezun olunan ögretmen okulu, ögrenim düzeyi vebulundugu okuldaki çalısma süresi bakımından anlamlı farklılık göstermemistir.Örgütsel baglılıgın özdeslesme boyutunda ögretmenler ?çok katılıyorum?düzeyinde katılım göstermislerdir. Ögretmenlerin cinsiyet degiskenine iliskingörüslerinde anlamlı bir farklılık oldugu görülmüstür. Buna göre kadınögretmenler bu boyutta erkek meslektaslarına oranla okullarına daha yüksekdüzeyde baglılık göstermektedir. Mezun olunan ögretmen okulu degiskenine görede ögretmenler arasında anlamlı farklılık bulunmustur. Buna göre bu boyuttadiger fakülte mezunları hem egitim fakültesi hem de fen edebiyat fakültesimezunlarından daha çok okullarına baglılık duymaktadır.Örgütsel Baglılıgın içsellestirme boyutundaki ifadelere de ögretmenler ?çokkatılıyorum? düzeyinde katılım göstermislerdir. Ögretmenlerin cinsiyetdegiskenine iliskin görüslerinde anlamlı bir farklılık oldugu görülmüstür. Bunagöre kadın ögretmenler bu boyutta erkek meslektaslarına oranla okullarına dahayüksek düzeyde baglılık göstermektedir. Mezun olunan ögretmen okuludegiskenine göre de ögretmenler arasında anlamlı farklılık bulunmustur. Bunagöre bu boyutta diger fakülte mezunları hem egitim fakültesi hem de fen edebiyatfakültesi mezunlarından daha çok okullarına baglılık duymaktadır.Örgütsel Baglılıgın Örgütsel baglılık boyutlarının dönüsümcü liderlikboyutlarından kestirilmesine iliskin olarak, uyuma dayalı örgütsel baglılıgınkestirilmesine iliskin çoklu regresyon analizinde, dönüsümcü liderliginideallestirilmis etki ve bireysellestirilmis ilgi boyutları ile örgütsel baglılıgınuyum boyutu arasında negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bir iliski tespitedilmistir. Özdeslesmeye dayalı örgütsel baglılıgın kestirilmesine iliskin çokluregresyon analizinde, dönüsümcü liderligin deallestirilmis Etki ve entelektüeluyarım boyutları ile örgütsel baglılıgın özdeslesme boyutu arasında pozitif vedüsük düzeyde bir iliski oldugu saptanmıstır. çsellestirmeye dayalı örgütselbaglılıgın kestirilmesine iliskin çoklu regresyon analizinde dönüsümcü liderliginideallestirilmis etki ve entelektüel uyarım boyutları ile örgütsel baglılıgıniçsellestirme boyutu arasında pozitif ve düsük düzeyde bir iliskinin oldugugörülmektedir. lkögretim okullarında görev yapan ögretmenlerinin, görevyaptıkları okullardaki müdürlerini dönüsümcü liderlik stiline yönelik tutumları ilebunların örgüte genel baglılıkları arasında pozitif ve orta düzeyde bir iliskibulunmustur.

The purpose of this study is to investigate the relationship betweentransformational leadership characteristics of elemetary school principals and theorganizational commitments of these school teachers. This study is a describtivesurveytype model. ?The Multi Factoriel Leadership Questionnarie? was used tocollect data about the transformational leadership characteristics of the principalsand the ?Organizational Commitment Scale? was used to determine theorganizational commitment levels of teachers.The population of the reserach comprises 60 elemantary schools and 1252teachers who are working in the centre of Sanlıurfa. Data were provided from thesample of 600 teachers randomly selected from among 700 teachers working inthese schools. Thus, 85 percent of useble questionnaires were returned in thestudy. The statistical analysis of the data gathered by this research was done on acomputer environment using the SPSS program. In the analysis of the datafrequency and percentage distribution, average and standard deviation, t test, oneway Anova technique, Scheffe and Dunnet C tests and Regression Analysis wereutilized.According to the results teachers thought that the principals ?mostly? havetransformational leadership characteristics in all dimensions. In addition, theperceptions of teachers were not differentiated according to their genders,graduation schools, education levels and job tenures.Teachers were found to slightly agree with the items in the ?compliance?dimension of organizational commitment. Moreover, the opinions of teachers inthis dimension were not differentiated on the base of their genders, graduationschools, education levels and job tenures.Teachers were found to highly agree with the items in ?identification?dimension of organizational commitment. The perceptions of teachers in thisdimension were only differentiated according to their genders and graduationschools. In this context, female teachers are more likely to identify with theirschools than their male counterparts. Moreover in this dimension those who are2graduated from other faculties tend to commit to their schools more than thosewho are graduated from education faculties and faculties of art and science.Teachers were found to highly agree with the items in ?internalization?dimension of organizational commitment. The perceptions of teachers in thisdimension were only differentiated according to their genders and graduationschools. In this context, male teachers are more likely to identify with theirschools than their female counterparts. Moreover in this dimension those who aregraduated from other faculties tend to commit to their schools more than thosewho are graduated from education faculties and faculties of art and science.Results also showed that a positive relationship was found between?compliance? based of organizational commitment and ?idealized effect? and?individualized consideration? dimansions of transformational leadership.Identification based of organizational commitment positively associated with?idealized effect? and ?intellectual stimulation? dimensions of transformationalleadership. Commitment based on internalization was positevely correlated with?idealized effect? and ?intellectual stimulation? dimensions of transformationalleadership. Research results to this point also revealed that the generalmeasurement of organizational commitment was positively related with alldimensions of transformational leadership.