Atomik iç tabaka geçişlerinde manyetik kuadrupol - elektrik dipol (M2/E1) katkı oranları ve açısal dağılım parametrelerinin ölçülmesi

Abstract

Bu çalışma dört kısımdan oluşmaktadır. Çalışmanın ilk kısmında, atom numarası 66?Z?92 aralığında olan bazı elementlerin, 90o saçılma açısından 140o saçılma açısına kadar 10o'lik adımlarla değişen 6 yayımlanma açısında, Ll, L?1,2, Lß2,15 ve Lß6 X-ışını çizgilerinin açısal dağılımı ölçülmüş ve bu çizgilerin ß anizotropi parametreleri bulunmuştur. Ll ve Lß6 X-ışını çizgileri için gözlenen anizotropinin, L?1,2 ve Lß2,15 X-ışını çizgileri için gözlenen anizotropiden daha büyük olduğu görülmüştür.Çalışmanın ikinci kısmında, bir KBr soğurucu kullanılarak U'un ? L ?? _2 çizgisinin ? L ?? _1 çizgisinden ayrılması sağlanmıştır. Saf elektrik dipol geçiş olan ? L ?? _2 çizgisi kullanılarak U'un L3 alt-tabaka X-ışını çizgileri için A2 alignment parametresi elde edilmiştir. Ölçülen A2 alignment parametresinden U'un Ll, L?1,2, Lß2,15 ve Lß6 X-ışını çizgilerinin ? kinematik katsayıları ve ?_1 (M2/E1 ) mixing oranları belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar elektrik dipol (E1) izinli geçişlerine manyetik kuadrupol (M2) geçişlerin katkısının önemli olduğunu ve deneysel çalışmalarda dikkate alınması gerektiğini göstermiştir.Çalışmanın üçüncü kısmında atom numarası 66?Z? 92 aralığında olan bazı elementlerin Ll, L?1,2, Lß2,15 ve Lß6 çizgilerinin ?(Ll)?(?(L?_1,2 ),) ?(L?_1,2)/?(L ? _2,15) ve ?(Ll)??(L ? _6 ) kinematik katsayılarının oranları hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar U'da olduğu gibi elektrik dipol (E1) izinli geçişlerine manyetik kuadrupol (M2) geçişlerin katkısının önemli olduğunu ve deneysel çalışmalarda dikkate alınması gerektiğini göstermiştir.Çalışmanın son kısmında ise incelenen elementlerin Ll ve L?_1,2 X-ışını çizgilerinin %P lineer polarizasyon dereceleri ölçülmüştür. Ll X-ışınlarının anizotropik uzaysal dağılıma, L?_1,2 X-ışınlarının ise kısmen anizotropik uzaysal dağılıma sahip oldukları görülmüştür.

This thesis consists of four parts. In the first section, the angular distribution of Ll, L?1,2, Lß2,15 ve Lß6 X-ray transitions has been measured at six emission angles changing at intervals of 10o from 90o to 140o for some elements in the atomic region 66?Z? 92 and ß anisotropy parameters of these lines have been found. The anisotropy observed for Ll and Lß6 X-ray lines has been found to be higher than the observed anisotropy for L?1,2 and Lß2,15 X-ray lines.In the second part, the separation of the ? L ?? _2 line from ? L ?? _1 line of U has been provided using a KBr absorber. A2 alignment parameter for L3 subshell X-ray transitions of U has been obtained using the pure electric dipole (E1) ? L ?? _2 line. The ? kinematic coefficients and ?_1 (M2/E1 ) mixing ratios of Ll, L?1,2, Lß2,15 and Lß6 X-ray lines of U have been determined using the measured A2 alignment parameter. The obtained results have indicated that the contribution of magnetic quadrupole transitions (M2) to the electric dipole (E1) allowed transitions is important and should be taken into account in experimental studies.In the third part, the ?(Ll)?(?(L?_1,2 ),) ?(L?_1,2)/?(L ? _2,15) and ?(Ll)??(L ? _6 ) kinematic coefficient ratios have been calculated for Ll, L?1,2, Lß2,15 and Lß6 X-ray lines of some elements in the atomic region 66?Z?92. The obtained results have showed that the contribution of magnetic quadrupole transitions (M2) to the electric dipole (E1) allowed transitions is important and should be taken into account in experimental studies as in the case of U.In the last part, the %P linear polarization degrees of Ll and L?1,2 X-ray lines of the examined elements have been measured. It has been seen that Ll X-ray lines have anisotropic spatial distribution whereas L?1,2 X-ray lines have partially anisotropic spatial distribution.